اورامان یا هورامان تخت شهری در بخش اورامان شهرستان سروآباد در استان كردستان ایران است. این شهر در منطقه هورامان واقع شده‌است.
اورامان، از غرب با عراق، از شمال با كردستان و از جنوب با جوانرود محدود می‌شود و جاده‌ای به طول ۷۵ كیلومتر آن را به شهر مریوان متصل می‌نماید.
این شهر در دره‌ای شرقی- غربی و در شیب تندی روبه روی كوه «تخت» واقع شده‌است. خانه‌های شهر به طور كلی از سنگ و اغلب به صورت خشكه چین و به صورت پلكانی ساخته شده‌است كه به همین دلیل آن را «هزار ماسوله» نیز می‌نامند. بنا به اعتقاد مردم منطقه اورامان زمانی شهری بزرگ بود و مركزیتی خاص داشت و به همین خاطر از آن به عنوان تخت یا مركز (حكومت) ناحیه اورامان یاد می‌كردند. مراسم پیر شالیار در این شهر بسیار معروف است.
مردم اورامان‌تخت به اورامی (هورامی یا اورامانی) سخن می‌گویند كه یكی از گویش‌های گورانی است كه آن نیز زیرگروهی است از گویش‌های ایرانی شمالغربی. اورامی در گذشته زبان كتابت به شمار می‌آمده و لهجه رسمی بوده است. مردم اورامان تخت مسلمان و سنی مذهب هستند، با این وجود آیین‌های باستانی ایرانی هنوز در حافظه تاریخی برخاسته از نیاكان مردم این منطقه، جای دارد و آن را پاس می‌دارند.
طبیعت
آب و هوای معتدل كوهستانی و وجود چشمه‌های فراوان، چراگاه‌هایی سرسبز و باغهایی خرم را در دامنه كوههای زیبای اورامان به وجود آورده كه باعث شده دامداری در كنار باغداری پیشه اصلی مردم این دیار باشد. در این ناحیه گونه‌های جانوری و گیاهی متعدد و بسیاری مشاهده می‌شود از جمله سنجاب ایرانی، درختان : وون، تنگز، میلو، شرو، بلوط، پسته وحشی، گردو، توت، گلابی، انجیر، انار و … گیاهان : ریواس، پیچك، كرس، بنا، هاز، شنگ، به‌ره‌زا، هاله كوك، ترشكه، ته‌ره‌ژه‌ره‌ژا، قازیاخه، گیلاخه، نرمیله، ده‌مه‌رواسله، بنا شوانه، كنگر، سپل، سیدران، گوزروانه، لو، زرده لو، چنور، سیاولو، كه‌ما، قومامه، توسی و …
پوشاك
مردان كرد اورامانی چوخه، پانتول، ملكی شال، دستار، فرنجی و كله بال و زنان آن جانی، كلنجه، شال، كلاه و كلله می‌پوشند. انواع این لباس‌ها با زیورآلات مختلف تزئین شده‌اند و رنگارنگ هستند. پیش از ورود پارچه و كفشهای خارجی و سایر منسوجات داخلی به استان كردستان، بیشتر پارچه‌ها و پای افزار مورد نیاز آنها توسط بافندگان و دوزندگان محلی بافته و ساخته می‌شده كه با تعداد محدود هنوز رواج دارد (انواع لباس؛ رانه چوخه و فرنجی ). از دیگر صنایع دستی رایج در اورامان می‌توان گلیم، سجاده، نمد، سبد، گیوه (كلاش)، ظروف چوبی و …
خوراك
قارچ، كرفس، كنگر، ریواس، خوژه، پنیر، شیر، عسل، گردو، انجیر، و انگور موادغذایی این منطقه را تشكیل می‌دهند. پلو، آش دوغ (دوغه‌وا)، ساوار، گردول، ترخینه، دوختن یا آش گزنه، هتیمچه با گوشت گوسفند، شدروا، گرما، رشته پلو، رشته رون یك آبه، پرشین، كلانه، خورش خلال بادام و انواع كباب‌های محلی از غذاهای اورامان است.
نام
یكی از حدسیات رایج درباره نام اورامان اینست كه واژهٔ «اورامان» یا به زبان محلی، «هـَـورامان»[۱۰][۱۱] از دو بخش «هورا» به معنی «اهورا» و «مان» به معنی خانه، جایگاه و سرزمین تشكیل شده‌است. بنابراین اورامان به معنی «سرزمین اهورایی» و «جایگاه اهورامزدا» است. «هور» در اوستا به معنی خورشید آمده و هورامان «جایگاه خورشید» نیز معنی می‌دهد.
هر سال دو بار در نیمه بهار و نیمه زمستان مراسمی به نام «مراسم پیر شالیار» در اورامان تخت برگزار شده و عروسی «پیر شالیار» را در سه روز جشن می گیرند. مقبره پیر شالیار كه از بزرگان و مبلغان دین اسلام در منطقه بوده است در شهر اورامان تخت واقع شده است. این مراسم شامل ذبح دام قربانی، دف زنی، نوعی رقص (ذكر دراویش)، خوردن آش مخصوص (هولوشینه Holloshineh)، شب‌نشینی و خواندن شعر و دعا است كه نزدیك به هزار سال است برگزار می شود. البته از قدیم چون مردم این منطقه پیرو آیین زرتشت بوده اند این مراسم باستانی تشابهاتی با آیین های زرتشتیان دارد.
