روستای چغان از روستاهای بخش جویم شهرستان لارستان در استان فارس میباشد.از لحاظ آب و هوایی خشك و از نظر محصولات كشاورزی فقط گندم و جو را به صورت دیم می‌كارند. اكثر جوانان روستا برای كسب درآمد و امرار معاش به كشورهای حوزه خلیج فارس مسافرت میكنند. مكانهای تاریخی این روستا را میتوان قلعه و دلو شمس اباد در۵كیلومتری چغان و كاروان سرای عباسی در دشت چغان نام برد. (از ویكی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد)
************
چغان در جنوب استان فارس؛و در بخش جویم لارستان روستایی تاریخی خودنمایی میكند كه اسم چغان بر آن برای همه مردم لارستان نامیست آشنا.
چغان:روستایی با تاریخ فراموش شده … آبادیی از دل تاریخ كه هنوز غبار ایام آن را استوار نگه داشته است …
بر اساس تعاریف و شواهد قدمت این آبادی به دوران قبل از اسلام بر میگردد كه این خود بر اعتبار تاریخی آن می افزاید.
اینجا خواهی نخواهی دنیایت كوچك می شود، تنها خودت هستی و آدمهای اطرافت و یك دنیا آرامش حقیقی …
آسمانِ شب، آنقدر صاف و پرستاره است كه نمی شود شبها چشم از آسمان گرفت. و هرچه بیشتر به آسمان نگاه می كنی، ستاره ها بیشتر می شوند…
انگار شب كه روستا می خوابد سكوت سهمگینی در فضا حاكم می شود. اینجا می توان معنی سكوت كركننده را دقیقا درك كرد…
بهار كه میاید زمین این روستا نیز زیبا و هزار رنگ میشود … طوری كه از این همه زیبایی هر انسانی را به وجد میاورد هر شیفته ای را مست میكند…
صمیمیت در اینجا موج میزند…عشق روان است…دوستیها بر قرار است و دنیای كوچك خوشبختی در آن ادامه دارد.
خلاصه باید بگویم در این بهشت زمینی زندگی معنی خودش را حفظ كرده است و در جریان است…
به قبرستان این روستا كه میروی هم احساس میكنی هنوز زندگی برای مرده ها از جریان نیفتاده است و احساس میكنی بزرگ مردانی كه روزگاری این ابادی را ساختند هنوز بر عابرانی كه از كنارشان بی تفاوت میگذرند لبخند میزنند.
سنگ های قدیمی و خاك گرفته ای كه نوشته های روی خیلی هاشان مخدوش شده است. اسم ها را كه می خوانی، بعضی هاشان آنقدر توی خاطرات پدر و مادر تكرار شده كه انگار صاحبش را كاملا می شناسی…
من آنجا ایستاده ام و به تمام آن آدمهایی كه آن زیر خوابیده اند فكر می كنم. آدمهای خاطرات مادر. قصه های خوشمزه پدر. آدمهایی كه یك روز توی كوچه پس كوچه های این روستا كه اكنون تقریبا خالی از سكنه است، زندگی كرده اند. و من، یكی از شاخه های همان نسل، چقدر غریبه ام آنجا و چقدر دورم از دنیای آنها و دلخوشی های آن روزهایشان…
و چقدر دارم فكر میكنم به این كه این روزگار چند دور دیگر قرار است بزند و آدمی كه قرار است یك روز بایستد بر سر آرامگاه من چقدر با من فرق خواهد داشت؟
(سینا رحیمی)
زبان اچمی یا لاری زبانیست كه تقریبا اكثر مردم لارستان با این زبان صحبت میكنند و زبان رایج مردم روستای چغان نیز میباشد.
به خاطر اهمیت تاریخی این زبان و این كه زبان مادری ما نیز میباشد لازم است كه كمی بیشتر با ریشه تاریخی این زبان آشنا شویم: اَچُمی از گویش‌های به جا مانده از زبان فارسی پهلوی، مربوط به دوره ساسانیان و پیش از آن میباشد و یكی از هفت ریشه اصلی زبان فارسی كنونی است.
بیشتر ساكنان جنوبی استان فارس و غرب هرمزگان شامل شهرستان‌های بستك، گراش، لارستان، خنج و روستای بلغان و قسمتهایی از بندرلنگه، گاوبندی(پارسیان)، بندر خمیر و … به این گویش صحبت می‌نمایند.
