چشمه گراب

این چشمه دارای آب معدنی با خواص درمانی فراوان می‌باشند. آب چشمه گراب از دسته آب‌های كلروره سدیك آهن‌دار و هیپوترمال با باقی‌مانده خشك زیاد و اسیدیته زیاد می‌باشد. وجود املاح كلر و سولفات فراوان و نیز تركیبات به حد اشباع در آب نشان‌دهنده ارتباط آب با منابع غنی زیرزمینی از این مواد می‌باشد. این نوع تركیبات بیش‌تر در زمین‌های دوره تریاس در دریاها باقی مانده‌اند. این نوع آب‌ها افزاینده ادرار (مُدر)‌اند، و در نتیجه به دفع مواد زاید كمك می‌كنند. ازدیاد ترشحات بزاق، معده، صفرا و پانكراس (لوزالمعده) از دیگر خاصیت‌های درمانی این آب‌ها است. هم‌چنین این آب‌ها در درمان بیماری‌های مفصلی سودمندند.

شاید برایتان سوال باشد كه واژه گراب به چه معنی است؟ پاسخ زبان‌شناسان و مورخان به این سوال این است كه گراب به آن دسته از چشمه‌ها و آب‌های معدنی گفته می‌شود كه از تركیبات گوگرد برخوردار هستند.

چشمه گراب، فقط یك عدد چشمه نیست، بلكه مجموعه‌ای از چند چشمه روی تپه‌های مختلف است. این چشمه‌ها كه در حدود ۵۰۰ متر با یكدیگر فاصله دارند، دارای دهانه‌های مخروطی شكل هستند و نیز در ارتفاع بالاتری از سطح زمین قرار گرفته‌اند.

اما نكته شگفت‌انگیزی كه در مورد این چشمه‌ها وجود دارد، این است كه آب هركدام رنگ و طعم متفاوتی دارد كه این به‌دلیل وجود مواد معدنی خاصی در هركدام است. این مواد طعم آب هركدام از چشمه‌ها را ترش، تلخ یا شور كرده و تنوع حیرت‌انگیزی به آن‌ها داده‌اند. این تنوع عاملی است كه باعث متفاوت بودن گراب می‌شود و گوشه‌ای از شاهكار طبیعتی را كه خداوند توانا آن را ایجاد كرده است، به تصویر می‌كشد.

چشمه گراب در حدود ۵۰ كیلومتری جنوب مشهد و در مسیر جاده قدیم مشهد به نیشابور و به طور دقیق تر به فاصله یك كیلومتری از جنوب این جاده واقع شده‌است. در واقع امر چشمه گراب متشكل از چندین چشمه با فواصل تقریبی ۵۰۰ متر از یكدیگر می‌باشد كه اغلب دارای دهانه‌های مخروطی و مرتفع تر از سطح زمین می‌باشند. مظهر اصلی چشمه گراب كه بر روی تپه مخروطی شكلی به ارتفاع متوسط ۳۰ متر واقع است و به نظر می‌رسد كه سطح پیزومتری آن نیز حدود ۱۰ متر بالاتر از سطح دشت و اراضی منتهی به كالشور می‌باشد.

