روستای «كریت» بهشت پنهانی در منطقه كویر طبس است كه در ۲۰ كیلومتری جنوب طبس، سر راه جاده طبس – دیهوك قرار دارد. روستای كریت مركز دهستان نخلستان از دهستانهای بخش مركزی شهرستان طبس می باشد كه از شمال به خسرو آباد، از جنوب به فهالنج، از شرق به كوه های شتری و از غرب به دشت كویر می رسد. جمعیت این روستا حدود ۵۰۰۰ نفر است و جزء پرجمعیت ترین روستاهای دهستان نخلستان می باشد. این روستا در تاریخ كهن خود نام های متعددی دارد. قدیمی ترین منابع تاریخی كه در آن از این روستا یاد شده، مربوط به دوران صدر اسلام و حیات پربركت پیامبر گرامی اسلام (ص) است كه یكی از اعراب از این منطقه گرم و سوزان طبس رد شده و در اشعاری كه در محضر پیامبر گرامی اسلام (ص) شرح سفر خویش را بیان می كند از این منطقه به «ضد طبسین» یاد می كند. طبسین دو نقطه جمعیتی و آبادی بوده كه یكی را طبس عناب و دیگری را طبس خرما می گفتند. در منابع تاریخی قرون بعدی (قرون اسلامی)، نام روستا با كلماتی مانند «كری» و «كرین» ذكر شده است. هم اكنون نیز مردم محلی در اصطلاح عامیانه به روستا «كرید» می گویند، ولی در متون رسمی به آن «كریت» گفته می شود. درخصوص وجه تسمیه روستای كریت گروهی معتقدند این واژه تغییر یافته عبارت «كوه رود» است؛ یعنی جایی كه رود از كوه سرچشمه گرفته و جاری می شود. چرا كه آب روستا، آب قابل توجه و با درجه خلوص و شیرینی ممتاز است و بهترین محصولات در اینجا تولید می شود. كریت قدیم كه سابقه ای بیش از ۱۵۰۰ سال دارد در زلزله ۷.۸ ریشتری سال ۱۳۵۷ هجری شمسی ویران شد؛ ولی سعی شد به بافت تخریب شده آن دست زده نشود و اكنون این سایت به عنوان یك مجموعه توریستی مورد بازدید و استقبال گردشگران قرار گرفته است . مزاری مشهور به «مزار میر عمرو» در روستای كریت قرار دارد كه اهالی آنرا از فرماندهان سپاه اسلام می دانند كه می توان احتمال داد مزار مالك بن عمرو و مالك ذئب از سرداران سپاه اسلام و تعقیب كنندگان یزدگرد باشند. این قبر در زیر آوار زلزله ۱۳۵۷ مدفون است. بند تاریخی كریت به عنوان كهن ترین سد قوسی جهان و بزرگترین دستاورد سد سازان ایرانی در طول تاریخ (مربوط به قرن پنجم هجری) ، منظره چشم نواز و سرسبز نخلستان‌های وسیع با نخل‌های بلند و پر ثمر با رطب درشت و خوشمزه كبكاب و مزارع سرسبز و خرم گل نرگس و مزارع گسترده صیفی جات و سبزیجات كه هر بیننده‌ای را به وجد می‌آورد، این روستای تاریخی و زیبای قلب كویر را در شمار زیبا‌ترین مناطق تاریخی و گردشگری كشور قرار داده است. یكی از جاذبه‌های زیبا و منحصر به فرد تاریخی روستای كریت، بند كریت یا همان سد تاریخی كریت است. سد كریت طبس به ارتفاع ۶۰ متر و با قدمت بیش از ۱۰۰۰ سال، قدیمی‌ترین سد قوسی جهان محسوب می‌شود و یكی از بزرگترین شاهكارهای صنعت و هنر مهندسی آب دنیا به شمار می‌رود. نكته جالب قابل تأمل این است كه این بند تاریخی در زلزله ویرانگر ۷. ۴ ریشتری سال ۱۳۵۷ طبس آسیب ندید و كار‌شناسان بین المللی سدهای بزرگ، احداث بند كریت را شگفت آور‌ترین دستاورد بشر در قرون وسطی نامیده‌اند. بند تاریخی كریت در ۴۲ كیلومتری شهر طبس و ۲۸ كیلومتری روستای كریت بر روی روخانه ماودر قرار دارد و در سال ۱۳۷۹ به شماره ۳۵۲۳ در فهرست آثار ملی كشور ثبت شد. در كنار این بند تاریخی، سد مخزنی كریت بر روی رودخانه ماودر كریت در ۵۶ كیلومتری جنوب شرقی طبس احداث شده كه از نوع بتنی قوسی وزنی بوده و طول تاج آن ۳۲۱ متر و ارتفاع آن از پی ۵۳ متر است.