روستای قهی یكی از قدیمی ترین روستاهای بخش جلگه اصفهان است . قهی در فاصله ۷ كیلومتری غرب مركز بخش، ( هرند) در حاشیه كویر قرار گرفته است . این روستا از شمال به شهر كوهپایه، از شرق به شهر هرند، از جنوب به رودشت و دهستان شاه طور(امامزاده عبدالعزیز) و از غرب به شهر سگزی و مزرعه شور محدود شده است. و به علّت فاصله كم با شهرهای “هرند “و ” كوهپایه ” دارای ارتباط قوی با شهرهای یاد شده است . روستای قهی قبلاً از توابع بخش كوهپایه بوده است. فاصله این روستا تا مركز بخش یاد شده ۱۰ كیلومتر و تا مركز استان ۸۰ كیلومتر است . قرار گرفتن در حاشیه كویر، روستا را تحت تاثیر قرار داده و دارای آب و هوای خشك است. تاثیر مستقیم آب و هوا در پوشش گیاهی و تنوع جانوری این منطقه و روستای قهی به خوبی محسوس است .ارتفاع آن از سطح دریا ۱۵۷۵ متر است و در موقعیت ۳۵درجه و۳۲ دقیقه عرض جغرافیایی و ۱۵ درجه ۵۲ دقیقه طول جغرافیایی قرار گرفته است. قدمت این روستا بر اساس مدارك و آثار باقیمانده از آن به سالهای قبل از اسلام می رسد . و نام آن نیز قبلاً ” كهی بوده كه بعداً به مرور زمان حرف ” ك ” به حرف ” ق ” تبدیل شده است؛ قهی؛ معرب كهی در برابر كوهپا یا كوهپایه (كه در برخی اسناد قدیمی قهپایه آمده) به معنی جای پست و كم ارتفاع و پایین تراست . استان اصفهان یكی از قطب های گردشگری ایران است كه رونق این صنعت به واسطه موقعیت جغرافیایی ، تنوع اقلیمی در منطقه ، تعدد عناصر شاخص ارزشمند و تاریخی و وجود بافت های زیبا و متراكم در اطراف شهرستان اصفهان می باشد. یكی از این نمونه ها ، روستای قهی است كه دارای بافتی منسجم و منحصربه فرد ، به لحاظ قدمت و یكپارچگی می باشد و هر گونه عناصر معماری خاص روستایی را می توان تا حدود زیادی در آن مشاهده نمود . بافت قدیمی روستا در مرداد ماه سال ۱۳۸۴ به ثبت شورای ثبتی استان اصفهان رسید و سپس در تاریخ ۵/۸/۱۳۸۴ این روستای به شماره? ۱۳۶۰۰ در فهرست آثارثبت شده ملی قرار گرفت. روستای باستانی قهی با بافتی زنده و بكر ، هدیه ایست از قرنهای دور به گردشگران و بستری است مناسب برای رشد صنعت گردشگری در منطقه كه در راستای تحقق و پیشبرد این هدف تاكنون اقدامات بسیاری در زمینه حفظ و احیاء بافت از سوی پایگاه میراث فرهنگی روستا ، طی فعالیتهایی سه ساله انجام شده است و گزارشاتی نیز جهت معرفی و امكانات روستا برای جذب گردشگر آماده و در حال تكمیل می باشد . لذا تحقق این امر میسر نخواهد شد مگر با توجه خاص مسئولین و تواندهی هرچه بیشتر به قابلیتهای این روستا . تاریخچه ” قهی ” روستای قهی دارای شناسنامه ای كهن و معتبر است كه یادگاری از روزگاران دیرین است و سالیان بسیاری است كه در حاشیهء كویر ، نشیب و فراز فراوانی بخود دیده است. تاریخ بنای قهی به سده های قبل از اسلام می رسد. مسجد جامع قهی با چهار طاقی اوّلیه آن كه بافت و ساخت ساسانی دارد گواه این مدعاست. علاوه بر این ، آثار بازمانده از دخمه های زرتشتی كه تا پنجاه سال پیش خرابه های آن بصورت تلی از خاك موجود بوده است، بشدت این نظریه را تائید می كند . اما برای مستند كردن موضوع نیاز به بررسی های بیشتر باستانشناسان دارد. ماكسیم سیرو در كتاب ” راه های باستانی ناحیه اصفهان و . . . ” چنین می نویسد: «در اینجا خانه های افسانه ای وجود دارد كه سابقاً مركز شتر داری تمام ایران مركزی بوده است . . . . قصبه های جی (قهی) و اخند ( هرند ) هر دو نزدیك كوهپایه در روی یك راه درجه دوّم قرار دارند كه از سگزی می آید و مستقیماَ به ورزنه می رسد. جی را میتوان گفت كه مركز قافله های شتر ایران مركزی بوده. تعداد چهارده نهر و كمبود آن از آبهای زیرزمینی ذخیره آب لازم را برای مزارع جو و حیوانات تأمین می كرد. به علاوه آب انبارهای بزرگ و چند حمام نیز در چندین نقطه مجموعه آبادیها دایر بودند. جی دارای یك محله است با استحكامات و چند بنای مذهبی در آن وجود دارد مانند مسجد جامع و امام زاده ” شاه عبدالواحد ” كه از بناهای بسیار قدیمی ایران می باشد. چهره روستا با توجه به قدمت روستای قهی و تاریخی بودن آن بسیاری از بناهای موجود رنگ و بوی قدیمی و خاص خود را داراست. بافت ساختمان های آن سنتی و اكثر ساختمانها متعلق به دوران قاجار است و تعداد دیگر داراری ارزش باستانی هستند. ارزش بصری این روستا بیش از آنكه متكی به تكدانه های زیبای خود باشد، در مجموعه ای است به هم تنیده وهماهنگ و متنوع از احجام و فرم ها كه در نگاه اول گنبد مساجد، آب انبارها و آسیاب ها و امواج كاهگلی پوشش منحنی سقفها، برجها، دیوارهای بلند و سردرهای عظیم، وبا نگاه موشكا فانه تر بازارچه ها ، نیر آب ها – پایآب- و بادگیرها بویژه بادگیر آب انبارها را به نمایش می گذارد. عرض معابر این روستا بدلیل وجود شترها در این روستا متفاوت از دیگر بافتها است و ساباطهای كم ارتفاع محدود به دو مكان در روستا می شود. شاید آنچه بافت را مهم و با ارزش می كند وجود تكدانه های آن است ، ولی مهمتر ، نحوه چیدمان این تكدانه و ارتباط آنها با یكدیگر است . نگهداری تكدانه ها شرط لازم برای حفظ بافت است ولی كافی نیست.