این شهرستان كه سال ۱۳۳۸ به شهرستان تبدیل شده است بامساحتی معادل ۹/۵۷۲ كیلو متر مربع در ۲۳ كیلو متری شهر رشت واقع شده است وباشهرستان رشت ، فومن ، رضوانشهر، ماسال ، انزلی همسایه است.این شهرستان‌كه در زمینی مسطح و جلگه ای واقع شده است دارای آب و هوای مطبوعی است.شهرستان صومعه سراشامل سه بخش مركزی، كوچك جنگلی ، تولم و ۷ دهستان ، هنده خاله ، گوراب زرمیخ ،مركیه ، طاهر گوراب ضیابر، كسما و نیز ۱۵۱ آبادیست كه از این تعداد ۲ آبادی خالی ازسكنه است و جمعیت آن بر اساس سرشماری سال۸۵ بالغ بر ۱۳۰۸۰۲ نفر است .شهرستان صومعه سرا در قدیم یكی از روستاهای كسما به شمار میرفته وسپس به خاطر اهمیتی كه پیداكردوسعت گرفت وكسما در حال حاضر یكی از روستاهای این شهرستان است .نام صومعه سرا بهقولی برگرفته از نام عارف قرن چهارم وپنجم (ه.ق) ” شیخ عبدالله صومعی” است و به قولی دیگر وجود صومعه هایی كه در این شهر بوده علت اصلی این نام گذاریست .گفتنیاست روستای كسما در زمان نهضت جنگل مركز اولین تشكیلات نظامی و اداری جنگلیان به رهبری میرزا كوچك جنگلی بوده اما پس از مدتی به دستور میرزا تشكیلات اداری جنگلیان به خانه اربابی حاج محمد قلی ( معروف به درخانه) و مدرسه نظام جنگل به حسینیه كسماانتقال یافته و مركز ستاد میرزا كوچك خان گردیده استمردم صومعه سرا به زبان گیلكی و لهجه بیه پس صحبت می كنند و كشاورزی از عمده فعالیت های رایج آنهاست از محصولات مهم كشاورزی این منطقه برنج ،توتون ومحصولات جالیری قا بل ذكر است كه تولید برنج ان در رتبه دوم استانی بعد استان شهرستان رشت قرار دارد.پرورش كرم ابریشم و زنبور عسل نیز در این شهرستان دارای موقعیت ممتازكشوری است . در بخش منابع طبیعی ، از نظر كاشت صنوبر تولید چوب مقام اول را داراستولی در زمینه دامداری به دلیل كم بودن وسعت شهرستان رشد چندانی نداشته است.