چه احساسی خواهید داشت، وقتی در زیر یك گنبد سفید، به آسمان سفر كنیدو پای در راه شیری بگذارید. در غبار اطراف مشتری فرو بروید و یا به سرخی مریخ نزدیك شوید . صور فلكی رو از نزدیك ببینید و به دب اكبر و اصغر و ستاره سهیل چشمكی بزنید. اطراف اورانوس گشتی بزنید و پا روی خاك ماه بگذارید! سفر به آسمان، آرزوی دیرینه انسان بود كه تاكنون شمار كمی از انسان ها توانستند به خارج از فضای زمین سفر كنند. اما بازسازی فضای كهكشان و رفتار ستاره ها و اجرام آسمانی با توجه به دستاوردهای علمی دانشمندان از گذشته تا كنون، سبب شد كه این فضای بی نظیر و به ظاهر غیرقابل دسترس، مانند یك سفررویایی دراختیار انسان ها قرار بگیرد. گنبد مینای تهران این امكان رو فراهم آورده است .
آسمان نما یا «پلانتاریوم» فضایی است كه می توانید برای ساعتی در خیال سفر به كهكشان در صندلی راحتی بنشینید. بزرگ ترین آسمان نمای ایران با نام «گنبد مینا» كه همان تداعی كننده آسمان است و در آثار شاعران ایرانی از آن بسیار یاد شده، اخیراً دربوستان منظومه شمسی( بخشی از بوستان آب و آتش) واقع در تپه های عباس آباد تهران، افتتاح شده است . هدف این مجموعه شبیه سازی «آسمان شب» است و به همین دلیل هم به آن «آسمان نما» می گویند. تصویرسازی كامپیوتری و فضای گنبدی شكل آن باعث می شود كه افراد در شرایط واقعی آسمان قرار بگیرند .
دنیایی كه ما را در بر گرفته است رازها و ناشناخته های بسیاری دارد و هر كسی به اندازه دانش و علم و تجربۀ خود به دنبال كشف این اسرار است. در این میان برخی افراد از ابتدای تاریخ در پیدا كردن جوابی مناسب در مورد این جهان و چگونگی به وجود آمدنش پیشگام شدند و حتّی جان خود را در این راه به خطر انداختند و تمام همّت خود را برای افزایش علم و دانش ما در مورد دنیای پیرامون مان به كار بستند. افرادی كه با پیدا كردن جواب هر پرسش در مورد جهان هستی، دنیا را یك قدم پیش بردند و كار انسان امروز را راحت تر ساختند. كاری كه در زمان‌های گذشته به دلیل كمبود امكانات، بسیار سخت انجام می‌شد و امروزه به دلیل پیشرفت باور نكردنی علم، سرعت بالایی به خود گرفته است.
با این همه، هنوز پرسش‌های بسیاری در مورد زمینی كه در آن زندگی می كنیم و آسمانی كه بالای سر ماست، وجود دارد و پاسخ دادن به آنها، نیاز به تلاش و كوشش علاقمندان به این زمینه ها دارد امّا این امكان به سادگی در یكی از آسمان‌نماهای كشورمان در دسترس است؛ جایی كه ذهن‌های پرسشگر در آن می توانند جواب سوال‌های خود را پیدا كنند و از محیط اطراف زندگی خود، زمینی كه بر روی آن زندگی می كنند، فضا و آسمانی كه آنها را در برگرفته است و بسیاری دیگر، اطلاعات جذابی به دست بیاورند. گنبد مینا نام بزرگترین آسمان‌نمای ایران و بلكه خاورمیانه است. در این دوره و زمانه كه آلودگی هوا مانع از این شده است تا كمتر به آسمان نگاه كنیم، چنین بنایی به منظور جدا كردن ما از زندگی پر هیاهوی شهری ساخته شده است، تا برای ساعتی هم شده بر روی صندلی نشسته و دیدن زیبایی‌های آسمان لذت ببریم و كهكشان‌ها و ستاره‌ها را از نزدیك ببینیم و از دیدن آنها لذت ببریم.
