روحیه لرها

لرهای ایران در استان لرستان ،بخشی از ایلام ، چهار محال بختیاری ، كهكیلویه و بویر احمد و بخشی در استان فارس و بوشهر زندگی می كنند . در جاهای دیگر نیز مانند كرمان ، طایفه ها و تیره های پراكنده لر روزگار می گذرانند .در قرن ششم هجری این سرزمین به لر بزرگ و كوچك تقسیم شده بود كه حكومت مستقلی داشت و لرستان امروز همان منطقه لر كوچك است . براساس یك بخش بندی عشایری لرهای لرستان و ایلام ( لركوچك )و منطقه بختیاری و كهكیلویه و بویراحمد و لرهای ممسنی فارس را لر بزرگ نام نهاده اند .لرها مانند بسیاری از ایل ها و عشیره ها به دامداری و تاحدودی به كشاورزی می پردازند و برخی هنوز چادر نشین هستند ( دبترامان ۱۳۶۷و لایارد ۱۳۷۱)
زیست بوم و پراكندگی
اكثریت لرهای ایران در لرستان و باقی آن ها در بخشی از ایلام، چهارمحال بختیاری، كهكیلویه و بویراحمد و بخشی دیگر در استان فارس و بوشهر زندگی می كنند. در مناطق دیگری همچون كرمان نیر طایفه ها و تیره های پراكنده لر وجود دارد.

در قرن ششم، همان طور كه ذكر كردیم این سرزمین به لر بزرگ و كوچك تقسیم شده بود كه حكومت مستقلی داشت كه لرستان امروز همان منطقه لر كوچك است. براساس یك تقسیم بندی عشایری، لرهای لرستان و ایلام ” لر كوچك ” و منطقه بختیاری و كهكیلویه و بویراحمد و لرهای ممسنی فارس را ” لر بزرگ ” نام نهاده اند.
طوایف بختیاری
به‌طوری كه ساویر Sawyer در سال ۱۸۹۴ اظهار داشته. منطقه‌ٔ بختیاری به‌طور كامل مورد بررسی قرار گرفته و نقشه آن به مقیاس هشت پا در یك اینچ تهیه شده و تقریباً محل سكونت اكثر طوایف مورد بازدید قرار گرفته و اطلاعات لازم دربارهٔ آنها جمع‌آوری شده است. با این حال به‌جز فهرستی كه لردكرزن در سال ۱۸۹۰ فراهم كرده است تاكنون اطلاعات دیگری به ما نرسیده است. بختیاری‌ها اصولاً به دو قسمت یعنی چهار لنگ و هفت لنگ تقسیم می‌شوند. از این دو قسمت هفت لنگ‌ها نیرومندتر هستند (چهار لنگ قبلاً در قسمت جنوب قرار داشت اكنون بین بروجرد و گلپایگان مستقر است).

طوایف لرستان
طوایف عمده لرستان عبارتند از طوایف بالاگریوه، طرهان، دلفان و سلسلهٔ طوایف بالاگریوه شامل لرهای اصیل است كه دارای شعبات مهمی از قبیل دیركوند و سگوند می‌باشند. احتمالاً دیركوندها هسته اصلی قوم لر به‌شمار می‌روند كه رؤسای خود را میر می‌نامند برخلاف كردها رئسا اعضاء طایفه را به‌صورت ارث بین خود تقسیم می‌كنند. لرها به‌خصوص طوایف بالاگریوه دارای روحیه دموكراسی هستند و قدرت خان‌ها بستگی به قیطول‌های آنها دارد. ولی این قدرت تا حدی به‌وسیله رئسای تیره‌ها (توشمال) محدود شده است و خوانین مجبور هستند تا حدی به خواست‌های این رئسای كوچك سر تسلیم فرود آورند

روحیه لرها

الف :سرسختی
از زمان مظفرالدین شاه قاجار تا اوایل سال ۱۳۰۰ دولت مركزی نفوذی در لرستان نداشت و حتی ماموری نیز بدین منطقه گسیل نمی داشت ، هنگامی كه می خواست حاكمی را به خوزستان بفرستد كه آن هم در نوع خود نام بی مسمایی بود ناگزیر از راه بغداد به بصره بدین كار می پرداخت . تا این تاریخ مردم لرستان شهر نشیم نبودند . چنین مردمی كه در سخت ترین شرایط زندگی مخی كردند در زیر آفتاب سوزان و سرمای سخت با حوادث طبیعی و غیر طبیعی روبرو بودند ، سرسخت و بی پروا و شجاع بار می آمدند و به این صفات بایستی وفای به عهد ، راستگویی ، مهمان نوازی را كه از عادات قدیم ایرانیان است نیز اضافه كرد .این مرمان به حفظ جان ، ناموس و مالشان سخت دلبستگی فراوان داشتند ، از دورانهای قدیم به نگهداری اسلحه علاقمند بودند . هرمرد لر كوشش داشت كه تفنگ یا شمشیر یا دست كم كارد با چخماقی تهیه كند تا در برابر هر گزندی و در مقابل هر دشمنی اعم از انسان یا حیوان از خود دفاع كند و اگر توانایی نگهداری اسب داشت در درجه دوم مركبی برای خود تهیه و پرورش می داده است . بنابراین تیر اندازی و اسب سواری كه از هنرهای قدیم ایرانیان است در میان این قوم ارزش و اهمیت بسزایی داشته است .

ب: شهامت زنان

در همه منطقه های عشیره نشین نه تنها زنان همانند مردان به كار می پردازند بلكه در خمواردی فراتر از آنان می كوشند ، كارهای روزانه درون خانه ، شیردوشی ، تهیه خوراك ، پخت نان و ضبط و ربط فرآورده های دامی همه از كارهای زنان به شمار می رود . زنان به هنگام كوچ ، شهامت زیادی از خود نشان می دهند ، عبور از كوههای پربرف ، رودخانه های پر آب ، به پشت بستن گهواره مخصوص كودكان و بره ها و گوساله ها و… تا چند دهه قبل برای زنان به هنگام كوچ امری عادی به شمار می رفت زنان هیچ گاه و در هیچ شرایطی در زندگی روزمره خود بیكار نمی مانند و بیكارترین زمان برای آنها پشم ریسی است .

ج: سادگی و بی پیرایگی
از دیگر صفت هایی كه به لرها نسبت داده اند سادگی و بی پیرایگی آنان است به دلیل زندگی طبیعی از پیچیدگی مردم شهرهای بزرگ بدورند زود اعتماد می كنند و بیشیله و پیله اند و هیجان ، احساس و عاطفه خود را به آسانی بروز می دهند . در عین حال در آنان خوی افراط و تفریط به چشم می خورد كه به نوبه خود ریشه در حالت های ایال و عشیره ای دارد .