عمارت كلاه فرنگی رشت از جاهای دیدنی رشت با ۱۲۰ هزار مترمربع مساحت، توسط محتشم الملك كه فی الواقع همان سردار معتمد خوان و حاكم بزرگ زمان خود در ایران و گیلان بوده، به سنه ی ۱۳۲۷ هجری قمری بنیان گذاشته شد.بسیاری از كسانی كه به تماشای باغ محتشم می روند شاید به تنها چیزی كه توجه نمی كنند معماری زیبای عمارت كلاه فرنگی است در صورتی كه این بنای چوبی، ۲۰۰ سال است كه با رطوبت ۹۵ درصدی و برف های سنگین و زلزله ها سخت دست و پنجه نرم كرده وباز دوام آورده و هنوز هم استوار ایستاده و بر چهره رهگذران لبخند می زند.این بنا به همراه باغ بزرگش قبل ترها متصل به جنگلی بوده كه سردار در آن شكار می كرده. او به هنگام مرگش وصیت كرد كه عمارت را به شكل پاركی برای استفاده عموم مردم در آورند.
نمای بیرون عمارت كلاه فرنگی از جاهای دیدنی رشت طوری است كه به نظر می رسد این بنا دارای ۳ طبقه است، اما در اصل این بنا ۴ طبقه می باشد. طبقات اول و دوم هر یك دارای دو اتاق است و این اتاق ها هر یك به وسیله پنجره هایی نورگیری داخلی و تهویه مناسب را در فصل گرم سال فراهم می كنند. بلندترین اتاق این عمارت هشت گوش و از هر سو دارای پنجره هایی است كه رو به باغ باز می شود و مصالح به كار رفته در آن آجر، چوب و گچ است.
مصالح به كار رفته در كلاه فرنگی از جاهای دیدنی رشت در بنا از جنس آجر و چوب بوده و بام آن به صورت خرپشته ای و پوشش آن از جنس سفال خمره ای تعبیه شده، كه در زیر آن سفال هایی جهت عایق بندی گرمایی و سرمایی ساختمان قرار گرفته است. دور تا دور ساختمان در طبقه اول به صورت ایوان و در طبقه دوم به صورت بالكنی چوبی است كه ۶۸ ستون بالكن بام ساختمان را مهار كرده است.
باغ محتشم و عمارت كلاه فرنگی، در گذشته، از محلات كم تردد رشت بوده است و به همین علت محلی برای سكونت تابستانی حكمرانان و فرمان داران بود، اما با توجه به توسعه شهر و افزایش جمعیت و خیابان های ارتباطی در كنار این پارك جهت دسترسی به مركز شهر و احداث بنای استانداری و شهرك بازی كودكان در ضلع غربی این پارك موجب شده تا این عوامل آرامش و سكوت محل و منطقه را تحت تأثیر قرار دهد.
علت انتخاب نام كلاه فرنگی بر روی این بنا، شباهت فراوانی است كه طبقه فوقانی این بنا به كلاه سیلیندری (فرنگی) داشته است.
در سال ۱۳۷۴ این عمارت به مدیریت میراث فرهنگی گیلان واگذار گردید و امروزه از آن به عنوان مركز آموزش هنرهای دستی استفاده می شود.
مصالحه عمارت كلاه فرنگی
مصالح به كار رفته در بنا از جنس آجر و چوب بوده و بام آن به صورت خرپشته‌ای و پوشش آن از جنس سفال خمره‌ای تعبیه شده، كه در زیر آن سفال‌هایی قرار گرفته‌اند كه كار آنها عایق بندی گرمایی و سرمایی ساختمان و نگه داری سفال می‌باشد. دور تا دور ساختمان در طبقه اول به صورت ایوان و در طبقه دوم به صورت بالكنی چوبی است، كه ۶۸ ستون بالكن بام ساختمان را مهار كرده، دامنه ساختمان از سر شیرهایی چوبی ساخته شده كه به صورت دو پوش است كه برای جلوگیری از ریزش برف و باران به داخل ساختمان طول آن را بلند گرفته‌اند.
باغ محتشم و عمارت كلاه فرنگی،از جاهای دیدنی رشت در گذشته، از محلات كم تردد رشت بوده است و به همین علت محلی برای سكونت تابستانی حكمران و فرمانداران بود، اما با توجه به توسعه شهر و افزایش جمعیت و خیابان‌های ارتباطی در كنار این پارك جهت دسترسی به مركز شهر و احداث بنای استانداری و شهرك بازی كودكان در ضلع غربی این پارك موجب شده تا این عوامل آرامش و سكوت محل و منطقه را تحت تأثیر قرار دهد
این اثر در تاریخ ۲۶ آبان ۱۳۷۵ با شماره ثبت ۱۷۶۴ به عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
عمارت كلاه فرنگی رشت مربوط به دوره قاجار است و در رشت، ضلع جنوبی پارك قدس (باغ محتشم) در كنار رودخانه گوهررود واقع شده است.این اثر در تاریخ ۲۶ آبان ۱۳۷۵ با شمارهٔ ثبت ۱۷۶۴ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مسیر دسترسی به عمارت كلاه فرنگی
این باغ در مركز شهر رشت قرار گرفته و از طریق ماشین شخصی یا تاكسی از خیابان حافظ در دسترس می باشد
———————————————————————————————————————————————————–
این عمارت بنایی فاخر و به یادگار مانده از اواخر دوران قاجار است و چون در باغ محتشم ساخته شده از جمله جاذبه‌های دیدنی شهر رشت به حساب می‌آید.
عمارت كلاه فرنگی دارای ۴ طبقه است اما از بیرون به نظر می‌آید كه ۳ طبقه دارد. طبقات اول و دوم هر یك دارای دو اتاق است و این اتاق‌ها هر یك به وسیله پنجره‌هایی نورگیری داخلی و تهویه مناسب را در فصل گرم سال فراهم می‌كنند.
بلندترین اتاق این عمارت هشت‌گوش و از هر سو دارای پنجره‌هایی است كه رو به باغ باز می‌شود و مصالح به كار رفته در آن آجر، چوب و گچ است.مصالح به كار رفته در بنا از جنس آجر و چوب بوده و بام آن به صورت خرپشته ای و پوشش آن از جنس سفال خمره ای تعبیه شده،كه در زیر آن سفال هایی قرار گرفته اند كه كار آنها عایق بندی گرمایی و سرمایی ساختمان و نگه داری سفال می باشد.
دور تا دور ساختمان در طبقه اول به صورت ایوان و در طبقه دوم به صورت بالكنی چوبی است، كه ۶۸ ستون بالكن بام ساختمان را مهار كرده، دامنه ساختمان از سر شیرهایی چوبی ساخته شده كه به صورت دو پوش است كه برای جلوگیری از ریزش برف و باران به داخل ساختمان طول آن را بلند گرفته اند.
این بنا در گذشته محل سكونت تابستانی حكام و فرمانداران شهر بود كه با توجه به تغییر شرایط اجتماعی جامعه مورد بهره‌برداری‌های گوناگون از جمله خانه شطرنج شهر- رستوران پارك و غیره گردیده. این عمارت بعدها توسط میراث فرهنگی گیلان تبدیل به مركز آموزش هنرهای سنتی در سطوح استان شد.
از عوامل تزئینی بنا می‌توان به عواملی چون سرشیرها – اشك های جلو دامنه ی بنا – دستك ها و نرده ی بالكن اشاره كرد.
عمارت كلاه فرنگی در سال ۱۳۷۵ توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با شماره ۱۷۶۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
