كهتویه زیبا یكی از هزاران جایی است كه می شود برای ایران گردی برگزید.
موقعیت جغرافیایی كهتویه
كهتویه در ۳۵ كیلومتری شهرستان بستك و در هفت كیلومتری شهر جناح و در مسیر جاده جناح – فرامرزان قرار دارد،جمعیت این روستا حدود یكهزار و ۶۰۰ نفر است. فاصله آن تا بندرعباس بالغ بر ۳۰۰ كیلومتر است.
كهتویه دهی است برآمده از دل زمان های نه چندان دور بر بستری ناهموار، در پناه كوه و تپه ماهورهایی كه از هر طرف احاطه اش كرده اند و دره هایی كه گذرگاه مردمانی است هنرمند، مهمان نواز، خوش ذوق و سلیقه كه حتی ساخت منازل و شكل دادن به روستایشان نیز از ذوق و هنر بهره جسته اند.
توصیف این روستای زیبا و دیدنی را باید از آن هایی پرسید كه آن را از نزدیك دیده اند و آنچه خبرنگار ایرنا به قلم می آورد این است: چه منظره باصفایی دارد، وقتی كه از فراز تپه های مشرف به روستا به تماشای آن بنشینی، منازلی نیمه پلكانی و در هم تنیده، دست در دست و دوشادوش یكدیگر، آنقدر صمیمی و مهربان كه پشت بام یكی، حیاط دیگری شده و دیوارهایشان را باهم تقسیم كرده اند.
خانه ای بر فراز بلندترین تپه سر بر آسمان می ساید و دیگری در اعماق دره ای ژرف از دیده پنهان می شود، به همراه كوچه معبرهایی باریك و طولانی كه هنگام عبور از فراز و فرودش گاه همسایه آسمان می شوی و گاه در اعماق سایه تپه ها و خانه ها فرو می روی، پر از احساس هیجان و شوق و گاهی ترس از این كه مبادا بیفتی و زیر پایت فروریزد این احساس های شیرین در ذهنت عنوان «ماسوله» جنوب در توصیف این روستا را تداعی خواهد كرد.
از فراز هر كوچه ای كه فرود می آیی، كوچه دیگری با جلوه ای دیگر خودنمایی می كند و گذر مردمانی مهربان و خنده رو كه با لهجه شیرین خود، آدمی را به صفای منزل هایشان دعوت می كنند، به گونه ای كه تا همه پس كوچه های آن را با اشتیاق تمام نظاره نكنی، سیر نخواهی شد.
چهره زیبا و متفاوت و نیمه پلكانی این روستا نسبت به روستاهای مجاور از یك سو و وجود مردمانی دوست داشتنی از سوی دیگر، ویژه بودن این روستا را رقم زده است.
بانیان آن، بزرگانی بوده اند كه نیكی، اصالت، نجابت، اخلاق پسندیده را چون میراثی ماندگار در نهاد مردمش به ودیعه نهاده اند.
علت نامگذاری
«تزگ آباد» نام قدیم این روستا بوده است، علت نامگذاری گذشته آن، رودی به همین اسم است كه از میانه روستا عبور می كرده است.
نام «تزگ آباد» بعدها به كهتویه تغییر كرد، علت نامگذاری جدید آن را برخی این گونه گفته اند: از آنجایی كه روستای قدیم بین تَل و تپه و ماهور قرار گرفته بود، آن را كُهتویه (توی كوه) نامیده اند و سبك و ساخت كنونی روستا نیز این فرضیه را تایید می كند كه با مرور زمان كُهتویه به كَهتویه تغییر نام داده است.
** كهتویه در گذر تاریخ
در كتابهای باستانی ایران از روستای كهتویه، چنین از آن یاد شده است: در فارسنامه ناصری چنین آمده است: ‘ كوه تو ‘ در ۶ فرسخی میانه جنوب ومغرب بستك واقع شده است. علامه علی اكبر دهخدا در لغتنامه خود چنین می نویسد: كهتویه اسم خاص دهی از دهستان های حومه بستك است كه در شهر لار واقع است.
روستای كهتویه براساس شواهد به دست آمده و استناد به گفته قدما در حدود ۴۰۰ سال پیش در محل كنونی خود شكل گرفته است. مردمی از آبادی های اطراف به محل این روستا كوچ كرده و با بهره گیری از آب چشمه و موقعیت محلی آن به كشاورزی و دامداری مشغول شدند و این روستا را شكل دادند.