مردم محل از آب این چشمه به عنوان دارو و برای التیام زخم‌های سطحی استفاده می‌كنند. توپونیم گراب واژه‌ای فارسی است كه مركب از دو جزء «گر» و «آب» می‌باشد. در لغت نامه دهخدا برای معنای واژه گَر(gar) بیماری كچلی آمده‌است. در عربی بدان جرب و در تركی هم به آن قوتور می‌گویند. واژه آب (ãb) نیز در غالب موارد به همین معنی متداول در فارسی امروزی است. در گستره سرزمینی ایران واژه گراب (معادل انگلیسی Mange Water) عموماً اشاره‌ای به چشمه‌ها یا چاه‌های آب معدنی گوگرد دار می‌باشد. از نظر زمین شناسی طبق بررسی‌های انجام شده به نظر می‌رسد كه مجموعه چشمه‌های تراورتن ساز منطقه گراب در مجاورت گسل سنگ بست- شاندیز و در بخش جنوبی آن قرار می‌گیرد. این موضوع البته نشان دهنده این است كه منطقه دنباله طبیعی رون بینالود نیز به شمار می‌رود.
طبیعت همواره بخشندگی های زیادی داشته است و همواره با وجود همه نامهربانی های بشر دست درمانگر خود را بر سر بیماران كشیده و آنها را التیام بخشیده است.
” چشمه گراب” یكی از درمانگاه های طبیعی در خراسان است كه از اعماق زمین می جوشد و با وجود خواص درمانی فراوان و چشمه های رنگارنگ غنی از مواد معدنی تا حدودی در این خطه زیبای سرزمین مان مورد بی توجهی واقع شده و ناشناخته مانده است.

وصف درمانگری چشمه ای از دل زمین

“چشمه گراب” در ۴۹ كیلومتری جنوب مشهد و در مسیر جاده قدیم مشهد به نیشابور در نزدیك روستایی به نام گراب از دل زمین می‌جوشد و آب غنی از مواد ‌معد نی آن، برای بسیاری از بیمار‌ی‌ ها حكم درمان را دارد تا جایی كه در وصف درمانگری‌ های آن اهالی منطقه واقعیت ‌ها و داستان‌ های زیادی نقل می‌كنند.

اگر از نزدیك به این چشمی گریانی طبیعت بروید، باید سراغ روستای گراب را بگیرد تا مسیر ورودی اش را كشف كنید، از مسیر و جاده ورودی آن پیدا است كه این درمانگاه طبیعی مورد بی توجهی قرار دارد.در واقع “چشمه گراب” متشكل از چندین چشمه با رنگ ها و مزه های مختلف با فواصل تقریبی ۵۰۰ متر از یكدیگر است كه اغلب دارای دهانه ‌های مخروطی و مرتفع تر از سطح زمین هستند.

شكوه طبیعت و چشمه های رنگارنگ

این چشمه های رنگارنگ در گوشه گوشه چندین تپه مجاور قرار دارند بر سر هر كدام كه می روی رنگی را می بینی و با چشیدن طمع های مختلف ترش، تلخ و شور را احساس می كنی كه هر كدام نشانی از وفور یك ماده معدنی در آن است، اینجا شكوه طبیعت را می بینی.روی سطح زمین آنجا كه راه می روی احساس می كنی زیر پایت خالی است و این نشانی از فعالیت های آتش نشانی در گذشته های دور آنجا دارد.بزرگترین چشمه آن چشمه ای مخروطی شكل با رنگی سبز است كه روی تپه ای با ارتفاع ۳۰ متر قرار دارد.در مورد نام این چشمه نیز برخی از زبان ‌شناسان و تاریخ ‌دانان بر این باورند كه “گراب” به چشمه‌ ها و آب ‌های معدنی ای گفته می‌شود كه دارای گوگرد هستند و البته نام روستای مجاور آن هم گراب است.

آبی برای التیام زخم های پوستی

اهالی اینجا برای درمان زخم ‌های پوستی از آن بهره‌ می‌برده‌اند، به گفته كارشناسان زمین ‌شناسی آب این چشمه مخروطی ‌شكل از دسته ‌آب‌های كلروره سدیك آهن ‌دار و هیپوترمال با باقیمانده خشك زیاد و اسیدیته زیاد است.یك محقق در مورد این چشمه به مهر می گوید: واژه گراب در انگلیسی به چشمه‌ ها یا چاه‌ های آب معدنی گوگرد دار اشاره دارد. مجموعه چشمه‌های تراورتن ساز منطقه گراب در مجاورت گسل سنگ بست شاندیز و در بخش جنوبی آن قرار دارد، این موضوع البته نشان دهنده این است كه منطقه دنباله طبیعی رون بینالود نیز به شمار می‌رود. این نوع تركیبات بیشتر در زمین‌های دوره تریاس در دریاها باقی مانده‌اند، این نوع آب‌ها دارای خاصیتی بوده كه به دفع مواد زاید كمك می‌كنند. بر اساس برر سی های به عمل آمده این آب‌ ها در درمان بیماری‌ های مفصلی مۆثر و سودمند تشخیص داده شده است.

