در كنار جاده مشهد ـ تهران به فاصله ۵ كیلومتری شهر، آرامگاه خواجه اباصلت هروی به چشم می‌خورد. این جا از قرنها پیش مزار و مورد توجه شیعیان بوده است و چنانچه امروزه نیز معمول است، گروهی برای تقرب به خواجه، وصّیت می‌كرده‌اند كه در كنار وی برای همیشه آرام گیرند و این از سنگ قبرهای كهن كه در پیرامون آرامگاه خواجه هست كاملا مشهود است و نشان می‌دهد كه حتّی بسیاری از عرفای بزرگ نیز در اینجا مدفونند، چنانچه یكی از سنگ قبر‌ها متعلق است به درویش علی متوفی به سال ۷۲۶ ه . ق. خواجه اباصلت فرزندصالح (یا سلیمان) هروی است. سرگذشت زندگیش تاریك است. تاریخ اسلام او را گاهی غلام، گاهی برده و گاهی محدث و متكلم و راوی بسیار مشهور و دانشمند می‌نامد و نیز در برخی از متون اورا از ثروتمندانی كه علما را می‌نواخته است معرفی كرده‌اند. ولی اكثراً تنها او را خادم و محرم امام رضا می‌دانند كه در دم مرگ حاضر بوده و امام هنگامیكه آثار زهرانگوری را كه در مجلس مأمون خورده بود، حس می‌كند به خواجه ابا صلت دستور می‌دهد، فرشهای اطاق را جمع كند و در‌ها را ببندد تا، نه همچون ولیعهد، بلكه همچون غریبی بی كس در اطاق برهنه بر خاك بمیرد. از مجموع گفته‌های مورخان درباره خواجه ابا صلت چنین بر می‌آید كه وی با آنكه دانشمند و غنی بوده است آنقدر به امام نزدیك بوده كه گاهی سمت خدمتكاری وی را تعهد میكرده است و اینگونه روابط را میان شاگرد و استاد و مرید و مراد در تاریخ اسلام فراوان می‌یابیم، همین خصوصیت موجب محبوبیت خاص وی در نظر شیعیان شده است. زوار پیش از آنكه به شهر در آیند و به خدمت امام برسند، بر سر مزار وی ساعتی توقف می‌كنند و به این «بنده صالح و پرهیزكار خدا» درود می‌فرستند. مقبره و گنبد و صحن آرامگاه وی به همّت مردی به نام كربلائی محمد علی درویش كه با نفوذی كه در میان توده داشته توانسته است از آنان كمكهای مادی لازم را بگیرد، تجدید بنا شده است.
وفات خواجه ابا صلت را بسال ۲۳۶ قمری یعنی سی وچهار سال پس از امام نوشته‌اند.
آشنایی با آرامگاه خواجه اباصلت هروی در مشهد
عبدالسلام بن صالح بن سلیمان مشهور به خواجه اباصلت در مدینه منوّره به دنیا آمد (160 ه.ق) از آنجا كه جدّ اعلایِ او از هرات خراسان زمان خود بوده، لذا به اباصلت هروی معروف گردیده است.
خواجه اباصلت خادم خاص و صحابی برجسته و امین علی بن موسی الرضا بوده و بنا به نظر بسیاری از علماء شیعه و سنی، او از محدثین شیعه مذهب و محبّ اهل بیت و فردی عادل، ثقه، راستگو، اهل علم و حدیث، زاهد، مردم دوست و بسیار اهل سفر بوده‌است.
خواجه اباصلت پس از هجرت حضرت امام رضا (ع) از مدینه به خراسان، به این منطقه آمد و در سفر و حضر ملازم و همراه حضرت علی بن موسی الرضا(ع) و راوی صریح چگونگی شهادت آن حضرت به دست مأمون عباسی بود و بعد از آن كتاب وفاه الرضا را تالیف كرد.
خواجه اباصلت هروی بنا به قول سمعانی اباصلت در سال ۲۳۲ هجری قمری و در زمان حكومت طاهر بن عبد الله بن طاهر در خراسان چشم از جهان فرو بست.
آدرس آرامگاه : جاده مشهد به فریمان در فاصله ۱۲ كیلومتری جنوب شرقی شهر مشهد و نرسیده به بهشت رضا (ع) واقع است.
