باغ و عمارت شوكت‌آباد دوره قاجاریه در زمان حكمرانی امیر اسماعیل‌خان با مصالحی همچون آجر، خشت خام، ملات گل، كاهگل، گچ و سنگ ساخته شده و سال ۱۳۱۶ هجری قمری چهار سهم از آن وقف امور خیریه شد.
محمد ابراهیم‌خان مشهور به شوكت‌الملك در سال ۱۳۲۰ باقی سهام باغ و عمارت را هم وقف كرد و هم اكنون ۶ دانگ این باغ زیبا موقوفه است.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی این مجموعه تاریخی در اختیار دانشگاه بیرجند و میراث فرهنگی قرار گرفت و از سال ۱۳۸۷ اداره كل اوقاف و امور خیریه آن را احیا كرد.
باغ زیبا و عظیم شوكت‌آباد، جلوه‌ای ویژه به روستایی با همین نام می‌دهد و در طول سال افراد زیادی را برای گذران اوقات و لذت از طبیعت بكر به سوی خود فرا می‌خواند.
شوكت‌آباد جزو باغ‌های ایرانی است و زیبایی گل‌ها، گیاهان و درختان منحصر به فرد در آن می‌تواند برای هر بیننده جلب توجه كند.
درختان میوه موجود در این محوطه شامل انار، سیب، انگور، گلابی و غیره است و درختان تزئینی همچون سرو، چنار، سپیدار و كاج نیز در آن چشم‌نوازی می‌كند.
عمارت اصلی باغ در جبهه جنوبی قرار دارد كه مخصوص حاكم و خانواده او بوده است، این عمارت كه هنرمندی معماران دوره قاجاریه را نشان می‌دهد در زمان قدیم برای تشریفات و پذیرایی از میهمانان مورد استفاده قرار می گرفت.
عمارت به صورت طولی و شرقی – غربی و به لحاظ فرم نیز یكنواخت است. از دیگر ویژگی‌های جالب این بنا ارتباط یافتن فضاهای داخلی با یكدیگر است كه این ارتبـاط به وسیـله دالان‌ها، راهروها و اتاق‌ها میسر می‌شود.
عمارت نارنجستان یكی از فضاهای مهم در باغ محسوب شده و در پشت عمارت اصلی قرار دارد. این بنا اندرونی بـاغ بـه حساب آمده كه زنـدگی خصوصی حاكم و خانواده او در این بخش جریان داشته است.
محوطه سازی باغ از نقطه نظر درختان و فرم بصورت منظم و دارای مسیرهای ارتباطی به طرف همدیگر است كه تقاطع هایی را نیز در آن بوجود آورده و در حاشیه این مسیرها گل‌هایی زیـنت چشم نـوازی می‌كنـد. وجود یك استخر و كانال های متعدد باعث شده كه آبیاری درختان این باغ تسهیل شود.
باغ و عمارت شوكت‌آباد با وسعتی حدود ۵.۸ هكتار و شماره ۲۳۶۳ در ۲۳ مرداد سال ۱۳۷۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
این باغ از سال گذشته به بخش خصوصی واگذار شد و با آماده‌سازی فضا و سالن پذیرایی، محوطه‌سازی و گل‌كاری، چایخانه و سفره‌خانه سنتی و نورپردازی قرار است قسمت اقامتگاه داخل باغ كه به نام استادسرا شهرت دارد به یك هتل سنتی تبدیل شود.
چندی پیش در مجاورت این باغ و عمارت تاریخی استخر چند منظوره با انواع ماهیان كپور و آمور با ظرفیت ۵۰ تن، معادل ۳۰ هزار قطعه افتتاح شد و هم اكنون زمینه صید ماهی برای مردم و گردشگران در این مجموعه فراهم شده است.
همچنین در این مجتمع تفریحی كافی شاپ، شهربازی، فست فود و رستوران، آلاچیق، فضای سبز و محل نشیمن خانوادگی تعبیه شده است.
۱۱۹ باغ تاریخی شناسایی شده در خراسان جنوبی كه ۶۵ باغ آن در فهرست آثار ملی و یك باغ (اكبریه) در فهرست میراث جهانی ثبت شده، نمادی از ذوق و هنر معماری ایرانی و اسلامی را به تصویر می كشد و با قرارگرفتن در حاشیه كویر زینت بخش شهر و روستاهای منطقه نیز شده است.
این باغ‌ها به تعداد زیاد در داخل شهر بیرجند و روستاهای اطراف پراكنده‌اند كه از آن جمله می‌توان باغ و عمارت رحیم آباد، معصومیه، بهلگرد، امیرآباد شیبانی، علی‌آباد، شوكت‌آباد و ارگ كلاه فرنگی یا ارگ میرحسن خان اشاره كرد كه از لحاظ معماری، تزئینات و طراحی شباهت فراوانی با یكدیگر دارند.
هر سال گردشگران داخلی و خارجی از این مكان‌های تاریخی دیدن می‌كنند.