آرامگاه شیخ آذری

آرامگاه شیخ آذری، نگین عرفان و ادب اسفراین

آرامگاه شیخ آذری، عارف و شاعر نامدار قرن نهم هجری، در جنوب شهر اسفراین و در میان دشت‌های سرسبز خراسان شمالی، همچون نگینی درخشان می‌درخشد. این آرامگاه كه از جاذبه‌های گردشگری و مذهبی برجسته‌ی این خطه به شمار می‌رود، هرساله پذیرای زائران و گردشگران بسیاری از سراسر ایران است.

شیخ حمزه بن علی آذری، مشهور به شیخ آذری، در سال 817 هجری قمری در اسفراین دیده به جهان گشود. وی در دوران جوانی به سرودن شعر در دربار شاهرخ تیموری پرداخت و آوازه‌ی طبع روان و ذوق سرشارش در اقصا نقاط ایران طنین انداز شد. اما دیری نگذشت كه شیخ آذری از ظواهر دنیوی رویگردان شد و به سوی عرفان و معنویت رهسپار گشت.

شیخ آذری در سیر و سلوك عرفانی، مراتب كمال را طی كرد و در زمره ی بزرگترین عارفان و سلسله‌داران عصر خود قرار گرفت. وی در این مسیر، شاگردان نامداری تربیت كرد و آثار گرانسنگی از خود به یادگار گذاشت.

آرامگاه شیخ آذری بنایی ساده و بی‌آلایش است كه از خشت خام و چوب ساخته شده است. این آرامگاه از دو بخش مجزا تشكیل شده است:

• بخش جنوبی: این بخش به عنوان نمازخانه مورد استفاده قرار می‌گیرد و دارای تزئینات كاشی‌كاری و آجركاری زیبایی است.
• بخش شمالی: این بخش محل دفن و آرامگاه شیخ آذری است و با سقفی چوبی پوشیده شده است.

در محوطه‌ی آرامگاه، سنگ قبرهای مربوط به خاندان و یاران شیخ نیز به چشم می‌خورد.

تزئینات آرامگاه

آرامگاه شیخ آذری از نظر تزئینات نیز اثری فاخر و ارزشمند محسوب می‌شود. در این بنا شاهد هنرنمایی هنرمندان در زمینه‌های مختلفی همچون كاشی‌كاری، گچ‌بری، آجركاری و نقاشی خواهیم بود.

• كاشی‌كاری: در بخش‌های مختلف آرامگاه، از جمله محراب، سردرها و دیوارها، از كاشی‌های خشتی فیروزه‌ای و لاجوردی رنگ استفاده شده است. نقوش اسلیمی، هندسی و گل و برگ بر روی این كاشی‌ها به زیبایی هر چه تمام‌تر نقش بسته‌اند.

• گچ‌بری:در تزئینات داخلی آرامگاه، از گچ‌بری‌های ظریف و هنرمندانه‌ای نیز استفاده شده است. نقوش اسلیمی، هندسی و آیات قرآنی با خطوط زیبا و نستعلیق بر روی گچ‌بری‌ها به چشم می‌خورد.

• آجركاری:در ساخت آرامگاه از آجرهای قالبی و ساده استفاده شده است. آجركاری بنا با ظرافت و دقت خاصی انجام شده و در برخی از قسمت‌ها، شاهد آجركاری‌های هندسی و نقش‌دار نیز هستیم.
• نقاشی: در برخی از قسمت‌های آرامگاه، از نقاشی‌های دیواری نیز استفاده شده است. این نقاشی‌ها كه قدمت آن‌ها به دوران صفویه می‌رسد، صحنه‌هایی از داستان‌های مذهبی و تاریخی را به تصویر كشیده‌اند.

