روستای عمادده

جاده شهرستان لار- بندر عباس را كه پی گیری، از دو راهی روستای كرمستج عبور می كنی و روستای هرمود صحرای باغ نیز، به یك دوراهی می رسی سویی به بستك و بندر عباس و دیگر سو بخش صحرای باغ. آن را پی گیری از روستاهای زروان، دشتی، خلور، دهمیان، باغ و كارگاه از توابع دهستان صحرای باغ و چند آبادی دیگر می گذری در فاصله تقریبا” یكصد كیلومتری شهرستان لار، آبادیی را می بینی

چونان طفلی كه در دامان دایه خود سربر زانوان او دارد در دامان كوهی عظیم و ستبر آرام گرفته، آن كوه عظیم را گاوبست می خوانند با ارتفاعی در حدود ۲۱۶۵ متر، یكی از مرتفع ترین قلل زاگرس جنوبی با گنجینه ای از مواد معدنی، گیاهان دارویی و جنگلی بكر از انواع درختان كوهی منطقه زاگرس جنوبی. به آن آبادی كه رسیدی احساس می كنی همه چیز طعم خاك دارد و بوی خاك می دهد كه رنگ خاك هم دارد و آفتاب نیز، سهم خاك و آفتاب در این آبادی نادیده نیانگاشتنی است حتی در چهره مردمانش، مردمانی چونان خاك، خاكی و افتاده وچونان آفتاب بلند همت و خونگرم و صمیمی. این آبادی با جمعیتی در حدود ۵۰۰۰ نفر در دشتی وسیع در پای كوه گاوبست نهاده با زمستانی تقریبا” معتدل و گاهی سرد كه سرمایش هراز چندگاهی تا مغز استخوانت نفوذ می كند با بادی موسوم به سوم و تابستانی گرم و سوزان ، تابستان این جا را با هوای گرم و تش بادش می شناسند و گاهگاهی اگر بخت یاری كند بارشی پراكنده و سیل آسا موسوم به چل پسینی. این جا همه چیز خاكی است، آفتابی است و تش باد نیز حاصل تعامل خاك، آفتاب و باد است. این جا عمادده است یا همان میده در لهجه محلی، روستایی به یادگار از پیشینیان ، مانده از نسلهای بسیار دور با كوله باری از ناگفته ها كه اكنون خسته و كوفته كوله بارش را به كناری نهاده و خود در پای آن آرام گرفته و در خوابی عمیق فرو وفته و گاهگاهی پلكهای خسته را می گشاید و با نیم نگاهی به رهگذران برگی دیگر از تاریخ این آبادی را ورق می زند. روستایی كهن كه هر خشت و گلش حكایتی در دل نهفته دارد و ناگفته .

· پیشینه تاریخی روستای عمادده

از زمان تاسیس روستای عمادده كه در گویش محلی ” میده (maideh)” خوانده میشود اطلاعات دقیقی در دست نیست به طور كلی می توان از نظر تاریخی سابقه این روستا را به دو دوره تقسیم نمود:
دوره اول دوره پیش از اسلام : این روستا سابقا” استاس estas یا آستاس astas خوانده می شده كه هم اكنون نیز خرابه های این روستای قدیمی در ۲۵ كیلومتری غرب روستای كنونی وجود دارد.

از طرفی دیگر اگر بپذیریم كه ساكنان غار شگرف و باستانی بنوو كه در جنوب روستا در دل كوههای گاوبست وجود دارد با اهالی استاس در ارتباط بوده اند و دلایل دیگر میتوان سابقه بسیار طولانی تری را برای استاس متصور بود. در ضمن اینكه می توان گفت با توجه به شواهدی این روستا از رونق و آبادانی خاصی در این دوره برخوردار بوده است.
دوره بعد از اسلام: آنچه در این خصوص می توان گفت عده ای ازاهالی استاس قدیم با ورود اسلام به منطقه لارستان اسلام را پذیرفته و مسلمان شده اند و گروهی دیگر از جمله گبریان ساكن بنوو منطقه را ترك و در جاهای دیگر سكنی گزیده اند. در این دوره آنچه باعث پر رونقتر شدن این آبادی گردید ورود شاه سیف الله قتال به این روستا بوده كه علاوه بر تاثیر گذاری بر آبادانی استاس قدیم منطقه لارستان و به طور كلی جنوب ایران را نیز تحت تاثیر قرار داده و از این زمان بود كه روستای استاس به عمادده یا ده عمادالدین یا عمده البلاد تغییر نام پیدا میكند.
چنانكه كه ذكر شد این روستا سابقا” استاس خوانده می شده كه در خصوص وجه تغییر نام این روستا به عمادده اقوال مختلفی وجود دارد كه به ذكر دو روایت بسنده میكنیم:

