ساز سفید مهره سازی است محلی كه در تقسیم بندی سازها در گروه موسیقی نواحی و جزء سازهای بادی به شمار می آید كه در مراسم عزادری امام حسین(ع) نواخته می شود. ساز سفید مهره در محلی كه در چترود به«سفید ماره» معروف است. ساز سفید مهره نوعی از صدف بزرگ یا گوش ماهی است كه با دمیدن در آن صدایی از آن خارج می شود كه در بین مردم از تقدس خاصی برخوردار است. اكنون در چترود، دو سفید مهره وجود دارد كه یكی از آن ها در روزگاران گذشته بر سرآن به دلیل تعصبات مذهبی، درگیری ومشاجره بوده و فعلاًدر اختیار آقای شیخ مظفری می باشد و در مراسم مذهبی چنارملا نواخته می شود. این ساز نوع خاصی از بوق صدفی است كه در مراسم عزاداری و همچنین برای اعلان فوت افراد به كار می رفته است، به طوری كه برای اعلان فوت ۳ بار در این ساز می دمیده اند. سفید مهره در مناطقی مانند چترود، سیرج، ده زیار، دُران، جوشون، شهداد، گودیز و اندوهجرد رایج است. سفید مهره ای كه هم اكنون در روستای گودیز و توسط آقای اكبر محمودی نواخته می شود، دارای قدمتی چهارصد ساله است. این ساز در بین اهالی از حرمتی خاص برخوردار است و حتی بعضی از بومیان بر این باورند كه دور كردن سفید مهره از شهر یا روستا برای اهالی بد یمن است.
مردم مناطق «چترود»، «ده زیار»، «گودیز»، «اندوهجرد»، «دُران»، «كشیت» و «ده در» پیش از این با صدای «سفید مهره» برای سحر در ماه مبارك رمضان بیدار میشدند. برخی از مردم معتقدند كه وقتی داخل این ساز دمیده میشود، صدای «یا حسین» میدهد. این ساز شامل یك صدف بزرگ است كه روی آن، یك سوراخ ایجاد شده و داخل آن دمیده میشود.
«سفید مهره» در حال حاضر یك ساز اعلان محسوب و برای خبر كردن مردم و شروع مراسم عزاداری از آن استفاده میشود. در بعضی نواحی كرمان وقتی شخصی از دنیا میرود، برای خبر كردن مردم سهبار در «سفید مهره» میدمند.
در برخی شهرستانهای استان كرمان همراه با دعاهای سحر، شعرهای حافظ و سعدی را هم میخوانند، در بیشتر نقاط استان كرمان، سحرخوانی برگزار میشود. همچنین مراسمی برای بیدار كردن مردم و خوردن سحری اجرا میشود. در منطقه «راویز» كرمان روی چیلیك یا پیتهای حلبی مینواختند تا مردم برای خوردن سحری از خواب بیدار شوند. از این شیوه هنوز هم كموبیش در برخی روستاهای كرمان استفاده میشود. این شیوه دورانی در بیشتر روستاهای رفسنجان نیز برگزار میشد.
در منطقه «سیرچ» نیز با دو چوب روی یك بشكه میزدند و مردم با این صدا بیدار میشدند. از این ساز برای اعلام افطار هم استفاده میكنند. همچنین آوازهای سحری در سیرچ به شكلی خاص و بهصورت مثنوی خوانده میشود.
در «شهداد» كرمان هم نقاره میزنند و امامزاده زید شهداد قدیمیترین نقطه نقارهنوازی در ایران است كه از زمان صفویه تا كنون این كار را در آنجا انجام میدهند. علی كریم شجاعی، یكی از قدیمیترین نوازندههای نقاره است كه حدود ۱۰۰ سال سن دارد. او حتی نوازندگی را به نوههایش هم آموزش داده است، اما در كل، بیشتر نوزاندهها یا خوانندهها جزو آخرین نسلهایی هستند كه این كار را انجام میدهند.
در قاسمآباد رفسنجان هم در كوچهها سنج و دُهل میزنند.