جاذبه‌های آرامگاه شیخ آذری:

• فضای معنوی و آرامش‌بخش: آرامگاه شیخ آذری، مأمنی برای راز و نیاز و خلوت با معبود است. قدم نهادن در این مكان، روح هر انسانی را جلا می‌دهد و او را به آرامش و سكون درونی رهنمون می‌سازد.
• معماری سنتی: آرامگاه شیخ آذری نمونه‌ای از معماری سنتی ایرانی در دوره تیموریان است. سادگی و ظرافت در ساخت این بنا، جلوه‌ای خاص به آن بخشیده است.
• شعر و عرفان: شیخ آذری از شاعران و عارفان نامدار ایرانی بود. در محوطه‌ی آرامگاه، اشعار و سروده‌های این عارف بزرگ به چشم می‌خورد كه می‌تواند برای علاقه‌مندان به شعر و عرفان، جذاب و خواندنی باشد.
• طبیعت زیبا: آرامگاه شیخ آذری در میان دشت‌های سرسبز و طبیعت بكر خراسان شمالی واقع شده است. تماشای این مناظر طبیعی، صفای روح و جان هر بیننده‌ای را جلا می‌دهد.

جاذبه‌های اطراف آرامگاه

علاوه بر آرامگاه شیخ آذری، جاذبه‌های گردشگری دیگری نیز در اطراف این بنای تاریخی وجود دارند كه از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره كرد:

• شهر تاریخی بلقیس: این شهر تاریخی كه در فاصله یك كیلومتری آرامگاه شیخ آذری قرار دارد، از دوران پیش از اسلام تا دوره صفویه مسكونی بوده است. بقایای این شهر شامل برج و باروها، خانه‌ها، مسجد و حمام می‌باشد.
• آبشار ایزی: این آبشار زیبا در فاصله 15 كیلومتری جنوب شرقی اسفراین قرار دارد و از جمله ییلاقات ییلاقی این شهرستان به شمار می‌رود.
• منطقه حفاظت شده ساریگل: این منطقه حفاظت شده كه در 25 كیلومتری شمال شرقی اسفراین واقع شده است، زیستگاه گونه‌های مختلف جانوری و گیاهی می‌باشد.

مسیر دسترسی:

آرامگاه شیخ آذری در فاصله‌ی یك كیلومتری جنوب شهر اسفراین و در نزدیكی شهر تاریخی بلقیس واقع شده است. دسترسی به این آرامگاه از طریق جاده‌ی اسفراین - جاجرم به راحتی امكان‌پذیر است.

نكاتی برای بازدید:

• ساعات بازدید از آرامگاه شیخ آذری از 8 صبح تا 5 عصر است.
• ورود به این مكان مذهبی رایگان است.
• برای حفظ قداست و احترام به این مكان مقدس، رعایت پوشش مناسب و شئونات اسلامی الزامی است.

آرامگاه شیخ آذری، دیاری معنوی و فرهنگی است كه در گذر تاریخ، شاهد شكوه و عظمت عرفان و ادب ایرانی بوده است. سفر به این مكان، تجربه‌ای منحصر به فرد و خاطره‌انگیز برای هر گردشگر خواهد بود.

آرامگاه شیخ آذری در جنوب شهر اسفراین و در حدود یك كیلومتری شمال شرقی خرابه‌های شهر تاریخی بلقیس و در میان اراضی كشاورزی واقع شده است. این آرامگاه از خشت خام ساخته شده و سقف آن نیز چوبی است. قبر ایشان حدود ۸۰ سانتی‌متر از زمین بلندتر بوده و موزائیك شده است.

حمزه بن علی آذری متخلص به شیخ آذری از شاعران و عارفان قرن نهم هجری قمری خطه خراسان می‌باشد كه در اسفراین متولد شد و پس از مدتی شاعری در دربار شاهرخ تیموری، به عرفان روی آورد و بعد از سفر به هند و همنشینی با احمد شاه بهمنی و پسرش، به ایران بازگشت و شاگردان بسیاری تربیت نمود و كتاب‌های زیادی در شعر و عرفان نوشت.