در سرتاسر جهان رسم بر این است كه اقامتگاه های مفاخر خود را تبدیل به موزه و یا موسسه ای خاص می نمایند. در ایران هم اینگونه است و مكان های مختلفی وجود دارند كه قبلا خانه ی خانواده و یا افراد خاصی بوده اند و امروزه تبدیل به موزه شده اند. یكی از جدیدترین موزه هایی كه دارای پیشینه ای این چنین است و در ایران باز شده، خانه موزه سیمین و جلال كه زوج ادبی معاصر ایران هستند، می باشد.
در روز ۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ در سالروز تولد بانو سیمین دانشور، خانه موزه سیمین و جلال در محل خانه این دو نویسنده و مؤلف توانمند كشورمان با استقبال بی‌نظیر تعداد زیادی از دوستداران ادب و هنر افتتاح شد.
جلال آل‌احمد و سمین دانشور، دو نویسنده معروف ایرانی هستند كه نقش تاثیرگذاری در ادبیات كشورمان ایفا كرده‌اند، دو نویسنده بزرگ دوران معاصر كه با سبك نویسندگی خود جانی تازه به هنر داستانی ایران بخشیدند و جاودانه شدند. خانه این زوج در محله دزاشیب تهران قرار دارد و امروزه امكان بازدید از آن به عنوان یك موزه برای عموم مردم فراهم است.
در بن بستی در خیابان دزاشیب و در شمال تهران خانه ای با صفا و زیبا قرار گرفته است كه قبل ترها ساكنینش از بزرگان ادبیات معاصر ایران بوده اند و بعد از گذشت سالیان سال هنوز هم آثارشان به چاپ می رسد. موزه خانه جلال و سیمین (Simin & Jalal Museum House) در واقع خانه ی شخصی این زوج بوده كه به دست جلال آل احمد و هنگامی كه همسرش سیمین در حال تحصیل در رشته ی زیباشناسی دانشگاه استنفورد بوده، ساخته شده است. خود ساخت این خانه داستانی شنیدنی دارد كه خود یكی از عوامل جذابیت این موزه شده است. در سال ۱۳۳۰، جلال آل احمد تصمیم می گیرد تا خانه ای مسكونی در زمینی كه مدت ها قبل دراراضی شمیرانات خریداری كرده بود را بسازد و به همراه همسرش، در آن ساكن شوند.
این خانه از آغاز (نقشه ساخت تا اتمام ساخت خانه) زیر نظر جلال آل‌احمد بوده است. جلال با دست خود سنگ‌های این خانه را می‌تراشیده است. جلال در نامه‌هایش برای سیمین از جراحات دست‌هایش هنگام تراشیدن سنگ‌ها، دردسرهای جا انداختن پنجره‌ها توسط شخص خودش و گرفتاری‌های دیگر ساخت‌وساز خانه نوشت. جلال آل احمد خانه را با عشق ساخت و در نامه‌ای برای همسرش نوشت: سیمین تو كم خندیده‌ای. این خانه را بنا می‌كنم تا صدای خنده‌های تو از آجرهای این خانه بلند شود.
این خانه در سال ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۲ به همت جلال و با كمك سرهنگ معینی برای این زوج هنرمند ساخته شد تا با خیالی آسوده در مكانی آرام و زیبا به خلق نوشته‌های بی رقیب خود بپردازند.
ساختمان ۲۲۰ متر مربع زیر بنا دارد و در ۲ طبقه خود نمایی می‌كند. اتاق نشیمن، آشپزخانه، كتابخانه و سرویس‌ها در طبقه همكف قرار دارند و اتاق نشیمن خصوصی در طبقه دوم ایجاد شده است. نمای خانه بسیار ساده است و همچون یك خانه‌ی رویایی با آرامش خوش شما را افسون می‌كند
زمانی كه وارد موزه خانه جلال و سیمین شوید، خواهید دید كه بعد از گذر از حیاط منزل؛ همچنین درون این خانه سه مجسمه مومی از سیمین و جلال و نیما یوشیج به چشم می‌خورد؛ نیما یوشیج برای سال‌ها همسایه این دو نویسنده بود. مجسمه سیمین قبل از ورود به خانه و روبروی حوض قرار دارد و گویی انتظار چیزی را می‌كشد. سیمین دانشور در یكی از آثارش به نام جزیره ی سرگردانی كه آن را بعد از درگذشت همسرش به رشته ی تحریر درآورده نوشته است كه: احمد نمرده و هنوز زنده است! این مجسمه و حالت انتظاری كه در چشمانش است همین حس را به كسانی كه از آن بازدید می كنند، القا می نماید. از طرفی دیگر هم در داخل منزل، در نیم طبقه ای كه توسط خود جلال آل احمد درست شده، مجسمه ی مومی او نیز قرار داده شده است. گویی كه او هم در حال فكر كردن برای نوشتن و خلق اثری جدید بوده است. البته در واقعیت هم این مكان جایی بوده كه جلال آل احمد به آن پناه می برده و آثارش را خلق می كرده است.
