یكی از مراسم جشن درو آیین علم واچینی است. علمها چوبهایی از جنس درختان مقدّس و سبزی چون شمشاد بوده و نشانۀ سوگ یك خانواده و فامیل در غم از دست دادن جوانان و گاه عزیزان خود می باشند. در این روز پارچه های سیاه اندوه را كه به آنها لباس می گویند از دور علمها باز می كنند. یكی دیگر از نشانه های بركت جویی در این جشن آیینی، مالیدن گیاهان سبز به علم و دادن آن به گاو و گوسفند است تا دامها دچار بیماری و مرگ نشوند.
مراسم علم‌بندی و علم‌واچینی كه از رسم‌های بسیار كهن و رایج در گیلان است به سه صورت سنتی، نیمه‌سنتی و مذهبی رایج است. علم‌بندی سنتی امروزه تنها در نقاط مرتفع كوهستان‌های گیلان صورت می‌گیرد كه نشان از یادگارهای گذشته تاریخ گیلان دارد و علم‌بندی نیمه‌سنتی در حقیقت همان مراسم سنتی است كه با معتقدات دینی و اسلامی در هم آمیخته و در تعدادی از بقاع گیلان در مناطق كوهستانی و جنگلی رایج است. علم‌بندی مذهبی كه در بیشتر بقاع انجام می‌شود رنگ و بوی كاملا اسلامی دارد و علم‌بندها سعی می‌كنند از برخی سنن غیر رایج پرهیز كرده و آن را در كمال سادگی و بی پیرایگی انجام دهند. علم یا جریده یكی از وسایل نمادین به كار رفته در آئین سوگواری در میان شیعیان است و این وسیله معمولا چوبی بلند به ارتفاع پنج تا شش متر دارد كه راس آن را به پنجه فلزی از جنس برنج و پارچه های مشكی و سبز به نشانه مظلومیت و محبوبیت امامان معصوم (ع)، قرمز به علامت سرخی خون و شهادت آن بزرگواران و سفید كه بیانگر سیمای نورانی آنان بوده استفاده می‌شود.
نگاره‌های علم را اغلب تصاویری از طاووس، كبوتر، چهارگلدان و طوطی در دو طرف تشكیل داده و علمها در گذشته اغلب یك تیغ بودند كه به مرور زمان به علم‌های سه تیغ، پنج تیغ، هفت تیغ تا ۲۱ تیغ مبدل شده‌اند. در استان گیلان بیش از ۹۰۰ بقعه متبركه وجود دارد كه در میان مردم عنوان پایگاهی برای نشر فرهنگ دینی و مذهبی است. مراسم علم واچینی گیلان به عنوان نخستین اثر میراث معنوی، سال ۸۹ با شماره ۱۰۶ در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسید این مراسم یكی از آئین‌های سنتی گیلان در شهرستان‌های رودبار، لاهیجان، رودسر، املش و سیاهكل است. آئین علم واچینی كوه‌نشینان در روزهای جمعه تابستان پس از برداشت محصول همراه با سرور و شادمانی برگزار می‌شد، جشن و سرور در واقع یك نوع شكرگذاری از نعمات خدادادی است و بدین وسیله ضمن اجرای مراسم شادمانی از عنایات خداوندی تشكر می‌كنند.
علم واچینی كوه‌نشینان شرق گیلان یادآور جشن خرمن زرتشتی و یا یكی از جشن های باستانی ایران است كه بعد از اسلام رنگ مذهبی به خود گرفته است. علم واچینی امروز به دو شكل جشن و عزا برپا می‌شود كه این آئین عزایش در سوگ امام‌حسین (ع) و دیگر صورت آن نوعی آئین شكرگذاری است، در شكل نخست آن كه در ایام محرم انجام می‌شود با سینه‌زنی و نوحه‌خوانی و ادای نذورات انجام می‌شود و در صورت شادی آن پسران و دختران بهترین و زیباترین لباس‌های خویش را به تن می‌كنند و زنان اشیای قیمتی و لباس‌های سراسر رنگ محلی خود را می‌پوشند و بر راهورترین اسب و قاطر آراسته به زین و یراق سوار می‌شوند. آنان كه اسب و قاطر ندارند به شكل گروهی همراه با خواندن ترانه‌های محلی، كف‌زدن و هلهله رهسپار شركت در مراسم كشتی محلی می‌شوند. امید است كه با حفظ میراث ملموس و غیر ملموس این سرزمین هم فرهنگ غنی این مرز و بوم حفظ شود و هم صنعت گردشگری توسعه یابد.
