ریپورتاژ آگهی
سنگ نگاره های جربت

سنگ نگاره های جربت

وجود پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده ˈمیاندشتˈ و زیستگاه جانوران استپی از جمله یوزپلنگ آسیایی در فاصله نه چندان دور واقع در جنوب روستای ˈجربتˈ اهمیت بازدید از این اثر را برای گردشگران دوچندان می كند
  • 1400/11/28
  • استان : خراسان شمالي
  • شهر : جاجرم
  • دسته : محوطه های باستانی
آدرس : سنگ نگاره ها در منطقه كوهستانی غرب ˈدشتˈ جاجرم با ارتفاع هزار و ۳۲۰ متر از سطح دریا واقع شده كه محیطی نیمه بیابانی و استپی است
تلفن : 66059000-021

سنگ نگاره ها در منطقه كوهستانی غرب ˈدشتˈ جاجرم با ارتفاع هزار و ۳۲۰ متر از سطح دریا واقع شده كه محیطی نیمه بیابانی و استپی است. وجود پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده ˈمیاندشتˈ و زیستگاه جانوران استپی از جمله یوزپلنگ آسیایی در فاصله نه چندان دور واقع در جنوب روستای ˈجربتˈ اهمیت بازدید از این اثر را برای گردشگران دوچندان می كند. مجموعه سنگ نگاره ها كه در محل به ˈسنگ نوشتهˈ معروف است در یك دره بسته و باریك در جبهه شمالی كوه ˈاوزونˈ قرار دارد و در میانه این دره باریك، مسیل بزرگی وجود دارد كه آب بارش دامنه كوه های اطراف را به سمت دشت جاجرم سرازیر می كند و به ˈكال شورˈ می رساند تا پس از طی مسیر طولانی به شنزارهای كویر مركزی فرو برد. در دره مزبور یك رشته برجستگی صخره ای وجود دارد كه به علت جنس صخره ها و نوع فرسایش به مرور قطعات بزرگی از آن به شكل تخته سنگ های بزرگ و كوچك از بدنه اصلی جدا و به پای دامنه غلتیده است. بسیاری از تخته سنگ هایی كه در شیب دامنه فرو ریخته در اثر تاثیر عوامل جوی به رنگ سیاه درآمده و بوم مناسبی برای نقش اندازی فراهم كرده است. از همین رو از دوره پیش از تاریخ تا دوره معاصر به طور مداوم نقش های مختلف یكی بر روی دیگری بر روی این تخته سنگ ها نقش شده است. همه این نقش ها به شیوه ˈكوبشیˈ با ضربه سنگ یا یك وسیله فلزی نوك تیز فلزی بر روی صخره ها نقش شده است. نقش انواع حیوانات وحشی مانند كل و بز كوهی با شاخ های بلند و منحنی، گوزن، پلنگ و مار بر روی سنگ ها دیده می شود. افزون بر این، تصویر انسان به صورت پیاده و سواره و با حالات مختلف مانند رقص آیینی به صورت فردی یا دسته جمعی یا در صحنه شكار، نقش سگ، شتر، گاو و برخی حیوانات اهلی دیگر در این مجموعه وجود دارد. نقش های هندسی و علائم نمادین، ابزارهای جنگی، كتیبه هایی به خط و زبان عربی و فارسی و جالب تر از همه نقش دست انسان نیز در بین نقش ها دیده می شود. بیشتر پژوهشگران نقش های صخره ای مشابه در نقاط دیگر ایران و جهان را مجموعه ای از نقش های آیینی و مرتبط با باورهای دینی مردمان باستان می دانند و معتقدند مفاهیم آیینی و باورهای اعتقادی مردم پیش از تاریخ در آن ها نهفته است. وی افزود: گروهی از پژوهشگران هم معتقدند این نقش ها را چوپانان محل برای سرگرمی و از سر تفنن نقش كرده و آن ها را به اصطلاح ˈنقوش چوپانیˈ نامیده اند. توجه به شمایل نگاری نقوش صخره ای جربت نیز وجود چند سبك هنری كاملا متفاوت را در كنار هم نشان می دهد. برخی نقوش به طور كامل جاندار و طبیعت گرا است و به علت گونه شناختی و نیز میزان رسوب گرفتگی به احتمال فراوان به دوره پیش از تاریخ تعلق دارد. گروهی از نقوش نیز به طور كامل استلیزه هستند و با توجه به نوع نگارگری و گاه ارتباط آن ها با كتیبه های همجوار در دوره اسلامی ایجاد شده است. این منطقه به دلیل غنای اكولوژیكی و تنوع حیات وحش، امروز از پناهگاه های ارزشمند حیات وحش ایران است و احتمال ساكنان محوطه مذكور و محوطه های مجاور در دوره پیش از تاریخ محل كنونی سنگ نگاره ها را به عنوان شكارگاه مورد استفاده قرار می دادند و در همان زمان نخستین نقوش را بر سینه صخر ه های جربت نقش كرده اند. این مجموعه ارزشمند از نقوش صخره ای در سال ۱۳۸۷ به شماره ۲۴۶۶۲ در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسیده است. تاكنون این اثر علاوه بر چاپ كتاب به دو زبان فارسی و انگلیسی توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی، در قالب كتابچه و مقالات علمی نیز در نشریه های تخصصی داخلی و بین المللی معرفی شده است.

 

سنگ نگاره های جربت-OzB62QM4ud



سنگ نگاره های جربت-vzkzymtXI6

سنگ نگاره های جربت-RdtbmmBfQz