پوشاك و لباس مردم بلوچ

پوشاك و لباس مردم بلوچ ، را باخواندن این مطلب بیشتر بشناسیم .شكل پوشش گروه های انسانی ارتباط مستقیمی با شرایط اقلیمی، فرهنگی و قومی هر منطقه دارد. همچنین پوشاك معرف ذوق و هنر، آداب و سنت های جوامع بشری بوده است. یكی از موضوعاتی كه پیش از همه توجه انسان را در بدو ورود به سیستان و بلوچستان جذب می كند، تنوع رنگ در پوشاك است.لباس بلوچ ها طی زمان تعییراتی كرده ولی هم چنان نمایشگر پوشاك ویژه مردم این منطقه است .

زنان لوچ هم همراه با جامك و پاحامك مردانه با برخی تغییرات تكو (چارقد )،سریگ (روسری ) كه بزرگتر از چارقد هست به سر می كند . كفش و جوراب او نیز همان نامها را دارد . زن بلوچ طبق آداب و رسوم زنان ایلات مقید به زینت آلاتی است كه نام برخی از آنها چنین است : در (گوشواره ، پولك ،پولوه ،گیگ،پور (سینه ریز ) ،كید ، سربند و مزبری .
انواع مختلف گوشواره‏هایی كه مورد استفاده قرار می گیرد دُرّ – والی – نالوك – چُلُمب – جُمكه – بادی و … است.كید از طلا ساخته می‏شود كه در موی سر فرو می‏كنند و به طرف دو گوش پائین می‏آید و دُرّ را نگه می‏دارد.چَلاّ همان انگشتری است كه در اصطلاح محلی «مُندریك» نامیده می‏شود.كَپَكوَ نیم كره هایی از طلا است كه بر قطعه‏ای از پارچه می‏دوزند و به گردن می‏بندند و با دانه های فیروزه و یاقوت آنرا تزئین می‏كنند.

پادیگ مچ بند نقره‏ای یا طلایی است كه به مچ پا می‏بندند و در هنگام راه رفتن صدا می‏دهد پولّوك از طلا درست می‏شود كه آنرا در سوراخ بینی نصب می‏كنند.
پلوه به شكل بیضی از طلا و فیروزه ساخته می‏شود و زنان آنرا در سوراخ غضروف بینی قرار می‏دهند.سنجاق (تاسنی) از طلا ساخته می‏شود به صورت نیمه دایره‏ای است كه روی آن یاقوت یا فیروزه كار گذاشته ‏اند و در لباس زنان بلوچ بجای دكمه بكار می‏رود.

لباس مردان و زننان بلوچ بسیار شبیه لباس مردان منطقه بلوچستان بزرگ (پاكستان و افغانستان ) است . در برخی موارد این لباس ها از پاكستان به بلوچستان ایران صادر می شود و مجموعا لباس های پاكستانی در مغازه های سیستان و بلوچستان به ویژه زاهدان به وفور یافت می شود . زیور آلات زنان نیز بعضا از پاكستاان و هندوستان وارد منطقه می شود . اما لباس های سوزن دوزی زنان پوشاك و صنعت داخلی است و زنان ثروتمند بلوچ این لباس های گران قیمت را بر تن می كنند .

پوشاك مردم سیستان و بلوچستان، با توجه به موقعیت زمانی و مكانی، تفاوت عمده ای دارد. پوشاك مورد استفاده هنگام كار، مراسم شادی و عزا و … در فصل های مختلف سال با توجه به طبقات اجتماعی در گروه زنان، مردان، كودكان و نوجوانان متفاوت است.

پوشاك مردم سیستان عمدتا شامل دستار، سر پوش پیراهن و شلوار است و بیشتر به رنگ سفید است پیراهن مردان بلند و تا سر زانو است.همچنین مردان سیستانی جلیقه ای روی پیراهن می پوشند كه به آن جلزقهjelezge می گویند.

از مشخصات لباس زن سیستانی نوعی سوزن دوزی است كه در حاشیه یقه و سر آستین به كار می رود و در محل به آن (سیاه دوزی ) می گویند. دستاری مستطیل شكلی نیز به سر می بندند.

پوشش مردان و زنان بلوچ بسیار ساده و در عین حال زیبا و مناسب برای اقلیم بلوچستان میباشد. عموما پوشاك مردان بلوچ شامل یك پیراهن بلندو شلوار گشاد وبسیارپرچین به همراه دستار یا لنگی بردور سر میباشد كه اغلب سفید رنگ است. در دوخت و تزیین لباس های زنانه از هنر منحصر به فرد سوزن دوزی و پریوار دوزی بلوچ استفاده می شود كه هنر سوزن دوزی روی پیش سینه، سر آستین، جیب بلند در جلو و همچنین حاشیه شلوار در پایین خود نمایی می كند. رنگ ونقش این تزئینات سوزندوزی شده درمناطق مختلف بلوچستان اندكی باهم متفاوت میباشد . دستار زنان بلوچ، روسری مستطیل شكلی است كه توسط هنر بلوچی و پریوال دوزی تزیین می شود. باید گفت آنچه زیبایی پوشاك زنان بلوچ را كامل می كند زیور آلاتی از طلا و جواهر است كه ساخت ان نیز یكی از هنرهای سنتی و اصیل منطقه است. زنان بلوچ به زیور آلات و لباس اهمیت زیادی می‏دهند.