۱- در قرن هفتم هجری قمری شخصی عالم و دانشمند به نام شیخ عمادالدین انصاری به این روستا وارد شده كه منشا خدمات بسیاری در این روستا می شود و از آن به بعد این روستا به نام ایشان تغییر نام پیدا می كند.
۲- این روستا در گذشته در سطح منطقه از پیشرفت قابل ملاحظه ای ترخوردار بوده و بسیاری از امور روستاهای اطراف را تحت پوشش قرار می داده به نحوی كه بسیارس از امور معیشتی و اقتصادی روستاهای همجوار به نوعی به این روستا وابسته گشته بنابراین این روستا به عمادده یا ستون روستاهاتغییرنام پیدا كرده است.
البته در خصوص اقوال مختلف دیگر نیز و همچنین وجه تسمیه میده نیز دلایلی را میتوان عنوان نمود كه در این مجال نمی گنجد.

آثار تاریخی

در این روستا آثار متعدد تاریخی وجود دارد كه برخی مربوط به پیش از اسلام و برخی دیگر مربوط به دوران اسلامی می باشد:

– آثار پیش از اسلام:
– عمده این آثار در جنوب روستا در دل كوههای گاوبست وجود دارد : غار شگفت انگیز بنووbonwoo ، قلعه قلات، برستو چداو ( مقبره های باستانی )و سكونتگاههای مختلف اقوام ساكن در این نقاط و همچنین خرابه های روستای استاس كه در غرب روستای فعلی وجود دارد از جمله این آثارند.

آثار دوران اسلامی:
– آرامگاه شاه سیف الله قتال كه در غرب روستا واقع است و در قرن هفتم هجری ساخته شده و در زمانهای مختلف تجدید بنا شده است.
_ آرامگاه شیخ صالح كه در غرب روستا قرار دارد و گفته میشود از صلحا و بزرگانی بوده كه پیش از ورود شاه قتال به این منطقه وارد شده است.
_ خواهر كاكا كه آرامگاهی است مربوط به زنی صالحه كه تقریبا” ۴۰ سال قبل از ورود شاه قتال در این محل بدرود حیات گفته و در غرب روستا قرار دارد.
_ تپه ای معروف به تنب شهرستو كه در غرب روستا قرار دارد. وجه تسمیه آن هم شاید به این دلیل بوده كه این مكان زمانی از رونق خاصی برخوردار بوده و محل داد وستد اقوام مختلف و بازار آن زمان بوده كه به شهرستان معروف گشته. كه هم اكنون خرابه های ناچیزی از آن باقی مانده است.
_ حمامهای قدیمی: كه این حمامها در كنار تنب شهرستو قرار دارد و مربوط به دوران اسلامی می باشد و البته با توجه به وسعت آن گروهی بر این عقیذه اند كه این بنا كاروانسرا بوده است.
– شبستان مسجد خیرآباد در غرب روستا
– مقبره قدیمی
_ آسیابهای آبی قدیمی معروف به آسیا خرابه و ….

وضعیت اجتماعی –

این روستا با توجه به قرار داشتن زیارتگاه امامزده شاه سیف الله قتال ، مركز مهم تجاری منطقه در گذشته ، بهره مندی از آب فراوان و مناسب وچشمه ها و قنوات ، محل مهاجرت و اسكان قبایل و قومیت های مختلفی از روستای دور و نزدیك بوده است در حال حاضر اقوام مختلفی شامل ( سادات از فرزندان امامزاده شاه سیف الله قتال كه خود ار نوادگان حضرت امام موسی كاظم(ع)می باشد ، ملا و خادم ( از همراهان ایشان در سفر به ایران ) هرمی ( مهاجرین از روستای هرم ) و باغی و…
واقوام مهاجر ترك شامل قبایل لر و نفر ومهاجرین مینابی در این روستا سكونت دارند زبان ساكنین بومی زبان لاری با گویش خاص عماددهی می باشد. دین اهالی اسلام و مذهب اقوام ساكن به غیر از لر و نفر اهل سنت شافعی و مذهب اهالی لر و نفر و مینابی ها كه تقریباً ۳۵ درصد اهالی را تشكیل می دهند شیعه اثنی عشری می باشد

