شهرستان رومشگان یكی از شهرستانهای استان لرستان است كه در جنوب غرب این استان قرار گرفته و آب و هوای معتدل كوهستانی دارد. مركز آن شهر چقابل است و كار مردمش بیشتر كشاورزی و دامپروری است. ساكنان رومشگان با زبان لری و لكی مكالمه میكنند.
چَقابَل (چَغابَل) یكی از شهرهای استان لرستان در جنوب غرب ایران است. این شهر مركز شهرستان رومشكان است.
جمعیت این شهردر سال ۱۳۸۵، برابر با ۴٫۸۱۰ نفر بوده‌است
از مهمترین آثار باستانی شهر،تپه معروف چِغابَل(چغا به معنی تپه، بل به معنی بلند)در شمال شهر است. كه قدمت آن به پیش از تاریخ میرسد وجزو آثار ثبت شده در استان است.نام چغابل نیز از همین تپه گرفته شده است؛این تپه حدود۲۵ متر بلندی وحدود۲۰۰ متر قطر دارد وبر روی آن ودر اطرافش آثار سفالی مطعلق به دوران پیش از اسلام ،سفال های منقوش،سنگ های چخماق وآثار تاریخی دیگر مانند ظروف پایه دار سفالی بدست آمده است.
پیشینه
در مورد پیدایش روستای چقابل بنا برآثار باستانی كه در این دیار كشف شده می توان گفت این روستا قدمتی قبل از اسلام داردودر پاره ای از زمان هاخالی از سكنه بوده است. در سال ۱۱۷۰هجری شمسی طایفه قره نره شیر كه شاخه ای از طایفه حسنوند ساكن شهرالشتر لرستان می باشداز راه كوه گرین كه مرز بین شهرستانهای بروجردوسلسله می باشدمهاجرت كردندودر آن زمان ملك روستا جز ملك روستای سهران شهرستان نهاوندبوده است . بزرگ مهاجرت كنندگان شخصی به نام علی داد معروف به كیخا ملك مذكور رااز مالك آن كه ۲۴جفت بود خرید وبرروی خرابه های روستای قدیمی روستای چقابل را احداث نمود. كیخا دارای سه پسر به نام های امیدعلی وشمس علی وغلام علی بود . كل پیرزادی های چقابلی از نوادگان این سه تن می باشند.
مولف مرآت البلدان درمورد چقابل نویسد: «مزرعه ای است در سه فرسخی نهاوند كه خاكش متصل بخاك بروجرد است . محلی است كوهستانی و در زمستان پربرف كه در سمت جنوب چشمه آب و دره ای دارد كه بدره باغ معروف است و آب چشمه به سمت شمال جاری است و اراضی مزرعه را كه متصل به كوه است آبیاری میكند. این آبادی قریب ۲۰۰ تن جمعیت دارد و قسمتی از محصولش دیمی است ..
در جای دیگر به نوشته سال۲۵۳۵شاهنشاهی آمده است :دهی است از دهستان برده سربخش اشترینان شهرستان بروجرد كه در ۱۵ هزارگزی باختر اشترینان ، كنار راه مالرو بروجرد به باباقاسم واقع است كوهستانی و معتدل است و ۳۳۳ تن سكنه دارد. آبش از رودخانه . محصولش غلات . شغل اهالی زراعت و راهش مالرو است .
نام اولیه آن چقاول بوده است كه بعدازجداشدن از خاك نهاوندوالحاق به خاك بروجرد به چقابل تغییر یافته است درگویش محلی هنوز نام اولیه یعنی چِقوأل پابرجاست.
خاندان پیرزادی
به منظوربرتخت نشستن كریم خان زنددرشیراز،اقوام مختلف لر نقش بسزایی داشتندیكی ازاین طایفه ها طایفه حسنونداز لركوچك بودكه در واقع طایفه زندهم شاخه ای از همین طایفه می باشدكه ازشمال لرستان امروزی مهاجرت كرده ودربخش زند ملایر امروزی ساكن شدند. از طایفه حسنوند، شاخه های زیادی منشعب شده است یكی ازاین شاخه ها،شاخه قره نره شیر به معنی طایفه نره شیران می باشدكه در زمان حكومت زند به شیراز مهاجرت كردند وسهمی در حكومت وسپاه آن داشتند. بابه حكومت رسیدن آغامحمد خان قاجاردر سال۱۱۷۰هجری شمسی وشكست لرها ودر پی لرستیزی تركان قاجار،طایفه های مختلف لر برای در امان بودن از حملات قاجار به سرزمین های مادری خود برگشتندو طایفه قره نره شیرهم به الشتر امروزی مهاجرت نمود وتعدادی از آنها به سمت بروجردآمدندودر سال ۱۱۷۰هجری شمسی روستای چقابل رادر دامنه كوه گرین رشته كوه زاگرس بنا نمودنداین طایفه ازسال ۱۳۰۷هجری شمسی شهرت پیرزادی رابرای خود برگزیدند واز آن پس به طایفه پیرزادی مشهور شدند.
