شهر گشت

گشت، شهری است از توابع بخش مركزی شهرستان سراوان در استان سیستان و بلوچستان ایران.

موقعیت

شهرگشت ما بین دو شهرستان سراوان و خاش و در مسیر جاده ایی این دو شهر قرار دارد. از طرف جنوب شرقی به شهرستان سراوان با مسافت ۶۵ كیلو متر و از طرف شمال غربی به شهرستان خاش با مسافت ۹۵ كیلو متر محدود است، در طول جغرافیایی ۶۱ درجه و ۵۷ دقیقه شرقی و عرض جغرافیایی ۲۷ درجه و ۴۷ دقیقه شرقی قرار دارد، ارتفاع آن از سطح دریا ۱۴۵۰متر است. زمین آفرید هم بحر و آسمان ، آفریدكون دشت ومكان – به دین آن مهتر و همام كرد ، نقطه ای اندر جهان گشت نام كرد.
جمعیت

این دهستان در شهر گشت قرار دارد و براساس سرشماری سال ۱۳۸۵جمعیت آن ۵٬۸۶۳نفر (۸۳۰خانوار) بوده‌است.[۱]۔اما جمعیت كلی شهر گشت در حدود بیش از ۱۲ هزار نفر تخمین زده شده است. اكثریت ساكنین شهر دارای قومیت بلوچ ( از طایفه ریگی و از تیره حسین بر و آبادی های اطراف از طائفه گمشادزهی است البته در سالیان اخیر به علت رشد امكانات شهری جمعیت مهاجر زیادی به شهر گشت آمده از جمله درازهی ها و جمعیت زیادی از بلوچ های زابل،و همچنین به علت وجود مدرسه دینی مشهور و قدیمی گشت جمعیت زیادی از طلبه ها از شهرها و استان های دیگر نیز وارد شهر شده اند كه بر جمعیت شهر گشت افزوده اند.مذهبشان اهل سنت و جماعت حنفی اند و با زبان بلوچی و لهجه مكرانی گویش می‌كنند اما گویش آنها به علت آنكه در مرز سرحد و مكران واقع شده اند و قرابت فامیلی نزدیكی با اقوام ساكن در سرحد ریگی ها دارند،نسبت به سایر نقاط مكران شباهت بیشتری با گویش سرحدی دارد و كلمات مشترك زیادی با سرحدی ها دارند..
آب و هوا

هوایش نسبتاً گرم اما به علت موقعیت جغرافیایی نسبتا كوهستانی نسبت به سایر مناطق شهرستان سراوان آب و هوایی معتدل تر و سردتر دارد.آب كشاورزی آن از دو قنات قدیمی و پر آب تامین می‌شود، غلات، پیاز و خرما از محصولات مهم این روستا می‌باشند. شغل اصلی مردم زراعت و دامداری است.
گذشته

گشت كه هم اكنون بعنوان شهر یاد میشود/ زمانی دیاری سرسبز و پر آب بوده و در بیشتر ایام دارای حاكمیت محلی بوده است. تا زمانهای نه چندان دور فعلی و حتی تا سی و چهل سال پیش در كوهپایه های جنوبی گشت و یا در دره های شمالی ان جنگلات گز و تاگز موجود بودند تا جایی كه علامه دهخدا در كتاب خود از شهر گشت به بهشت یاد كرده است. انواع حیوانات وحشی وحتی خرسهای قهوه ای متمایل به سرخ در اطراف گشت وجود داشتند.گشت شهری اباد و پر رونق بوده است.در این منطقه بخاطر ابادانی و شكار فراوان / و وفور گوشت/ شاید اول ؛گوشت؛ نامیده شده است كه بتدریج ؛گشت: معرب آن شده است از آثار تاریخی شهر گشت می توان به قلعه تاریخی ،قبرستان ماقبل میلاد ،سنگ نگاره های بندیك و سنگ نگاره های رزك و دو قنات قدیمی شهرگشت نام برد.

قلعه تاریخی شهر گشت قدمتی حدود ۵۰۰ تا۷۰۰ سال دارد و نشاتی از وجود حكومت محلی در این منطقه است.قبرستان قدیمی شهر گشت كه براساس كارشناسی هایی كه باستان شناسان ایتالیایی در این محل انجام داده اند قدمتی حدود ۲۵۰۰ ساله دارد.

در مورد لهجه بلوچی مردم گشت/ باید گفت از لهجات گویش سراوانی است. و از لهجه مكرانی بسیار دور است. لهجه سراوانی تقریبا؛ گرامری نزدیك به زبان فارسی دارد و گرامر مكرانی كلا؛ با گرامر فارسی بسیار متفاوت و حتی متضاد است. از نظر تركیب كلمات نیز میتوان گفت / لهجه سراوانی به فارسی نزدیكی بیشتری دارد. لهجه سراوانی مابین لهجات سرحدی و مكرانی است