آتش فشانی از گذشته های دور زمین

اگر گذر تان كه به چشمه گراب افتاد، می توانید از یكی از زیباترین مناظر طبیعت دیدن كنید، قله‌ ای كه شبیه به قله‌ های آتش فشانی سر از زمین بیرون آورده و شاید در گذشته های دور زمین فعالیت هایی هم داشته ‌است.
ارتفاع این قله كوچك از سطح زمین همان منطقه شاید به ۷۰ متر برسد، زمانی كه به بالای این قله می‌رسید، دهانه آتش فشانی را مشاهده می‌كنید كه از نوك قله تا روی سطح آب ارتفاعی حدود هشت متر دارد و باقی فضای آن را آب پر كرده ‌است كه احتمال دارد این حوضچه آبی به تونلی آبی راه داشته باشد
این چشمه دارای آب معدنی با خواص درمانی فراوان می باشند. املاح كلر و سولفات در این آب فراوان است. آب چشمه مفید است و به دفع مواد زاید بدن كمك می كند.
این چشمه به دلیل دارا بودن تركیبات گوگرد دارای آب ترش مزه بود و رسوبات زرد رنگی‌ نیز بر جای گذاشته است همچنین رسوبات آن برجستگی‌های مخروطی شكلی‌ مانند مخروط آتش فشانی با دهنه‌ های بیضی مانند تشكیل داده و در برخی‌ نقاط نیز نا همواری پلكانی را پدید آورده اند كه مجموعه این پدیده طبیعت خاصی‌ را در اطراف چشمه ایجاد كرده است.
چشمه گراب علاوه بر خواص درمانی كه نیاز به تحقیق دارد به لحاظ ساختار زمین شناسی نیز دارای ارزش است، این درمانگاه طبیعی كه از اعماق وجود زمین می جوشد نیاز به توجه بیشتری دارد.

در سفر به گراب و در میان این چشمه‌های زیبا قطعا قله‌ای توجه شما را به خود جلب خواهد كرد. قله‌ای با ارتفاعی در حدود ۷۰ متر كه بسیار شبیه به قله‌‌های آتشفشانی است. اگر به بالای این قله زیبا بروید، دهانه آتشفشانی آن را مشاهده می‌كنید كه از نوك قله تا روی سطح آب حدود هشت متر ارتفاع دارد و بقیه فضای آن را آب تشكیل داده است. در مورد این قله جالب ادعای جالبی مطرح شده است. احتمال می‌رود كه این حوضچه آب به یك تونل آب منتهی بشود. هرچه كه باشد، لذت آب تنی در آن را نباید از دست دهید.

محدودیت امكانات چشمه گراب

با توجه به تمام مطالبی كه در مورد چشمه گراب عنوان شد، قطعا شما نیز موافق هستید كه این چشمه یكی از میراث طبیعی كم‌نظیر و ارزشمند و جاذبه های گردشگری استان خراسان رضوی است. این چشمه نه‌تنها برای زمین‌شناسان جذاب است، بلكه با توجه به خواص درمانی بسیار بالایی كه در آب آن وجود دارد، می‌تواند گزینه‌ای بسیار عالی برای جذب گردشگران مختلف باشد و گردشگری منطقه را نیز رونق دهد. لازمه این امر آن است كه تلاش بیشتری در راستای معرفی آن انجام شده و مسیر دسترسی و امكانات منطقه نزدیك به آن نیز خیلی بهتر از آنی باشد كه در حال حاضر وجود دارد.