مشخصات عمومی

۱- روستای عمادده مركز بخش صحرای باغ از بخشهای شهرستان لارستان لار واقع در استان فارس از لحاظ موقعیت در ۰۶ ۲۷ ۲۷ درجه عرض شمالی و ۳۱ ۵۳ ۵۳ درجه طول شرقی واقع شده است از لحاظ موقعیت عمومی در جنوب غربی دشت صحرای باغ و در مجاورت دامنه شمالی ارتفاعات گاوبست از رشته كوههای زاگرس جنوبی قرار دارد.

این رشته كوه مرز میان استان فارس و استان هرمزگان می باشد. روستای عمادده ( مركز دهستان عمادده ) مركز بخش صحرای باغ می باشد كه در سال ۱۳۸۴ باانتزاع دهستان عمادده از بخش بیرم؛دهستان باغ ازبخش مركزی لار و روستای دیده بان از بخش گراش و تلفیق آنها، بخش فوق تاسیس گردید فاصله آن تا مركز شهرستان ( لار ) قریب به ۱۰۰ كیلومتر ومركز استان ( شیراز ) ۴۷۵ كیلومتر می باشد.

وضعیت طبیعی

۱- روستای عمادده در جنوب غربی دشت صحرای باغ در دامنه شمالی ارتفاعات گاوبست قرار دارد. این دشت توسط در شمال و جنوب و بر اثر چین خوردگی زاگرس ایجاد شده . ارتفاعات اطراف دشت متشكل از سنگهای آهكی می باشد و در حاشیه ارتفاعات مذكور گچ مشاهده می شود و سطح و سیعی را به خود اختصاص داده اند كه به دلیل دانه ریز بودن و ماسه سنگی و كنگو مرایی كه به همدیگر پیوسته هستند از نفوذ پذیری مناسبی برخوردار بوده است. در جنوب روستا به دلیل گسترش رسوبات مخروط افكنه ای كه همان رسوبات دانه درشت آبرفتی می باشد وضعیت آب زیر زمین مناسب بوده كه در حال حاضر علاوه بر حفر چاههای آب شرب جهت روستا . چاههای دیگری نیز توسط آبفا حفر گردیده كه آب شرب مورد نیاز اهالی صحرای باغ ( تعداد ۱۳روستا ) آب شرب مورد نیاز دهستان فداغ ( ۱۱ روستا ) و روستای دیده بان نیز از این محل تأمین و با احداث ۳ شبكه آبرسانی روستاهای اطراف و یك شبكه آبرسانی روستای عمادده مورد بهره برداری قرار گرفته است.
ضخامت آبرفت در این قسمت بیش از ۸۰ متر بوده و به سمت شمال از ضخامت آن كاسته می شود. از لحاظ جریان آبهای سطحی در محدود حوزه نفوذ نیز مسیلی تحت عنوان مسیل تنگ قلات در مجاورت روستا از سمت جنوب به طرف شمال عبور می نماید .
حوضه آبریز آن در ارتفاعات گاوبست واقع گردید كه هم اكنون با اجرای طرح جامع هدایت و كنترل سیلاب توسط آبخیزداری استان ، احداث سیل بند وانجام برخی عملیات آبخیزداری و كنترل سیلاب در بالادست روستا علاوه بر كنترل سیلاب و خطرات ناشی ازآن سفره آب زیز زمینی نیزتقویت شده است و هم اكنون نیز طرح احداث سد تنگ قلات در دست مطالعه و طراحی می باشد. جهت جریان آب زیرزمینی نیز از سمت جنوب شرق به طرف شمال و در نهایت به سمت غرب می باشد.
در خصوص پوشش گیاهی نیز گونه های دارویی نظیر گون ، درمنه ، بادام كوهی ، آنغوزه ، انجیر كوهی و بنه در ارتفاعات و دامنه مشاهده می گردد و در قسمت دشت نیز دارای پوشش گیاهی ودرختچه های بیابانی می باشد.

