محله باستانی سورو

محله باستانی سورو واقع در شهر بندر عباس در بخش مركزی از توابع شهرستان بندر عباس در استان هرمزگان و یكی از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران است.
محلهٔ سورو در غرب شهر بندرعباس قرار دارد . از این محله سكه‌های متعددی مربوط به دوران مختلف به ویژه دوران ساسانی، صفویه و قاجاریه به دست آمده‌است كه اكنون در موزه بندرعباس نگهداری می‌شود . از سكه‌های مشكوفه چنین بر می‌آید كه ملوك هرمز صاحب ضرابخانه بوده‌اند و به غیر از مسكوكات مس و نقره، مسكوكات طلا هم ضرب می‌كرده‌اند . درسال ۱۹۲۵، تعداد ۶۴ سكه طلا ضرب ملوك هرمز و جرون در قریه گودو كشف شده‌است .
نگاهی تاریخی ، اجتمای و فرهنگی به منطقه سورو
كمتر نوشته در باره تاریخ بندر عباس(گامرون) می توان یافت كه در ان به بندر سورو اشاره نشده باشد در بعضی از این نوشته ها به عنوان بندری كوچك در مقابل جزیره هرمز ، در نوشته دیگری بعنوان دهكده ماهیگیری در ساحل فارس یا بندری در مسیر جاده هرمز به فارس، یاد شده است .
در نقشه با لا دوران خلافت عباسیان، موقعیت سورو بخوبی در كنار هرمز قدیم دیده میشود بندر سورو در ایالت فارس و در مرز كرمان قرار دارد .
انجه مسلم است تاریخ سورو با بندر هرمز قدیم ( تیاب میناب ) ، جزیره هرمز ، جرون ، گامرون و بعد ها بندر عباس گره خورده است .
بندر سورو كه امروزه محله ای در بندر عباس می باشد و از دوره هخامنشی مسكونی بوده ، همچنان به رونق خود افزود ، علت توجه بازرگانان ان دوره به این بندر و قریه كوچك دو دلیل عمده داشت ، یكی به سبب نزدیكی به هرمز و دیگری در مسیر راه تجاری فارس به هرمز قرار داشت لزا اهمیت خود را در دوره های پس از این نیز از دست نداد. *لسترنج می نویسد؛ راه كاروانی (شیراز) از طارم به سمت جنوب به ساحل دریا می رفت و به بندر سورو یا شهرو مقابل جزیره هرمز می رسد؛(اطلس تاریخی ایران، اطلاعات تاریخی استان هرمزگان ) *گی لسترنج نویسنده كتاب :جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی.
مقدسی در باره سورو می گوید ؛ سورو از طریق خلیج فارس با عمان داد و ستد دارد و شهری است كوچك درست در مرز كرمان .
مسیر تاریخی تجارت از هرمز وبندر عباس از طریق بندر سورو ، لاتیدان به لارستان و فارس،موقیت لاتیدان در نقشه بالا در این مسیر را می توان دید ، بعدها در دوران صفویه در لاتیدان یكی از بزرگترین پل های ایران بنا نمودن .
ایرج افشار سیستانی در كتاب ، هرمزگان ( شناخت استان هرمز گان ) می گوید ؛ شهر بندر عباس از روزگاران كهن دارای نامهای چون گاملاو ، كاماراو ، گامبری ، گمبرون ، گامرون، گمرو و جرون بوده است .بندر عباس در محل یا نزدیك ابادی ماهیگیری بنام شهرو ،سورو، تهرو ………. قرار داشت در اوائل سده ۸ هجری قمری ، كه نام جزیره كنونی هرمز از جرون به هرمز تعغیر یافت ، نام جرون بهشهرو ( سورو) داده شد .
