گورستان تاریخی خالد نبی در كنار زیارتگاه خالد نبی در یك منطقه كوهستانی و در فاصله ۹۰ كیلومتری شمال شرق شهرستان گنبد كاووس و ۵۵ كیلومتری شمال شرق شهرستان كلاله و ۶ كیلومتری روستای گچی سو – نزدیك آی تمر از توابعبخش مراوه تپه و بر فراز قله كوه گوگجه داغ واقع شده‌است. قله كوه گوگجه داغ كه در بین مردم به قله «قدرت» یا گوج (گوژ) به زبان تركی نیز معروف است، حدود ۷۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد .رشته كوه گوگجه داغ از مشرق به كوه‌های بابا شملك و از شمال و غرب و جنوب به هزار دره اطراف پیوسته‌است.یكی از پیغمبران عرب بعد از عیسی خالد نبی غیث بن سنان عبسی بود، كه در گفتگوی محاوره‌ای تركمنان، ایشان را «حالت نبی» می‌گویند .
در نزدیكی و پایین‌تر از گورستان تاریخی خالد نبی، بقعه‌های عالم بابا و چوپان عطا و دره‌ای بنام پنج شیر و همچنین چشمه خضر دندان قرار دارند. طبق روایات رایج بین اهالی، عالم بابا پدر همسر خالد نبی و چوپان عطا، شبان خالد نبی یا یكی از اولیای گمنام یا یكی از همراهان وی بوده‌است، كه همگی آن‌ها مورد توجه و احترام تركمن‌ها هستند.در شرق بقعه عالم بابا بر روی یك رشته تپه‌های خاكی كه ارتفاع آن‌ها به مراتب كمتر از ارتفاع محل زیارتگاه خالد نبی است، گورستان وسیعی با منظره ای خیره‌كننده و عجیب موجود می‌باشد كه سنگ قبرهای آن به شكل استوانه‌هایی به ارتفاع ۲ متر و بیشتر دیده می‌شود. به نظر می‌رسد بیش از ۶۰۰ سنگ مزار در گورستان خالد نبی یافت می‌شود. پراكندگی این سنگ‌ها در دامنه‌های كوه مركزی و كوه شرقی است و برخی دیگر از مجموعه سنگ مزارها به‌صورت‌های منفرد در تپه‌های اطراف كه مسلط به هزار دره می‌باشد، قرار گرفته‌اند.
مجموعه تاریخی – فرهنگی خالد نبی به علت كوهستانی بودن و دشواری مسیر دسترسی و دوری راه كمتر مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته‌است. دیوید استروناخ در سال ۱۹۷۹ و ۱۹۸۰ بیش از ۶۰۰ سنگ ایستاده یافت كه در چندین محل گسترش یافته بودند. سنگ مزارهای این گورستان از سنگ‌های یكپارچه تراشیده شده و به شكل‌های استوانه‌ای و صلیبی هستند. در رسانه‌های عمومی سنگ‌ها اغلب به عنوان نمونه‌هایی از معماری وابسته به آلت جنسی معرفی می‌شود و یكی از جاذبه‌های مهم توریستی توصیف شده‌است. بازدید كننده‌ها، سنگ مزارهای استوانه‌ای را به عنوان آلت مرد توصیف كرده‌اند. به گفته برخی، تشبیه این سنگ قبرها به آلت مردانه تشبیهی نادرست است و شكل ظاهری آن به این صورت است كه كلاه خود در بالا، و شال كمری مردان در پایین توصیف شده و سنگ قبرهایی كه دو حلقه در پایین دارند، نشانگر شال پهلوانی در آن دوره بوده‌است كه علاوه بر شالی كه مردان به دور كمر می‌بسته‌اند، مورد استفاده قرار می‌گرفته‌است. همچنین، طول سنگ قبرها بسته به جایگاه آن شخص بلندتر یا كوتاه‌تر ساخته شده‌اند، قبر زن‌ها نیز به شكل سینه و سینه بند زنانه است و سطحی تخت دارد و همه گورهای زنانه رو به شمال قرار گرفته‌اند. گفته می‌شود این گورستان متعلق به عصر پارینه سنگی می‌باشد.
ظاهراً برای نخستین بار در كتاب «یك مسافرت زمستانی از استانبول به تهران» اثر جیمز بیلی فریزر از آن گفتگو می‌شود. این كتاب در سال ۱۸۳۸ چاپ شده‌است.فریزر در جریان شرح مراسم خاكسپاری تركمنان به قبرستان قدیمی گوكلان Goklan كه بر بالای رودخانه اترك قرار گرفته‌است، اشاره می‌كند. او در این كتاب، تصمیم مردم را به انتقال و دفن مردگان خود از سرزمین خویش به مكان خالد نبی كه جایگاه تدفین اجداد ایشان است، توضیح می‌دهد.نهایتاً در سال ۱۳۸۰ گورستان خالد نبی و مجموعه‌های وابسته به آن توسط كارشناسان اداره كل میراث فرهنگی و گردشگری استان گلستان در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسید. این گزارش حاصل بررسی و تحقیق در گزارش‌های پژوهشگران یاد شده و مطالعه و پژوهش دقیق (كتابخانه‌ای ومیدانی) نگارنده از دیدگاه‌های باستان‌شناسی، تاریخی و مردم‌شناسی است.
راه ارتباطی گورستان خالد نبی كوهستانی بوده، ولی از طریق كلاله و تمرقره قوزی تا آن محل راه دشواری نیست. به دلیل دوری راه و فقدان وسیله نقلیه و كمبود تسهیلات رفاهی در محل و همچنین گرمای شدید تابستان و سرمای زمستان، بهترین زمان برای دیدار از آن، ماه‌های فروردین و اردیبهشت است.