اما شواهد موجود در ارتفاعات همجوار روستای كهتویه همچون بقایای نهر آب و حوضچه های ساخته شده از سنگ و ساروج و حلقه های چاه به جا مانده از قنات و هم چنین مستنداتی دال بر وجود خطوط میخی موجود بر دیواره این قنات وجود دارد كه حكایت از سابقه ۲ هزار ساله زندگی بشری در اطراف این روستا دارد. (رجوع شود به كتاب خاطرات شرفا شرفایی ۱۳۸۲، ص ۴۱)
مراحل شكل گیری و توسعه روستا:
موقعیت مناسب به تدریج موجب سكونت مردمی شد كه اجتماع جدید خود را به یمن وجود آب چشمه پر بركت «تزگ آباد» نام نهادند تا در گذر تاریخ گسترش یابد اما خشك سالی های پی در پی و قحطی حاصل از آن جان تزگ آباد را گرفت و موجب خشك شدن چشمه و رگ حیات روستا شد.
پس از آن نامی دیگر بر روستا گذاشته شد، نامی با مسمی برگرفته از موقعیت جغرافیایی و شكل روستا، كُهتویه یعنی روستایی در دل كوه و تپه و این گونه نام روستا از تزگ آباد به كُهتویه تغییر داده شد.
** زبان و گویش كهتویه:
زبانی كه مردم كهتویه به آن سخن می گویند از شاخه های گویش بستكی است كه خود از زبان لارستانی است كه از نظر لهجه با همه لهجه های موجود در روستاهای اطراف متفاوت است، برخی این زبان را ادامه زبان پهلوی دوره ساسانی دانسته اند.
شهرت كَهتویه به دلیل قصابی ها، سوغات ها و صنایع دستی، ساخت لباس عروس و حنابندان عروس می باشد.
بافت نیمه پلكانی این روستا دلیل شهرت قدیم آن بوده است، اما آنچه به تازگی آوازه روستا را به شهرستان های دیگر استان و حتی استان های مجاور برده است، وجود كبابی های این روستای باصفاست. به جرات می توان كنجه كهتویه را بهترین نوع كبابی در خطه جنوب ایران نام برد، به طوری كه بسیاری از شهرستان های مجاور از جمله پارسیان و بندرلنگه و نیز استان های فارس و بوشهر از شهرت «كهتویه» برای نام گذاری كبابی های خود و جذب مشتریان بیشتر بهره می گیرند.
هر شب شمار زیادی از مردم از سطح شهرستان و حتی از خارج از استان، مهمان كبابی های چهارگانه این روستا می باشند.
كهتویه از دیرباز از نظر توزیع گوشت به شهرستان های مجاور و نیز استان های همجوار شهرت داشته است و افراد زیادی حتی از مسافت های طولانی برای تهیه گوشت به این روستا عزیمت می كرده اند.
وجود قصابی و گوشت تازه روزانه در این روستا باعث شده است تا در كنار قصابی ها مردم خوش ذوق كهتویه به سوی آشپزی روی آورند و طولی نكشید كه به دلیل ارائه سرویس های عالی و مهارت ویژه در پخت انواع غذاها به ویژه پخت پلو موسوم به ‘ بریانی’ پیشرفت قابل توجهی داشته باشند و این روستا به مركز اصلی پخت و پز مراسم عروسی و اعیاد مذهبی منطقه تبدیل شده شود.
روستای كهتویه سوغاتی های زیادی دارد كه می توان به قند مخصوص این روستا موسوم به «نبات»، مسقطی خانگی معروف به «حلوا»، مهیاوه (نوعی غذای تهیه شده از ماهی)، نان محلی موسوم به «فلزن»، ادویه جات چون «بَلو»، «خاكو» اشاره كرد كه در حال حاضر مشتری های بی شماری حتی از خارج از كشور دارد.
در سال های اخیر، امكان تولید بهتر و بسته بندی این مواد سبب شده است تا این تولیدات به عنوان سوغات به كشورهای خلیج فارس فرستاده شود و شمار قابل توجهی از زنان كهتویه در زمینه تولید این مواد مشغول به كار شوند.
ساخت اشیاء سنگی بسیار زیبا نیز كه به همت هنرمندان این روستا شكل گرفته، یكی دیگر از جنبه های خلاقیت مردم این بوم است كه حمایت و توجه مسئولین امر می تواند سبب شكوفایی و گسترش این هنر ارزشمند و سایر توانمندی های اقتصادی كهتویه شود تا پیشرفت هرچه بیشتر تولیدات و افزایش توان اشتغال زایی این روستا منجر به آبادانی منطقه شود.