ایرج افشار در كتاب ؛ شناخت هرمزگان ادامه می دهد ؛ در دوران اشكانی نیز خلیج فارس ، از جمله بندر عباس از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است در روزگار ساسانی ، این ناحیه از مراكز مهم داد وستد و بازرگانی به شمار رفته است . در اثر كاوشهای كه در اسكله سازی سورو انجام گرفته ، چندین سكه نقره دوران ساسانی بدست امده است.

منطقه باستانی سورو و محله سورو قدیم ، در شمال محله سورو در گذشته نه چندان دور نخلستان وسیعی قرار داشت شامل هزاران مغ ( نخل ) و انواع درختان دیگر شامل كنار ، كرت ، كهور ، گز ، خرگ، تابستانها مردم سورو به مدت ۳ ماه در این نخلستانها بسر می بردند ، مغ بالا ، مهفوز ، سندلی ، كلو كربه نخلستانهای مختلف سورو تشكیل می دادند ، متاسفانه در اواخر دهه چهل برای بنای منازل مسكونی پرسنل نیروی دریایی و اداره بندر ، تیشه به ریشه تمامی درختان منطقه زدند و دست اورد پدران و مادران ما در ابادی و سر سبزی منطقه ، به باد دادند
بنا بر انچه تاكنون به نقل از منابع مختلف خواندیم در نزدیكی بندر عباس فعلی بندر دیگری بوده كه در طول تاریخ به نامهای سورو یا جرون معروف بوده است ،
در كتاب ؛ از بندر جرون تا بندر عباس ؛ نوشته محقق گرامی احمد سایبانی ، در بررسی تاریخ بندر عباس ضمن جمع اوری مدارك مهم تاریخی در باره جرون و اشاره به ان منابع و اهمیت جرون در مقطعی از تاریخ منطقه ، متاسفانه در هیچ جای كتاب اشاره نمی كند كه بندری كه در نزدیكی بندر عباس فعلی مكررا از ان یاد می كند همان بندر سورو می باشد . این روش و دیدگاه نسبت به تاریخ بندر عباس ، باعث گردیده كه ابهاماتی در باره تاریخ منطقه ایجاد نماید .
همانطوری كه در اسناد مو جود داخلی و خارجی اشاره شده ، شهر فعلی بندر عباس (مركز شهر ) برای اولین بار توسط هلندیها در شرق سورو بنا گردید، ساختمان گمرك قدیم و عمارت كلاه فرنگی از جمله اولین بناهای بودند كه ایجاد شدند و كم كم شهر گسترش یافت ، مدارك و نقشه و نقاشی از بافت اولیه شهر جدید بندر عباس در اسناد مربوط به كمپانی هند شرقی هلند می توان یافت.
اسكله سورو
در سال ۱۳۳۴ در بررسی محل مناسب برای ایجاد اسكله جدید بندر عباس ، كارشناسان خور چلو در منطقه سورو با توجه به عوامل طبیعی و تاریخی ، محلی مناسب برای اولین اسكله مدرن بندر عباس در نظر گرفتن و در ابان سال ۱۳۴۶ بنای اسكله سورو اغاز گردید. زمانی كه اسدالله علم وزیر در بار شاه برای افتتاح كار اسكله عازم خور چلو بود ، هزاران نفر از مردم سورو با ایجاد طاق نصرت و تجمع در اطراف جاده اسكله كه از وسط نخلستانهای سورو میگذشت ، به شادی و پایكوبی پرداختند و خوشحال از اینكه بندر سورو دوباره اهمیت تاریخی خود را باز یافته .یكی از شاعران و نوازندگان محله سورو بنام احمد شاعر ( احمد لنگو ) در همین رابطه شعری سروده بود و با موسیقی اجرا میكرد و بچه ها او را همرای می كردند ،
اسكله بندونن ،اسكلــــــــــــــــــــــه بندونــــــــــــــــــــن
