روستای كوهستانی آویهنگ از توابع بخش كلاترزان شهرستان سنندج در استان كردستان، با مختصات جغرافیایی ۴۶ درجه و ۴۱ دقیقه طول شرقی و ۳۵ درجه و ۱۶ دقیقه عرض شمالی، در فاصلة ۱۵ كیلومتری شهر كلاترزان (شویشه) و ۵۸ كیلومتری شهر سنندج واقع شده است. ارتفاع روستای آویهنگ از سطح دریا ۱۶۷۰ متر است. آب و هوای آن در بهار و تابستان معتدل و در زمستان سرد و خشك است. این روستا از شمال غربی به كوه بیقوره و كوه حیدرشاه، از شمال به كوه بردسور از شمال شرقی به گردنه كرد آباد و دره سیر و از جنوب غربی به دره قلیچه محدود میشود. آثار باقیمانده از مسجد تاریخی آویهنگ، امامزاده شیخ صمدی، امامزاده پیربالا عمری و مرقد حاج حسن، نشان از قدمت طولانی روستای آویهنگ دارد. مردم روستای آویهنگ به زبان كردی با گویش اورامی سخن میگویند، مسلمان و پیرو مذهب تسنن هستند. الگوی معیشت و سكونت براساس نتایج سرشماری سال ۱۳۷۵، روستای آویهنگ ۲۰۴۳ نفر جمعیت داشته است كه در سال ۱۳۸۵ به ۳۷۲۰ نفر افزایش یافته است. نظام اقتصادی روستا، بر پایه فعالیتهای زراعی، باغداری و دامداری، و همچنین جنگلداری، پرورش زنبور عسل، صنایع دستی و خدمات استوار است. كشت آبی و دیم در روستا رواج دارد و مهمترین محصولات زراعی آن شامل گندم، جو، نخود، ذرت، بنشن، گوجه فرنگی، پیاز و سیبزمینی است. انواع محصولات سردرختی مانند انار، گردو، انگور، سیب، گلابی، هلو، توت سفید، سنجد، انجیر، آلوچه، آلبالو، گیلاس و توت فرنگی نیز در روستا تولید میشود. لبنیات و عسل نیز از تولیدات دامی روستاست. زنان روستا در كنار فعالیتهای زراعی به بافت انواع قالی، گلیم، جاجیم، سجاده و گیوه میپردازند. روستای زیبا و كوهستانی آویهنگ با بافت مسكونی متراكم، در شیب كه به صورت پلكانی استقرار یافته است. خانههای آن غالباً دو طبقه، ایواندار و دارای دیوارهای ضخیم سنگی گلاندود هستند. سقف مسطح خانهها با تیرهای چوبی و اندود كاهگل یا قیروگونی پوشیده شدهاند. خانهها و فضاهای درونی آنها از نوع معیشت و فعالیت خانوار روستایی و همچنین از شرایط طبیعی ناحیه متأثر شده و شكل گرفته است. مصالح به كار رفته در خانههای روستاییان شامل خشت، گل، سنگ، گچ و چوب است. در ساخت خانههای جدید از مصالح تیرآهن، سیمان، آجر و مانند اینها استفاده شده است. جاذبههای گردشگری منظره كوهستان، جنگلهای بلوط، باغهای سرسبز، حواشی رودخانه آویهنگ همراه با پوشش گیاهی پیرامون روستا و انواع گلها و گیاهان رنگارنگ و دارویی مانند گل گاوزبان، پونه، شاتره، گون و درختان و درختچههای فراوان ون، انجیر كوهی، زالزالك، بلوط، ارژن، بید، چنار و صنوبر چشماندازهای زیبا و شگفتانگیزی در روستای كوهستانی آویهنگ پدید آوردهاند. كوه سنگ سرخ در نزدیكی روستا، با ۲۴۱۰ متر ارتفاع از جمله جاذبههای طبیعی روستاست. روستای هواره برزه نیز با طبیعتی بكر و زیبا در همسایگی آویهنگ، جذابیت محیط روستا را افزونتر كرده است. مسجد قدیمی آویهنگ از جمله جاذبههای تاریخی روستاست كه با معماری زیبا، تزیینات داخلی و هنرمندانه عصر قاجاری، و نیز با سر ستونهای چوبی حكاكی شده واجد ارزشهای جهانگردی است. آیات قرآنی، تاریخ ساخت و نام خلفای راشدین بر سر ستونهای چوبی حكاكی شده است. مرقد حاج حسن و امامزاده پیربالا عمر از دیگر فضاهای تاریخی و مذهبی روستا هستند. مردم روستای آویهنگ همچون سایر مسلمانان، در مراسم مذهبی عید فطر، عید قربان، میلاد پیامبر (ص) به جشن و سرور میپردازند. از جمله مراسم خاص این روستا، برگزاری مراسم خواستگاری، نامزدی، حنابندان، عقدكنان و عروسی همراه با رقصهای محلی و هلهله و آوازهای كردی است. سیاه چمانه، چپی و هل پركه، انواع موسیقی و رقص رایج در روستا را تشكیل میدهند. مردم روستای آویهنگ در ایام فراغت، با بازیهای محلی مانند هل هل، زوران، گرزان، هلك ملك، دیلی كافی و كوهنوردی سرگرم میشوند. پوشاك مردم آویهنگ مانند دیگر مناطق كردنشین، از نوع لباسهای كردی است. پوشش مردان شامل چوخه، پانتول، ملكی، شال، دستار، فرنجی و كله بال است. زنان نیز از جافی (نوعی پیراهن بلند)، كلنجه، شاه كلاه و كلكه استفاده میكنند. لباس زنان معمولاً با انواع زیورآلات زیبا آراسته میشود. از انواع صنایع دستی روستا میتوان به سجاده، جاجیم و گیوه و نیز به سبو اشاره كرد. در این روستا، انواع غذاهای سنتی و محلی كه معمولاً، مواد اولیه آن در روستا فراهم است، طبخ میشود. معروفترین این غذاها عبارتند از: دوینه، شلمین، یكاوه، پرشنه، دوسهره و زملینه. دسترسی: روستای آویهنگ از طریق سنندج و كلاترزان قابل دسترسی است و جاده منتهی به این روستا از شهرهای مزبور آسفالت میباشد.