گنبد مینا، یكی از بزرگترین آسمان‌نما یا پلانتاریوم خاورمیانه، یك شبیه‌ساز از جهان هستی و كرات و ستارگان است كه در آن به صورت سه بعدی فیلم‌هایی با موضوعات نجومی به نمایش در می‌آید. از وقتی در سال ۱۳۸۷، ایدۀ ساخت گنبد مینا شكل گرفت، تنها هفت سال طول كشید تا این بنای منحصر به فرد و دیدنی با تمام كاربری‌های جالبش به بهره برداری برسد. گنبد مینا كه در اصل یك سینمای سه‌بعدی بزرگ است را ساخته‌اند تا مراجعان بتوانند از نزدیك تجربه‌ای بسیار واقعی شبیه به آنچه فضانوردان درك می‌كنند را حس كنند. ساخت این بنا با ایده گسترش و ترویج فعّالیت‌های علمی، ایجاد محیطی آموزشی، برای عموم مردم و ایجاد جذّابیت جهت طرح سوال‌های علمی برای افراد مختلف با گروه‌های سنی متفاوت طراحی و به مرحله اجرا در آمد.
آدرس :تهران خیابان آفریقا، نرسیده به چهارراه جهان كودك، خیابان دیدار، بوستان نوروز
كهكشانی به وسعت بی‌نهایت!
همیشه از كودكی یاد گرفته‌ایم كه به آسمان نگاه كنیم. شگفتی آسمان مخصوصا در شب، ما را مبهوت می‌كند. آسمان پر ستاره، چقدر به دنبال دب اكبر، دب اصغر و خوشه پروین بودیم. یادتان هست موقعی كه كودك بودیم و می‌خواستیم با خدا حرف بزنیم، با آسمان نگاه می‌كردیم؟ انگار خدا در آسمان پیدا بود.
روزها به ابرها نگاه می‌كردیم تصویر می‌ساختیم و ابرها را به شكل خرگوش، موش و اژدها می‌دیدیم. یاد روزهایی بخیر كه در پارك روی چمن‌ها می‌خوابیدیم و به آسمان خیره می‌شدیم. واقعا چه داشت این آسمان بی‌كران خدا كه ما را اینچنین شیفته خود كرده بود؟
نگاه كردن به ستاره‌ها كه انگار كار هر شبمان بود. گاهی كه خوابمان نمی برد تا صد ستاره می‌شمردیم. ستاره پر نوری كه همیشه به ما خیره شده بود. از ته دل می‌گفتیم آیا من ستاره‌ای در آسمان دارم؟ آیا با ستارگان حرف زده‌اید؟
آسمان چه روز و چه شبش پر از سوال و ابهام و قدرت بود. از دید كودكانه تا وقتی مسن می‌شویم همچنان این ابهت در جانمان بنده نوازی می‌كند.
همین كنجكاوی بشر است كه باعث شده كه دانشمندان سر به هوا شوند و دنبال كشف شگفتی‌های جهان هستی برآیند. هابل تصاویر عجیبی ارسال می‌كند، بشر به كره ماه می‌رود و ربات‌ها در كره مریخ مشغول كاوش هستند. واقعا كه درك عظمت این جهان در مغز ما نمی‌گنجد. تا كنون از آسمان نما برای زنده كردن آن حس كنجكاوی استفاده كرده‌اید؟
گنبد مینا، بزرگترین پلانتاریوم خاورمیانه!
اما امروزه برای خلوت شدن ذهن چه می‌كنید؟ زندگی در هیاهوی شهر، دنیای دیجیتال، پر از همهمه و مشغله!
آیا دوست دارید لذت خاطرات كودكی خود را باز هم تجربه كنید؟ همان خیره شدن به آسمان، فكر كردن به ستاره‌ها، كهكشان‌ها، خورشید، زمین و سایر اجرام آسمانی؟
اصلا لازم نیست منجم و ستاره شناس باشید! فكر كردن به كلمات قلمبه سلمبه هم اصلا نیازی نیست. فقط دور شدن از مسائل زمینی و غرق شدن در آفرینش خدا.
