آب‌انبار رستم گیو واقع در محله زرتشتیان یزد است. آب‌انبار رستم گیو با گنبدی شلغمی شكل كه نمای بیرونی آن به وسیله آجرِ طرحِ سرو، فرش شده و با چهار بادگیر چهار طرفه بلند و زیبا، چشم هر بیننده‌ای را مجذوب خود می‌كند. ساخت آب‌انبار رستم گیو حدود ۱۳۲۰ ه.ش شروع شد و ۲ سال بطول انجامید. عمق خزینه آب‌انبار رستم گیو ۱۵ متر و قطر دهانه خزینه آن ۱۴ متر است. این آب‌انبار با دو دهانه ورودی در دو محله قرار دارد.آب مایه‌ی حیات بشر، از اهمیتی ویژه و جایگاهی فوق‌العاده برخوردار است. در سرزمین‌هایی كه ساكنین آن، با آب و هوایی خشك و كویری روبرو هستند، حضور آب‌انبارها كه نقش مهمی در تامین آب مورد نیاز مردم ایفا می‌كرد، بسیار مهم بوده‌است. آب‌انبار گیو استان یزد از جمله آثار تاریخی ایران محسوب می‌شود كه با شماره‌ی ۱۸۲۹ به ثبت ملی رسیده‌است.
گفته می‌شود كه معماری آب‌انبار گیو كه به رستم گیو نیز شهرت دارد، به عهده‌ی حاج محمدابراهیم خرمشاهی بوده و ارباب جمشید امانت نیز، وظیفه‌ی بازرسی و نظارت بر ساخت را در دستور كار خود داشته است. متاسفانه امروزه به دلیل خشك شدن قنات‌های استان یزد، آب‌انبار رستم گیو نیز همانند بسیاری دیگر از این بناها، از داشتن آب محروم بوده و مسئولان برای تامین آب مورد نیاز ساكنین این استان، از آب لوله‌كشی شهری استفاده می‌كنند.
آب‌انبارها نوعی از مخازن سرپوشیده‌ی آب تلقی می‌شوند كه در ارتفاعی پایین‌تر از سطح زمین، برای تامین آب مصرفی مردم توسط آب رودخانه‌ها و قنات‌ها، ساخته شده‌اند. در گذشته، آب‌انبارها به دو نوع همگانی و خصوصی تقسیم‌بندی می‌شدند. نوع اول معمولا در محله‌ها و كاروانسراها به صورت بنایی یگانه و در مسیر عبور كاروان‌ها و نوع دوم با توجه به میزان درآمد صاحبخانه و تمكن مالی وی، درون خانه‌های شخصی احداث شده است. آن‌ها از بخش‌های مختلفی به نام منبعی برای ذخیره‌ی آب، پوششی جهت مستور كردن منبع، هواكش، راه‌پله و پاشیز و ورودی مزین به معماری هنرمندان آن دوران، تشكیل می‌شدند. به علت گرم بودن هوای استان یزد در دوران گذشته، برفراز این آب‌انبارها توسط معماران این بناهای تاریخی، تعدادی بادگیر تعبیه شده است.
البته اكثر این آثار از دو بادگیر برخوردارند اما براساس مساحت و وسعت آن‌ها، برخی از این آب‌انبارها با چهار، پنج و حتی شش بادگیر ساخته شده‌اند. از دیگر ویژگی‌های این بناها می‌توان به سقف گنبدی شگل كه با استفاده از خشت و گل ساخته شده‌اند، اشاره كرد. سقف‌های گنبدی شكل، بادگیرهای تعبیه شده بر فراز آن‌ها، پله‌های متعدد كه برای رسیدن به محل تجمع آب مورد استفاده قرار می‌گیرند و نوع تزئیناتی كه اغلب به صورت آجركاری صورت گرفته، نمونه‌ای بارز از معماری ایرانی دوران كهن را برای بازماندگان به یادگار گذاشته است. معماری، تزئینات زیبای انجام شده و نوع ساخت برخی از این آثار، از دلایل اصلی اهمیت و شكوه آن‌ها در عصر حاضر به شمار می‌آید. جالب است بدانید كه در استان یزد بیش از ۶۰ آب‌انبار وجود دارد كه اكثر آن‌ها به عنوان آثار تاریخی به ثبت ملی رسیده است.
آب‌انبار رستم گیو این استان، با توجه به قرار گرفتن در كنار بلوار بسیج این شهر، موقعیت مناسبی برای جذب گردشگر و بازدیدكننده كسب كرده است. این بنای تاریخی، روی دشتی صاف متشكل از طبقات خاك رس احداث شده‌است. معمار معروف این اثر، گنبدی شلغمی شكل را كه با بهره‌مندی از آجر به صورت طرح زیبایی از سرو، تزئین كرده‌است، برای آن در نظر گرفته‌است كه یكی از زیبایی‌های چشم‌گیر و دوست‌داشتنی این آب‌انبار به شمار می‌آید.
در كنار گنبد شلغمی شكل، تعداد ۴ عدد بادگیر مرتفع ساخته شده است كه آن‌ها نیز از بدنه‌ای با تزئینات آجركاری برخوردارند. مخزنی استوانه‌ای شكل نیز برای آن درنظر گرفته شده است كه طبق آمار كارشناسان معماری و باستان‌شناسان، از گنجایشی برابر با ۲۳۰۰ متر مكعب آب ذخیره شده برخوردار خواهد بود. همچنین آن‌ها قطر دهانه‌ی این مخزن استوانه‌ای شكل را ۱۴ متر و عمق آن را ۱۵ متر برآورد كرده‌اند. آجرهایی كه در احداث این اثر ارزشمند ایران كهن مورد استفاده قرار گرفته است، به آجر فرشی كه به آب‌انباری معروف است، شهرت دارد.طرح آجر فرش این گنبد به شكل سرو بوده كه نمادی ایرانی داردو همیشه جاودانگی را نشان میدهد.
یكی دیگر از نكات مهم و جالبی كه در مورد ساخت آب‌انبار رستم گیو یزد مشاهده می‌شود، حضور و تعبیه‌ی دو دهانه است برای استفاده‌ی زرتشتیان و مسلمانان به طور جداگانه كه توسط معمار هنرمند، حاج محمدابراهیم خرمشاهی، در محله‌های زرتشتیان و مسلمانان كه از فاصله‌ای بالغ بر ۲ كیلومتر نسبت به یكدیگر قرار دارند، درنظر گرفته شده‌است.دلیل این فاصله هم مسائل فقهی مسلمانان درنظر گرفته شده ولی نشان معرفت و انسانیت یزدیانی كه در كنار یكدیگردر یك محله زندگی می‌كنند، با حرمتگذاری به آب نمایان می‌شود.
در سرزمینی كه آب اهمیت بسیاری داردكه هرگز نه یك هموطن زرتشتی راضی به اختصاصی كردن آب برای خود است و نه یك مسلمان آب انبار را به خود اختصاص میدهد و استفاده از آب به واسطه هر حاج ابراهیم خرمشاهی‌ای كه در دل تعبیه شود، با اصل حرمتگذاری به بانی آن می‌باشد. ولی آنچه كه بسیار زیباست وجودآب باعث پیوند انسانها دربسیاری از محله‌های مختلف شهرهای ایرانی می‌باشد.
