دشت سیلاخور در شمال شرقی ترین نقطه استان لرستان واقع شده و دو شهر بروجرد و دورود را در منتهی الیه شمال و جنوب خود در برگرفته است . دشت سیلاخور با قریب به ۷۰ هزار هكتار مساحت وسیع ترین دشت این استان است . این دشت وسیع كه بیشتر مساحت شهرستان‌های بروجرد و دورود و شهرستان نهاوند و بخش هایی از شهرستان ملایر و شهرستان الیگودرز را دربرمی‌گیرد، از قطب‌های كشاورزی و باغداری منطقه هم به‌شمار می‌رود.آثار به دست آمده از مناطقی چون تپه قلا رمیان (قلعه رومیان) در سه‌كیلومتری جنوب بروجرد و دیگر تپه‌ها و گورستان‌های تاریخی، سكونت بشر را از دست‌كم ۵۰۰۰ سال پیش در این ناحیه مسجل می‌كند.
سیلاخور و بروجرد در طول تاریخ جنگ‌های زیادی را به خود دیده و بارها مورد هجوم قرار گرفته‌است. جنگ نهاوند از امثال ان . بنابر آثار موجود اسكندر، اعراب، مغول‌ها، تیمور و افغان‌ها هجوم‌های گسترده و ویرانگری به این ناحیه داشته‌اند. سربازان سیلاخوری همواره به شجاعت و جنگاوری معروف بوده‌اند و پادشاهان قدیم حساب مخصوصی روی سپاهیان سیلاخوری خود باز می‌كرده‌اند.[۱] در زبان لری ((سیلا)) به معنی ((سوراخ)) و ((خور)) به معنی ((خورده شده)) كه اهالی دشت سیلاخور به این باورند كه زلزله ایی در گذشته در این دشت به وقوع پیوسته كه زمین سوراخ و چند روستا بلعیده شدند و نام سیلاخور((سوراخ خور)) بر ان نهاده اند. با توجه به زلزله خیز بودن این دشت به سوراخ خور سیلاخور نزدیكی بیشتری دارد. نیز عده ای عقیده دارند كلمهٔ سیلاخور كوتاه‌شدهٔ سیلاب خور است كه نشان می‌دهد از گذشته‌های دور سیلاب مشكل عمده‌ای در منطقه بوده‌است. به دلیل رسوب گذاری و فرسایش های كناره ای ناشی از طغیان رودخانه سیلاخور در سال ۱۳۸۰ با پیگیری مهندس عبدالمحمد نظام الاسلامی رودخانه سیلاخور لایروبی شد. یكی از شدیدترین زلزله‌های ایران به بزرگای ۷٫۴ ریشتر در سال ۱۲۸۸ قمری در سیلاخور روی داده‌است.
وضعیت جغرافیایی
دشت سیلاخور به دو بخش تقسیم می‌شود:
سیلاخور بالا
سیلاخور بالا از بخش سامن در شهرستان ملایر و بخش خزل در نهاوند شروع شده و تا حوالی شهر بروجرد ادامه می‌یابد. روستاهای این منطقه همگی آباد و پرجمعیت‌اند و تفریح‌گاه‌های قدیمی مردم بروجرد مانند ییلاق‌های تاك درخت، دهكده ونایی، و خشتیانك همگی در این بخش هستند. از تفرجگاه های نهاوند میتوان به سراب گاماسیاب و گیان و فارسبان اشاره نمود. محصول عمدهٔ آن انگور و میوه‌های مختلف است. كوه‌های مهم منطقه شامل قله‌های بلند كوه گرین در غرب كه كانون دائمی آب منطقهٔ بروجرد و نهاوند است و نیز كوه‌های كم‌ارتفاع‌تر یزدگرد در شرق بروجرد می‌شود. بیشتر مردم منطقه لری گویش بروجردی دارند، ولی در بعضی از روستاهای غربی گویش مردمان بیشتر لری لكی (لرستانی) است. هوای آن سردتر از سیلاخور سفلی است و میوه‌هایش دیرتر می‌رسند. جادهٔ بروجرد ـ ملایر و نیز جادهٔ بروجرد ـ نهاوند و نهاوند – كنگاور از این ناحیه می‌گذرد. بخشی از سیلاخور بالا با نام چال گودرزی شناخته می شود.
سیلاخور پایین
بخشی از دشت سیلاخور است كه از شهر بروجرد شروع شده و در جهت جنوب شرقی تا الیگودرز پیش می‌رود. به‌دلیل وجود آب فراوان، خاك خوب و زمین هموار این منطقه از كشاورزی پررونقی برخوردار است. مهم‌ترین كوه‌های منطقه عبارت‌اند از كوه شاه‌نشین در غرب و تپه‌های گنبدی‌شكل در شرق. مردم روستاهای منطقه آمیزه‌ای از تیره‌های مختلف‌اند. محصولات عمدهٔ كشاورزی شامل گندم، جو، برنج و حبوبات مختلف است. دامپروری نیز در كوه‌های غرب منطقه رواج فراوان دارد. باغ‌های بزرگ منطقه بیشتر در حاشیهٔ غرب و جنوب شهر بروجرد پراكنده‌اند كه گسترش بی‌رویهٔ شهر بسیاری از آن‌ها را به نابودی كشانده‌است. از دیگر مراكز مهم باغداری میتوان به روستای منطقه گلدشت و فیال و خایان و مروك اشاره كرد. سیب، به، گردو، بادام، آلو، زردآلو و انگور از محصولات مهم باغی سیلاخور پایین هستند. رود تیره كه شاخه‌های خود را از غرب و شمال شهر بروجرد دریافت می‌كند سراسر سیلاخور پایین را می‌نوردد و در دورود با دریافت شاخه‌ای از سمت الیگودرز به نام مار بره و رودخانه سزار و بعد دز را تشكیل می‌دهد. بارندگی‌های شدید هر ساله در بخش‌های جنوبی سیلاخور موجب سیلاب‌های شدید و آسیب دیدن زمین‌های كشاورزی و روستاها می‌شود. در سال‌های اخیر به‌علت رونق كشاورزی چاه‌های عمیق فراوانی در این دشت حفر شده كه به‌علت برداشت‌های بی‌رویه و غیراصولی اكثر چشمه‌ها و قنات‌های این منطقه خشك شده و سطح آب‌های زیرزمینی به‌شدت دچار افت شده است، تا جایی كه خیلی از چاه‌های عمیق نیز دچار كم‌آبی و بعضاً خشك شده‌اند. سد خاكی مروك وسد حوضیان الیگودرز نیز در این دشت احداث شده‌است . راه سراسری تهران ـ خوزستان از این ناحیه می‌گذرد. ارتفاع سیلاخور پایین از ۱۶۰۰ متر در شهر بروجرد تا ۱۴۰۰ متر در دورود و در الیگودرز تا ۲۱۰۰ متر متغیر است. سیلاخور بر روی گسل سراسری زاگرس واقع شده و منطقه‌ای زلزله‌خیز است. از مناطق پرجمعیت سیلاخور پایین میتوان به بروجرد، دورود و چالانچولان و ازنا و الیگودرز اشاره نمود.