به تازگی فهمیدم می‌شود این شرایط را مهیا كرد. حداقل برای دل خودمان. برویم یه گوشه دنج و از همه چیز رها شویم. جایی كه ساختمان خورشید گونه آن، تداعی كننده ابهت و انرژی بخشی و نور خورشید است. گویی مثل كارتون‌های كودكی، مسافر زمان می‌شویم و آنجا، از دل زمین به كهكشان سفر می‌كنیم.
در گنبد مینا چه می‌بینیم؟
وقتی با چشم به آسمان نگاه می‌كنیم ستاره‌های درخشان با چشمك زدن دلفریبشان ما را با خود به ناكجا آباد می‌برند. اما اینقدر دورند كه فقط نقطه‌ای نورانی از آنها پیداست. اما در گنبد مینا، همه چیز فرق می‌كند.
این آسمان نما، گنبد مینا، آمده است كه برایمان ساعات خاطرهانگیزی از آنچه نمی‌توانیم از نزدیك تجربه كنیم، به وجود آورد.
با قدم برداشتن در ساختمانی عظیم الجثه پلانتاریوم، می‌توان فهمید اتفاقی هیجان انگیز در انتظارمان است. با هر قدم قلبمان تاپ تاپ می‌زند. اگر اهل كاوش و نجوم باشید، خوب می‌دانید قرار است در آن شب خاص چه اتفاقی بیفتد. مثل بارش شهابی، عبور ستاره دنباله‌دار و یا یه اتفاق نادر. پس كلی تلسكوپ در اندازه‌های مختلف و همچنین كارشناس آنجا هستند كه برای دیدن چنین لحظه‌ای به یاری‌مان بشتابند. مگر می‌شود آن لحظه‌های نادر كهكشانی را از دست داد؟
اگر هم اهل رصد نباشید اما كنجكاوی كاوش آسمان و ستارگان و اجرام آسمانی، قلقلكتان می‌دهد، می‌توانید با استفاده از دوربین‌های سه بعدی به كهكشان راه شیری، تازه‌ترین تصاویر ارسال شده از فضا، تصاویری كه هابل این غول فضاپیما به زمین ارسال كرده، شگفتی‌های عظیم آفرینش را ببینید و به فكر فرور روید. درست مثل وقتی كه در سینمای سه بعدی در حال دیدن فیلم هیجان‌انگیزی هستید.
در واقع این مكان تنها برای دیدن اجرام آسمانی ساخته نشده است. در گوشه و كنار ساختمان گنبد مینا، قسمت‌های جالب و تاریخی زیادی وجود دارد. مثلا در بخش زمین سیاره زنده، مجسمه ابوریحان بیرنی ایستاده است. یا حكیم جرجانی این دانشمند و پزشك ایرانی در بخش زمین گهواره تمدن است و می‌توان اطلاعات زیادی از دستاوردهای او یاد گرفت. اگر عباس ابن فرناس را نمی‌شناسید در قسمت فضا جایگاه آینده با ماكت پرواز او آشنا شوید! همچنین بزرگان دیگری كه در این علم تبحر داشته‌اند و ما كمتر نام آنها را شنیده‌ایم.
آسمان نما و اینهمه شگفتی
مطمئنم وقتی از این سفر پر ماجرا به زمین بر می‌گردید نگاهتان به دنیا و مسائلش متفاوت خواهد شد. چرا كه شما با بخش دیگری از خلقت آشنا شده‌اید كه مسائل و پیچیدگی‌های امروز ما در برابرش كوچك و حتی مسخره به نظر می‌رسد! آنجاست كه از عمق وجود خود بلند می‌گویید فتبارك الله احسن الخالقین.
سرتان را درد نیاورم، من كه خودم هر چه به آسمان نگاه می‌كنم وجودم پر از انرژی و شگفتی می‌شود. دلم می‌خواهد باز به گنبد مینا بروم و در دل داستانی دیگر غرق شوم!