تاریخچه ورزش باستانی زورخانه ای
شكل گیری ورزش زورخانه ای تاریخ دقیقی ندارد و مربوط به زمان های بسیار كهن است. این ورزش به دوران قبل از اسلام برمی گردد و روزگاری عیاران و جوانمردان به این ورزش مشغول بودند و هرجا كه ظلم و ستم بوده این ورزش به مقابله با آن می پرداخت. حتی بنای اولیه این زورخانه ها كه برگرفته از سبك معماری معابد میترائیسم بود، امروزه نیز در زورخانه ها دیده میشود.
آن چیزی كه مشخص است این است كه پوریای ولی كه اسطوره این ورزش است حدود هفتصد سال پیش بطور رسمی به این ورزش مشغول بوده و شاگردانی را تربیت می كرده است.
ابزارهایی كه هم اكنون در این ورزش استفاده می شود در زمان كهن گاهی بعنوان ابزار جنگی كاربرد داشت. مثلا كباده همان كمان است و میل همان گرز است و یا سنگ نیز شمایلی از سپر دارد كه در جنگ ها برای دفاع استفاده می شد.
آیین زورخانه ای پهلوانی
در آیین زورخانه ای پهلوان زیستن خود جایگاه ویژه ای دارد كه هر ورزشكار زورخانه ای در این مسیر تلاش میكند. تفاوت بسیار بین قهرمان بودن و پهلوان وجود دارد. هدف قهرمان تنها این است كه به هر قیمتی شده برنده شود، همان چیزی كه این روزها در رشته های مختلف ورزشی زیاد دیده می شود اما پهلوان می تواند برنده شود اما در جایی كه اخلاق حكم كند خود را بازنده می كند. بعبارتی قهرمان به دنبال زمین زدن است در حالیكه پهلوان زمین خورده را بلند میكند. در واقع هر پهلوانی قهرمان نیز هست اما هر قهرمانی پهلوان نیست. اخلاق در پهلوانی حرف اول را می زند كه كسب این فضیلت و رسیدن به این مقام به آسانی قابل كسب نیست.
سنت گلریزان
در این ورزش آداب و رسوم مختلفی وجود دارد كه یكی از آن ها سنت گلریزان است. این سنت از قدیم الایام با این ورزش همراه بوده و همین شكلی كه اكنون اجرا می شود در گذشته نیز با كمی تفاوت اجرا می شد. به این صورت كه اگر برای یكی از باستانی كاران مشكلی پیش می آمد دوستان او و سایر ورزشكاران دور هم جمع می شدند و هریك به سهم خود كمك می كردند و مخفیانه به او می رساندند تا عزت و شرافت وی زیر سوال نرود. رفته رفته این سنت پسندیده فراگیرتر شد و امروز با شور بیشتری برگزار می شود. جمع آوری كمك برای افراد گرفتار، بیماری لاعلاج، ورشكسته بی تقصیر، آزادی زندانی بی گناه كه جرمی مرتكب نشده در این سنت اهمیت ویژه دارد. گلریزان در واقع ایجاد كانونی گرم برای خانواده در فصل سرما و رنج و سختی است.
تاریخچه ورزش باستانی زورخانه ای در سمنان
این ورزش تقریبا چهارصد سال پیش به سمنان آمد. آن زمان بطور رسمی ورزش دیگری در سمنان وجود نداشت و تقریبا جزء اولین ورزش هایی است كه در سمنان رایج شد. پس از آن وزنه برداری به ندرت رواج یافت و علاقه مندانی را به خود جذب كرد.
تاریخچه زورخانه شهیدان بستان
قبل از احداث این زورخانه، در میدان شریعتی سمنان زورخانه ای قدیمی وجود داشت كه كوچك بود و به دلیل قدیمی بودن قابلیت استفاده نداشت. در سال ۱۳۵۳ زورخانه فعلی ساخته شد و آن زورخانه بطور كامل تخریب گردید. این زورخانه به لحاظ معماری از زورخانه های نمونه كشور محسوب می شود. در آن سالها در كل كشوربرای سه شهر زورخانه ای ویژه و متمایز طراحی كردند كه یكی از آن ها سمنان و زورخانه شهدای بستان بود كه در آن زمان به نام زورخانه تربیت بدنی شناخته می شد.
وجه تسمیه
علت نامگذاری این زورخانه به شهدای بستان به این دلیل است كه شهدای بستان كه از استان سمنان اعزام شده بودند و برخی از آن ها نیز در همین زورخانه ورزش می كردند، اولین گروه از شهدایی بودند كه با تعداد زیاد و به صورت یكجا در سمنان تشییع گردیدند. در زمان ورود پیكرهایشان به سمنان حال و هوای عجیبی ایجاد شده بود و به همین دلیل این زورخانه نیز به نام شهدای بستان نامگذاری شد و عكس چهارده شهید بستان نیز در زورخانه نصب شده است.
مدیران و گردانندگان زورخانه
مدیر زورخانه و رئیس هیات: خلیل طاهری، مرشد زورخانه: كاظم پهلوانی، رمضان دهرویه، محمود دارایی، تعداد ورزشكار ۱۲۰ نفر
آدرس: این زورخانه در خیابان سعدی شهر سمنان واقع شده است
