بازار قدیم آمل معروف به پایین بازار یا چهارسوق آمل، بازاری با ریشه باستانی است كه در مركز شهر قرار دارد و ركن و هسته اصلی و اولیه سازمان دهنده شهر قدیم به شمار می‌آید. ركن اصلی ساخت بازار قدیم آمل به زمان ساسانیان بازمی‌گردد و هنوز هم پابرجا مانده است و این كه در بعضی از قسمت‌های این بازار تغییرات شتاب زده و نوسازی غیراصولی انجام شده و به دلیل مقتضیات اقتصادی و اجتماعی روزگار، زیبایی قبلی را از دست داده، اما هنوز دارای اهمیت و اعتبار است.لاهای صنایع دستی و محصولات بومی و مساجد و خانه‌های تاریخی آن از جاذبه‌های بازار قدیم آمل به حساب می‌آیند. بازار قدیم آمل همچنان ارتباط خود را با محلات مسكونی مجاور، به میزان قابل توجهی حفظ كرده است و به صورت مركز تجمع و داد و ستد مردم، دارای عملكردی ممتاز است.
مغازه‌های این بازار با سفالی شیب‌دار و جلو آمده به خاطر محافظت از باران و آفتاب دارای فضاهای باز داخلی برای تشكیل بازارهای هفتگی در روزگار گذشته است. این بازار نیز مانند بازارهای قدیمی دیگر، علاوه بر وظیفه اصلی خود یعنی مبادله كالا، نقش فرهنگی و مبادله افكار و عقاید، نشر اخبار و مركز ارتباطات اجتماعی مردم نیز بوده است.
در حال حاضر این بازار نقش بسیار مهمی را در زندگی اقتصادی – اجتماعی مردم ایفا می‌كند. ساختار فضایی، عناصر معماری و كالاهای صنایع دستی و محصولات بومی و مساجد و خانه‌های تاریخی آن از جاذبه‌های بازار به حساب می‌آیند.
راسته اصلی بازار قدیم آمل به همراه راسته‌های فرعی منشعب از آن (راسته عطاران، راسته پالان دوزان، راسته نمدمالان و نوراسته) نقش مهمی در تشكیل و تعریف محدوده بافت ایفا می‌كنند. راسته اصلی دقیقاً و بلافاصله بعد از پل دوازده چشمه (جنوب شرقی بافت) آغاز و به صورت قطری و طولی در بافت حركت كرده و تا نزدیكی‌های مركز اصلی كاشی محله (مسجد حاج علی كوچك) ادامه می‌یابد. بازار به بافت ویژگی طولی و خطی بودن آن (گذر و محور اصلی بافت) تلفیق بعضی از مراكز محله با آن (مشائی محله و شاهاندشتی محله)، برخورداری از كاربری اجتماعی – اقتصادی و همجواری با دیگر عناصر شهری عمده بافت (مسجد جامع آمل، مسجد آقا عباس، گرمابه آمل و …) قسمت اعظمی از بافت مسكونی اطراف را تحت نفوذ مستقیم خود دارد. در واقع برش و عبور قطری بازار از بافت سبب می‌شود كه تا عمق واحدی از دو طرف (بافت مسكونی پیرامون بازار) خود را تحت پوشش قرار دهد. مراكز و گذرهای اصلی محلات، به غیر از سه مركز اصلی میدانچه مشائی محله (محله چهار سوق)، بازارچه شاهاندشت محله (تكیه هاشمی) و كاشی محله (مسجد جامع علی كوچك) بقیه مراكز اصلی با فاصله از راسته اصلی بازار و تقریباً در در مركز ثقل هندسی محلات مستقر هستند.
چون راسته اصلی بازار به صورت قطری بافت را قطع نموده‌است از این نظر این مراكز اصلی با گذرهای اصلی بین خود، عملاً یك حلقه ثانویه پنهانی (تار نامرئی) را به دور بازار به وجود می‌آورند. علاوه بر این هر یك از این مراكز اصلی، خود دارای یك شعاع نفوذی هستند؛ لذا مجموعه این شعاع‌های نفوذ مراكز اصلی با حلقه درونی بر گرد بازار، محدوده و منطقه‌ای را تعریف خواهد كرد كه می‌تواند به عنوان یك محدوده بافت كهن و تاریخی و باستانی به آن استناد كرد. چون بافت كهن آمل از دخالتهای كالبدی و عبور خیابان‌های چلیپائی رضاخانی مصون مانده‌است؛ لذا پیوستگی قضایی عناصر شهری و مراكز محلات از طریق گذرها و معابر اصلی بافت موجب تشكل و انسجام بافت می‌گردد. محلات تاریخی آمل و شاخص آنها:قادی محله (تكیه شهدا)، گرجی‌محله (امامزاده تقی)، نیاكی محله (حسینیه ارشاد)، كاردگر محله (مسجد امیری‌ها)، مشائی محله (چهار سوق)، شاهاندشت محله (تكیه هاشمی)، چاكسر محله (امامزاده قاسم)، كاشی محله (مسجد جامع علی كوچك)، پائین بازار محله (تكیه آملی‌ها)، گلباغ محله (مسجد جامع).