اقای علم نهدن كه طاق نصــــــــــــرت جونــــــــــــــــــن
این اسكله تا مدتی بنام اسكله سورو یا اسكله جدید خوانده می شد ولی متاسفانه بعد از انقلاب بدون توجه به سابقه تاریخی و فرهنگی منطقه ، اسكله سورو را به؛ اسكله شهید باهنر ؛ تعغیر نام دادند. و عملا سابقه ۱۵۰۰ ساله منطقه سورو كه از دوران ساسانیان به همین نام شناخته شده و در تمام اسناد تاریخی و نقشه جغرافیای از سورو نام برده شده نا دیده گرفتند . حتی به خون دهها نفر از دریانوردان سورو كه به همراه نیروهای محلی در ازادی جزیره هرمز جان باخته بودند یا دهها نفر از اهالی سورو كه در گلوله باران سورو توسط كشتی های پرتغالی جان باختند ، احترامی نگذاشتند. نصر الله فلسفی نویسنده كتاب زندگی شاه عباس ، در كتاب خود در بخش مربوط به و قایع هرمز و پرتغالیها و اینكه چگونه پرتغالیها به انتقام گیری از مردم منطقه پرداختند ، ضمن شرح وحشیگری پرتغالیان می گوید …….؛از جمله مناطق تخریب شده بندر دوسر ( سورو) از بندرهای كوچك ایران در جوار هرمز بود كه پرتغالیها غارت كردند و سوزاندند و جمعی از مردم بی گناه را كشتند. اما برای حاكمان اسلامی ایران فرهنگ و تاریخ مردم هرمزگان مهم نیست ، مهم ان است كه به هر صورت فرهنگ خودشان بر ما می خواهند تحمیل كنند حتی با تحریف تاریخ و واقعیت ها .
دریـــــــــــــــا و دریـــــــــــــــــــــا نوردی
دریا و دریانوردی بخشی از تاریخ منطقه تشكیل می دهد ،شكوفای منطقه اطراف تنگه هرمز ارتباط مستقیم با دریانوردی داشت ودر این رابطه نقش لنج سازان بندر كنگ و پی پشت در جزیره قشم در طول تاریخ لنج سازی منطقه غیر قابل انكار می باشد .دریانوردان سورو لنجهای خودرا به استادان ماهر پی پشت سفارش می دادند ، در گذشته دو نوع عمده لنج مورد استفاده در منطقه سورو قرار میگرفت بوم و جالوت بود. ناخدایان سورویی كه با لنجهای بادی و موتوری خود سفرهای زیادی به سراسر خلیج فارس ، دریای عمان ، هند و افریقا سفر می كردند تاثیر زیادی در رونق تجارت و پیشرفت سورو و منطقه داشته اند.

اقوام مختلف در متطقه سورو

در منطقه سورو در طول تاریخ اقوام مختلفی ساكن گردیده اند كه مهمترین انان به قوم عبدلهی وقوم علی مهشاهی معروفند ، در اینجا به چگونگی حضور قوم علی مهشاهی در منطقه سورو می پردازیم.
ایران و هند دارای رابطه تاریخی ، تجاری و فرهنگی چند هزار ساله می باشند و جنوب ایران بخصوص هرمزگان همیشه یكی از مراكز مهم تجاری با هند بوده است همین راطه تجاری گسترده باعث حضور هزاران بازرگان هندی كه در بعضی مناطق به بانیان معروف بودند( در زبان سانسكریت بانیك یعنی تاجر و بازرگان ) در هرمز قدیم ، جزیره هرمز و سورو بوده و این حضور گسترده هندیا تاثیرات فرهنگی خاص خود در منطقه به جا گذاشته . نیمی از جمعیت چند هزار نفره سورو كه به قوم علی مهشاهی معروفند از بازماندگان هندیها در این منطقه می باشند
ساحل سورو
لودریای سورو ( لب دریای سورو ) یكی از ساحل های زیبای بندر عباس می باشد این ساحل از شرق هتل گامرون تا خور گررو ادامه دارد.