شهر ایج

ایج، شهری در جنوب شرقی استان فارس می‌باشد، فاصله این شهر تا شیراز ۲۱۰ كیلومتر است.
نزدیك ترین شهرستان‌ها به ایج، استهبان و نیریز نام دارند.

سابقه تاریخی و تمدنی

نام این شهر در اصل ایگ بوده‌است كه در فارسی باستان معادل قلعه و بارو می‌باشد. علامه دهخدا در خصوص ایگ به نقل از فارسنامه ناصری آورده‌است:

… ایج در اصل ایگ بود بعد از تصرف اعراب او را ایج گفتند. درقدیم شهری معتبر بود و چندین صد سال پای تخت ملوك شبان كاره بود. میانهٔ مشرق و جنوب اصطهبانات به مسافت چهار فرسنگ است.

از لحاط تاریخ باستان نیز این منطقه دارای پیشینه تمدنی می‌باشد به طوریكه در كاوش‌های باستان شناسی، سرستون‌هایی شبیه به تخت جمشید در حوالی این شهر یافته شده‌است.[نیازمند منبع] در دوران پس از اسلام نیز این منطقه دارای فراز و نشیب‌های فراوان بوده‌است. ایج پایتخت حكومت محلی شبانكاره بوده‌است به طوریكه هم اكنون قلعه دارالامان مشهور می‌باشد و بقایایی این قلعه تاریخی شامل آب انبارهای مشهور به چهل بركه، دیوارهای سنگی و حوض‌های آب در قسمت شمال این شهر قابل مشاهده‌است.

دكتر جمشید صداقت كیش، استاد تاریخ نگار و پژوهشگر برگزیده كشوری درباره ایج می‌گوید:

كُردان شبانكاره بازماندگان ساسانیان در فارس بوده­‌اند و ایالت شبانكاره شهرستان­های امروزی استهبان، نی­ریز، داراب از سال ۴۴۸ هجری قمری به مدت ۳۰۸ سال با ۲۹ پادشاه، سلطنت می­كنند و پایتخت آنها شهر ایگ (در مجاورت ایج كنونی استهبان) بوده و آثار باستانی آنها ۴۰ بركه و مسجد سنگی در كوه می­باشد كه این بركه­‌ها از نظر معماری در جهان نمونه ندارند و مسجد سنگی در كوه مانند تاق بیستون در اندازه كوچكتر می­باشد.».

در منابع كهن آمده‌است،
ایج به سبب دژ دارالامان در نزدیكی آن كه در ۴۷۰ق به فرمان نظام‌الدین حسن بن ابراهیم از ملوك شبانكاره ساخته شد، به تدریج اهمیت یافت.. این منطقه، طی چندین سده، مركز حكومت ملوك شبانكاره بوده، و در حوادث تاریخی این دوره به ایج و دژ آن اشاره شده‌است؛ از جمله در ۶۵۸ق كه مظفرالدین شبانكاره به قتل رسید و دژ ایج به سپاه مغولی تسلیم شد. همچنین شاه محمود فرزند امیر مبارزالدین (از سلسلة آل مظفر) در ۷۵۶ق، در زمان حكومت ملك اردشیر، واپسین ملوك شبانكاره، ایج و دژ آن را تصرف كرد.

جاذبه‌های گردشگری و تفریحی

شهر ایج بواسطه موقعیت جغرافیایی خود از جاذبه‌های گردشگری منحصربه‌فردی برخوردار است. در منابع كهن آمده‌است، ایج مركز ناحیة دارابگرد ولایت فارس[۸]واقع در بخش معتدل آن بوده، و باغها و محصول میوة آن شهرت داشته‌است و یا در فارسنامه ناصری از اعتدال هوای این منطقه نامبرده شده و فارسنامه ابن البلخی در صفحه ۱۳۱ خود بر معتدل بودن هوای منطقه تاكید دارد.

جادبه‌های طبیعی و گردشگری ایج به شرح ذیل می‌باشد:

باغ گلشن: در شمال شهر ایج باغ‌های مركبات كه در فصول مختلف زیبایی خاصی به این شهر می‌بخشند، وجود دارد كه به دلیل بخشیدن طراوت و شادابی به ایج، مجموعه باغ ذكر شده را گلشن می‌نامند.
آسیاب گلشن: این آسیاب كه توجه بسیاری از مردم منطقه، همچنین سازمان میراث فرهنگی را به خود جلب كرده‌است، به گفته اكثر اهالی و همچنین با استناد به روزنامه جنوب فارس، از آثار باستانی زمان قاجار به شمار می‌رود، لازم به ذكر است این آسیاب همانگونه كه از اسمش پیداست، مرتبط با مجموعه باغ گلشن می‌باشد.[۱۱]
چشمه بندره: این چشمه در بخش شمالی منطقه واقع شده‌است. كیفیت آب این چشمه بسیار بالا بوده و از دمای مناسبی برخوردار می‌باشد. از آب این چشمه مجموعه باغهایی با محصولات انار، بادام و… بوجود آمده‌است كه شهر را بسیار زیبا نموده‌است بطوریكه مسافران و توریست‌ها هنگام ورود به شهر با منظره فرح انگیز و زیبایی روبرو می‌شوند.
كوهستان پك: ارتفاعات درب امام زاده را این رشته كوه تشكیل داده‌است، در سال‌های دور با شكار در این منطقه برخورد نمی‌شد، اما بعد از بین رفتن پرندگان بومی و شاید نابودی نسل برخی پرندگان در این منطقه، اعلام شد كه شكار در این كوهستان ممنوع می‌باشد.
خانه گردشگری “مشهدی مصطفی شهبازی” : از مراكز دیدنی این شهر، خانه گردشگری “مشهدی مصطفی شهبازی” است كه از افراد معتمد، خیر و پرهیزكار این شهر بوده‌است و در حال حاضر پذیرای گردشگران داخلی و خارجی است.

جاذبه های گردشگری

كوهستان بش
مسجد سنگی در بن دره (بدره)
قلعه دارالامان
چهل بركه
تخت بهمن
چشمه بن آب (بنو) كوهستان لایبیر و چشمه زیبای برامی

آداب و رسوم

در گذشته معمولاً مراسم عقدوعروسی توسط ساز و نقاره شروع میشد و مورد توجه مردم قرار میگرفت و در حال حاضر از اقبال به آن تا حدی كاسته شده است.ازجمله افراد مشهور در نوازاندن ساز میتوان به مرحوم ‘مرتضی آزادی دولت آبادی’ و فرزند مرحومشان ‘عباس آزادی دولت آبادی’،’ایوب آزادی دولت آبادی’،’اسفندیار شهباززاده’،’قوچعلی كریمی’و’منصور شبان’ و پسرش رسول’ و’حاجی محمد رنجبر’ نام برد. گفتنی است كه مراسم ساز ونقاره در ایج رو به افول رفته است و مانند گذشته رونق ندارد.