این سد با وسعت ۱۸۰۰۰ هكتار و حجم مخزن آبگیر ۸ میلیون متر مكعب، آب مورد نیاز ۸۰۰ هكتار از اراضی كشاورزی منطقه را تأمین می‌كند و از جاذبه‌های دیدنی روستای سرسبز تاریخی كریت نیز به شمار می‌رود. از دیگر جاذبه‌های كریت، باغ‌های وسیع و خرم گل نرگس است و روستای كریت از مناطق عمده كشت این محصول در استان به شمار می رود. بیشترین فعالیت مردم روستا، به خاطر وجود زمین های كشاورزی مناسب و آب كافی در بخش كشاورزی است و اولین ركن اقتصاد روستای كریت، كشاورزی آن می باشد كه مهمترین محصولات زراعی و باغی آن عبارتند از : گندم ـ جو ـ پنبه (گاهی بجای پنبه محصولات جالیزی) ـ خرما ـ پسته ـ مركبات ـ سبزی ـ خربزه – خیار – هندوانه – كوجه – كنجد ـ لوبیا و … . لازم به ذكر است كریت قطب تولید سبزیجات در منطقه می باشد و طی سال های اخیر این مسئله باعث رشد و شكوفایی بیشتر اقتصاد بخش كشاورزی آن گردیده است. زمین و آب مناسب باعث رونق دامپروری نیز می‌شود و دامداری در كنار كشاورزی از دیگر مشاغل مهم مردم روستای كریت است و ۱۳۰ دامدار به كار پرورش دام اشتغال دارند. همچنین فرش طبس باف این روستا معروف است و طرفدارن و خریدارانی در خارج و داخل كشور دارد كه البته بیشتر، زنان روستا به این كار مشغولند. از جمله جاذبه ها و آثار تاریخی و طبیعی روستای كریت می توان به موارد ذیل اشاره نمود: – آب انبار های كریت : دو آب انبار هنوز در روستای كریت پابر جاست كه اگر چه از آب آنها استفاده نمی شود اما هنوز در میان خرابه های روستا خود نمایی می كند. یكی در بالادست روستا در شمال شرق و دیگری در میانه روستا كه دومی قدمت بیشتری دارد و از نظر ساخت نیز با آب انبارهای دیگر متفاوت است. گنبد آب انبار مخروطی شكل و بلند تر از سایر آب انبار هاست. نور گیر آب انبار (یا به اصطلاح مردم كال) بر خلاف آب انبارهای دیگر كه معمولا دایره شكل است. نور گیر این آب انبار هشت ضلعی است . به علت قرار گرفتن در منطقه خاص دارای دو شیر برداشت است كه در اصطلاح محلی – دو دهانه است- یك پله در مشرق و دیگری در غرب مخزن كه آب انباری با چنین خصوصیتی در شهر طبس نیست. – حمام روستا: حمام روستای كریت حدود ۷۰ تا ۸۰ در صد سالم است و یكی از جاذبه های گردشگری منطقه است . – مسجد قدیمی كریت: قدمت مسجد كریت به اولین قرون اسلامی می رسد و شاید بتوان گفت كه این مسجد از دهه پنجم قرن نخستین اسلام وجود داشته است . مسجد مقابل قبرستان قدیمی كریت واقع شده و زیرزمین مسجد تقریبا سالم مانده است . – كاه شور: در ابتدای روستا و قبل از مسجد، یك بنای قدیمی و تقریباً سالم بر جای مانده بنایی كه محلی ها به آن «كاه شور» می گفتند. خانه ای حدود بیست متر مربع كه آب روستا از وسط آن عبور می كرده و در دو طرف نهر آب سكوهایی ساخته اند و دامداران كاه و آذوقه گاو و گوسفندان خود را در آب می ریختند تا خاك آن گرفته شود و سپس با چهار شاخ یا وسیله دیگری آن را از آب گرفته و روی سكوها می ریختند تا آب آن گرفته شود و سپس به خوراك دام ها می رساندند.