وضعیت اقلیمی

در مورد وضعیت اقلیمی نیز این روستا دارای اقلیمی خشك و آب و هوای گرم با تابستانهایی گرم و خشك می باشد به وطور كلی دین روستا نیز مانند سایر مناطق گرم و خشك تقریباً دارای دو فصل تابستان طولانی و گرم و زمستانی كوتاه و سرد می باشد متوسط بارندگی سالیانه به استثنای فصل خشكسالی ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیمتر می باشد. متوسط درجه حرارت سالیانه نیز بر اساس آمار ایستگاه لار تقریباً معادل ۷/۲۳ درجه سانتی گراد و میانگین حداكثر ۲/۲۹ درجه سانتی گراد مطلق سالیانه ۶/۴۵ درجه سانتی گراد میانگین حداقل و حداقل مطلق به ترتیب ۴/۱۵ و ۱۹ درجه سانتی گراد است .
از لحاظ رطوبت نسبی نیز حداكثر میانگین رطوبت نسبی با ۳/۶۰ متعلق به دی ماه و حداقل میانگین آن با ۲/۳۷ درصد به خرداد ماه اختصاص دارد . از لحاظ جهت وزش بادها نیز در زمستان بیشتر غربی ـ شرقی در فصل گرما به خصوص تابستان جنوب ـ غرب می باشد.

وضعیت اجتماعی و فرهنگی

۱-این روستا با توجه به قرار داشتن زیارتگاه امامزده شاه سیف الله قتال ، مركز مهم تجاری منطقه در گذشته ، بهره مندی از آب فراوان و مناسب وچشمه ها و قنوات ، محل مهاجرت و اسكان قبایل و قومیت های مختلفی از روستای دور و نزدیك بوده است در حال حاضر اقوام مختلفی شامل ( سادات از فرزندان امامزاده شاه سیف الله قتال كه خود ار نوادگان حضرت امام موسی كاظم(ع)می باشد ، ملا و خادم ( از همراهان ایشان در سفر به ایران ) هرمی ( مهاجرین از روستای هرم ) و باغی و…
واقوام مهاجر ترك شامل قبایل لر و نفر ومهاجرین مینابی در این روستا سكونت دارند زبان ساكنین بومی زبان لاری با گویش خاص عماددهی می باشد. دین اهالی اسلام و مذهب اقوام ساكن به غیر از لر و نفر اهل سنت شافعی و مذهب اهالی لر و نفر و مینابی ها كه تقریباً ۳۵ درصد اهالی را تشكیل می دهند شیعه اثنی عشری می باشد

وضعیت اقتصادی

اقتصاد روستای عمادده بر مبنای خدمات و كشاورزی و دامداری استوار می باشد. تقریباً نیمی از جمعیت فعال روستا در بخش كشاورزی ( زراعت ، باغداری و دامداری ) و نیمی دیگر تعدادی جهت امر امرار معاش به صورت موقت و فصلی به كشورهای خلیج می روند و تعدادی نیز به فعالیت های مغازه داری ، كارمندی ، رانندگی ، كارهای كوچك جوشكاری ، نجاری و مكانیكی و … در داخل روستا مشغول می باشند .
نرخ خام فعالیت در این روستا بر اساس آمار سال ۷۵ مركز آمار معادل ۶/۱۷ درصد و نرخ عمومی آن ۵/۲۴ درصد اراضی زراعی و باغات بر مینای آماری ارائه شده توسط مركز خدمات كشاورزی شهرستان لار برابر با ۳۳۳ هكتار كه ۵/۳۲ درصد آن به زراعت دیم ، ۶/۳۹ به زراعت آبی و ۹/۲۵ درصد به باغات نخل اختصاص یافته است هم چنین محصول عمده زراعی سالیانه گندم و جو و خرما می باشد . هم چنین در روستا به دلیل منابع آهكی كوه گاوبست ، عدم وجود تشكیلات مارنی و گچی در حاشیه این ارتفاعات و هم چنین مخروط افكنه حاصل از فعالیت سیل تنگ قلات و وصعیت آبهای زیر زمینی از لحاظ كمی و كیفی مناسب بوده و به دلیل وجود اراضی ملی و منایع آب زیزمینی مذكور پتانسیل بالقوه توسعه زراعت و باغداری در این روستا وجود دارد.