بزرگ خاندان پیرزادی كربلایی عزیز اله پیرزادی معروف به كربلایی عزیز است و طی سندی كه در تاریخ ۲۴آذر ماه سال ۱۳۰۷باسربرگ وزارت داخله شاهنشاه در شهرنهاوند بلوك علیا قریه چقاول با نمره اظهارنامه ۱ ثبت شده است اولین شخصی است كه با فامیلی پیرزادینامش ثبت شده است آقای عزیزاله پیرزادی فرزند مرحوم عیسی به تاریخ تولد بیست وچهارم قوس یكهزارودویست وچهل وهفت هجری خورشیدی به شماره شناسنامه ۳۱بوده است كه باشهادت علی محمد ولی الهی وكربلایی جعفرخان پیرزادی ثبت گردیده است [۴]و شجره آن به این صورت است عزیزاله فرزند عیسی ،عیسی فرزند موسی ،موسی فرزند امید علی وامیدعلی فرزند كیخا می باشد. به علت جوخاص ناامنی وغارت روستاهاكه درسال۱۳۰۷بركشورحاكم بودمردم روستاهای مجاور برای درامان بودند درمقابل مهاجمان خود راتحت حمایت بزرگ منطقه میكردندوبنابه احترام خاصی كه به حامی خود كربلایی عزیزچقابلی داشتند فامیلی خود راپیرزادی گرفتندازاین روستاهامی توان مگسان ،قسمتی از كمره، پیرزادی های تكه وباباقاسم،گرك وغیره رانام برد از بزرگان آنها می توان افرادذیل رانام برد كه :كربلایی عزیزاله،كربلایی جعفرخان،باقرخان،سلیمان،حاج آقاحسین،حاج غلام حسین،حاج محمد (محمدتقی )،حاج علی نقی،اله داد،خداداد،حاج علی راس ،حاج هدایت….طایفه پیرزادی ها به گروههای كوچكتری تقسیم شده اند كه جمعیت هركدام حدود۲۰۰۰تن می باشد كه نام این ایلات ازبزرگان آنهاگرفته شده است مهمترین آنهاعبارتند از :ایل عزیز(فرزندان كربلایی عزیزوعیدی )ایل جعفر خان (فرزندان كربلایی جعفر خان)ایل باقر(فرزندان باقرخان )ایل خداداد(فرزندان خدادادواله داد)
جمعیت این قوم درسال ۱۳۹۲حدود۱۰۰۰۰ده هزارتن تخمین زده شده است .
اقتصاد
اقتصاددر این شهر برپایه كشاورزی ودامپروری مخصوصا پرورش گوسفند به واسطه مرتع عالی ووسیع كوههای گرین وپرآبی آن بوده است ولی در سالهای ۱۳۴۵هجری شمسی به بعدسیل مهاجرت به شهر بروجرد شروع شد به طوری كه در سال ۱۳۸۷خالی از سكنه شداما مهاجرین در شهر بروجرد وغرب كشور توانستند به تدریج موقعیت خود راتثبیت كنند ودر چندین رشته فعالیت توانستندپیشرو شوند از آن جمله می توان به صنعت مرغداری كه بیش از ۷۰درصد تولید استان را در انحصارخود دارند وصنایع جانبی آن از قبیل پخش نهاده های مورد نیاز طیور، خوراك آماده طیور،تجهیزات واتوماسیون مرغداری هاكاملادر انحصار این طایفه است كه بیش از ۱۰۰واحدمرغداری فعال در اختیار دارندشركتهای زیادی درمالكیت یا وابسطه به خانواده پیرزادی می باشد از آن جمله می توان به موارد فوق اشاره كرد :شركتهای خدمات مرغداری برادران پیرزادی ،شركت ماد ماشین بروجرد،شركت ماد دانه بروجرد،شركت تعاونی مرغداران بروجرد ودهها شركت دیگرمی توان نام برد بخش دیگر این طایفه به سمت كامیون داری وخدمات وابسته به آن روی آوردند كه دارای دهها كامیون باری ونمایندگی های پس از فروش آنهاوچندین پمپ بنزین در شهر بروجرد می باشند .
زبان ومذهب
درسال۱۱۷۰هجری شمسی به زبان لكی لهجه حسنوندی صحبت می كردند اما با گذشت زمان وتاثیرپذیری از واریانس محیط كم كم زبان آنها تغییر كرد به طوری كه امروزه بالهجه لری خاصی تكلم میكنند كه مابین لری منطقه گودرزی بروجردولری خرم آبادی می باشند كه در منطقه بروجرد به لهجه لری چقابلی معروف است .
مذهب ۱۰۰درصد آنها مسلمان شیعه دوازده امامی است .
