رودخانه های استان كرمانشاه

استان كرمانشاه از مناطق نسبتاً پرآب كشور محسوب می‌شود. استان كرمانشاه شـــامل دو حوزه بزرگ آبخیز كـرخه علیا و سیـروان می‌باشد. حــــوزه آبخیز كـرخه علیا (حوزه آبریز داخلی) شامل ۱۵ زیر حوزه اصلی می‌باشد كه در مركز و شرق استان شامل شهرستان‌های كرمانشاه، اسلام‌‌آباد غرب، كنگاور، جوانرود (بخش روانسر)، صحنه و هرسین می‌شود و آب رودخانه‌های آن به رودخانه سیمره می‌ریزد. ­حوزه آبریز سیروان (حوزه آبریز خارجی) با ۱۹ زیر حوزه اصلی در شمال غرب استان شامل شهرستان‌های قصرشیرین، پاوه، سرپل ذهاب، گیلان غرب، بخشی از سنقر، جوانرود (غیر از بخش روانسر) و بخــــشی از شهرستان اسلام‌آباد غرب بوده و‌ آب رودخانه‌های آن از كشور خارج شده و وارد كشور عراق می‌گردد. ­در حال حاضر بخش عظیمی از آب‌های سطحی استان (۴۶/۲ درصد) از كشور خارج می‌شود. مهم‌ترین رودخانه‌های استان كرمانشاه به شرح زیر می‌باشد:

رودخانه سیروان: این رودخانه از بخش رزاب و مریوان در كردستان سرچشمه گرفته و پس از عبور از شمال غربی اورامانات، دوآب و شمال هرتا، رودخانه‌های ژادرود، قشلاق رود، لیله، لوشه، زمكان، دشت حر به آن پیوسته و سپس وارد كشور عراق می‌شود.

رودخانه رازآور: این رودخانه از كوه‌های اطراف كندوله و كامیاران سرچشمه گرفته و پس از عبور از كوه‌های جنوب شرقی كامیاران، در پای كوه قرال به مسیرش ادامه داده و در جنوب قزانچی به رودخانه قره‌سو می‌ریزد.

رودخانه مِرِگ: این رودخانه از سراب فیروزآباد واقع در جنوب غربی ماهیدشت سرچشمه گرفته و در شمال شرقی روستای میر عزیزی، به قره‌سو متصل می‌شود. پس از عبور از ماهیدشت و دریافت آب سراب كاشنبه، وارد دشت كوزران شده و در آنجا آب رودخانه زردآب به آن می‌پیوندد. پس از آن در پای كوه ویس به رودخانه قره‌سو می‌ریزد.

رودخانه جامیشان: این رودخانه از ارتفاعات و چشمه‌سارهای اطراف سنقر كلیایی سرچشمه گرفته و به طرف جنوب غربی از تنگ میان كوه جامیشان عبور می‌كند. پس از عبور از این تنگ وارد دشت دینور شده و در تنگ دینور به رودخانه دینورآب می‌ریزد.

رودخانه قره‌سو: سرچشمه اصلی این رودخانه سراب روانسر واقع در ۵۰ كیلومتری شمال غرب كرمانشاه می‌باشد. این رودخانه با جهت شمال غربی به جنوب شرقی جریان پیدا می‌كند و در ۱۵ كیلومتری كرمانشاه رودخانه رازآور و شاخه‌های فرعی آن به قره‌سو می‌پیوندد و با مسیر پر پیچ و خم، در سطح دشت جریان یافته و در نزدیكی روستای قزانچی رودخانه مرگ به آن متصل می‌شود. این رودخانه با یك شیب آرام از داخل شهر كرمانشاه عبور كرده و در نزدیكی فرامان به رودخانه گاماسیاب می‌پیوندد. در بسیاری از نقاط حاشیه این رودخانه گیاهان مختلفی رشد كرده و به آن جلوه خاصی بخشیده است.

رودخانه دینورآب: یك شاخه این آب از روستاهای دامنه غربی اسدآباد سرچشمه می‌گیرد و شاخه دوم آن كه به آب زحمانی معروف است از سر تخت كلیایی سرچشمه گرفته كه در دهكده زحمانی با شاخه سوم كه از سراب سنقرچای می‌آید، متصل شده و در میان راهان با شاخه چهارم متصل می‌شود. پس از عبور از پل میان راهان در دهكده برناج، آب برناج به آن اضافه شده و با پیوستن آب نوژی وران به آن، دینور آب اصلی را شكل می‌دهد. این آب پس از مشروب كردن دشت دینور و چمچمال در جنوب بیستون به گاماسیاب می‌ریزد.

رودخانه گاماسیاب: این رودخانه از سراب سنگ سوراخ و چشمه‌سارهای اطراف نهاوند سرچشمه گرفته و پس از اتصال با رودخانه ملایر به رودخانه گاماسیاب تغییر نام می‌دهد. در مسیر این رودخانه رشته‌های فرعی مختلفی از جمله آب ملایر، آب نهاوند و آب تویسركان ملحق می‌شود. این رودخانه در جنوب بیستون به آب دینورآب پیوسته و به نام گاماسیاب ادامه مسیر داده و در نزدیكی فرامان به رودخانه قره‌سو متصل شده و پس از آن به نام سیمره وارد خاك لرستان می‌شود و سپس در استان خوزستان به نام كرخه جریان یافته و وارد هورالعظیم می‌شود.

رودخانه الوند: این رودخانه از آب چشمه‌های سیاوانه و سراب اسكندر در كوه دالاهو در شمال غربی كرند سرچشمه گرفته و بعد از طی مسافت حدود ۳ كیلومتر، در زمین فرو رفته و پس از مسافت كوتاهی از محل دیگری به نام سراب هشتانه خارج شده و تشكیل آبشاری در ریجاب می‌دهد. این رود پس از مشروب نمودن دشت ذهاب، به طرف قصرشیرین جریان یافته و نهایتاً وارد خانقین عراق می‌شود و در محل دوآب خانقین وارد دیاله می‌شود. این رودخانه از لحاظ این كه از سرپل‌ ذهاب (حلوان) می‌گذرد، به نام رودخانه حلوان نیز معروف است.