این خانه حیاط زیبا و دلبازی دارد و در داخل اتاق‌ها و سالن‌های آن هنوز زندگی در جریان است. جالب است بدانید كه چیدمانی كه امروز در این خانه‌موزه می بینید، مثل زمانی است كه سیمین و جلال در آن زندگی می‌كردند. به جز تمام این زیبایی‌ها، برای دوستداران این دو نویسنده، این خانه همچون یك بهشت است چرا كه تمامی آثار سیمین و جلال در آن جمع آوری شده و یك جا نگهداری می شوند.
در واقع، زمانی كه شهرداری تهران این خانه را به قصد تبدیل كردن آن به موزه در سال ۱۳۹۳ خریداری كرد، از اول هم بنا را بر این گذاشته بود كه در تزئینات و موقعیت اشیا در منزل تغییری به وجود نیاورد و آن را همانطور كه از اول بوده در معرض دیدگان مردم بگذارد. البته به جز ارزش های معنوی این مجموعه، الگوهای معماری آن هم بسیار ارزشمند هستند. امروز كه یك سال و اندی از افتتاح این خانه موزه می گذرد، دیگر تبدیل به مكانی شده است شاعران، نویسندگان و هنرمندان بسیاری به آن رفت و آمد می كنند. این خانه ارزشمند علاوه بر آن پاتوق بسیاری از شاعران، نویسندگان و جریان سازان هم‌دوره با سیمین و جلال مانند شاملو، موسی صدر و آیت‌الله طالقانی بوده به دلیل تبعیت از الگوهای معماری ایرانی نیز دارای ارزش زیادی است.
در این موزه، تمامی آثاری كه توسط این دو نویسنده ی به نام كشور چه نوشته شده و چه ترجمه شده است، گرد هم آورده شده اند و در یك جا نگهداری می شوند، كه با تماشای كتابخانه‌ی آن‌ها بیش از قبل شیفته‌ی جلال و سیمین می‌شوید. مهم ترین آثاری كه در این موزه نگهداری می شوند عبارتند از: سووشون از سیمین دانشور، مائده های زمینی اثر آندره ژید كه توسط جلال آل احمد ترجمه شده، جزیره ی سرگردانی از سیمین دانشور، غرب زدگی از جلال آل احمد، كتاب ساربان سرگردان از سیمین دانشور و بسیاری از دیگر آثار این زوج هنری است. البته در این موزه آثار دیگری هم به نمایش گذاشته شده كه متعلق به این ۲ نفر است و بیشترشان هم توسط ویكتوریا دانشور، خواهر سیمین در روز افتتاح موزه یعنی ۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ به این مجموعه اهدا شده است.
از جمله ی این وسایل می توانیم به:
– حلقه های ازدواج سیمین و جلال
– عقدنامه ی آن ها
– كارت ملی سیمین دانشور
– شاید جالب باشد كه بدانید هر دو آن‌ها عاشقانه تا آخر عمر در این خانه زندگی كردند.خانه ی جلال و سیمین در سال ۱۳۸۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
مراسم افتتاح خانه موزه سیمین و جلال شنبه (هشتم اردیبهشت‌ماه) برگزار شد با سخنرانی محمدجواد حق‌شناس، جعفر رحمان‌زاده، سمیع‌الله حسینی مكارم، عبدالله انوار، احمد مسجدجامعی و غلامعلی حداد عادل همراه بود. سیدرضا صالحی امیری، علی‌اكبر اشعری، محمود دعایی، فاطمه راكعی و احمد مازنی هم از حاضران در این مراسم بودند.
نحوه دسترسی خانه موزه سیمین و جلال
دزاشیب، خیابان شهید رمضانی، كوچه رهبری، كوچه پسندیده، بن‌بست ارض، پلاك ۱
نزدیك‌ترین ایستگاه مترو به خانه موزه سیمین و جلال ایستگاه مترو تجریش است. خوشبختانه تمامی زود روم‌ها برای آسایش مهمانان در نزدیكی ایستگاه‌های مترو انتخاب‌شده‌اند بنابراین به‌راحتی می‌توانید با بازدید از موزه سیمین و جلال كیفیت اقامت خود در تهران را دوچندان كنید.
ساعات بازدید از موزه:
یكشنبه تا جمعه، ۹:۰۰ صبح تا ۵:۰۰ بعد ظهر
موزه در روزهای شنبه تعطیل است.
