موزه آستانه مقدسه

موزه آستانه مقدسه یكی از قدیمی ترین موزه‌های كشور به شمار می‌رود كه در آبان ماه سال ۱۳۱۴ شمسی در محوطه داخلی حرم مطهر و محل فعلی مسجد شهید مطهری تأسیس شد. فعالیت این موزه تا حدود دی ماه سال ۱۳۵۳ ادامه یافت و از آن تاریخ تا سال ۱۳۶۱ به دلایل متعدد (از جمله لزوم گسترش فضای جانبی موزه و احداث ساختمان فعلی) فعالیت موزه متوقف شد.

ساختمان كنونی موزه كه در میدان آستانه واقع است، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در فروردین ماه سال ۱۳۶۱ احداث شد كه ابتدا با مساحتی حدود ۵۰۰ متر مربع فعالیت داشت ولی در سال ۱۳۷۱ در زمان تولیت آیت‌الله مسعودی خمینی زیرزمین موزه راه اندازی شد كه مجموعاً ساخت آن به یك هزار متر مربع افزایش یافت.

فضای فعلی موزه جوابگوی نیاز نیست و به همین دلیل در طرح جامع توسعه حرم مطهر، پیشنهاد تأسیس موزه‌ای بزرگ در چندین طبقه و همراه با امكانات و تجهیزات لازم ارائه شده است.

مجموعه آثار موزه شامل بخش‌های متنوعی از جمله بخش قرآن‌های خطی از قرن دوم تا دوره معاصر، مسكوكات ادوار اسلامی و پیش از اسلام، تابلوهای نقاشی و شمایل مینیاتوری، آثار چوبی خاتم كاری، آثار چوبی منبت كاری، ظروف سفالینه متعلق به هزاره اول و دوم قبل از میلاد مسیح و ادوار اسلامی، ظروف چینی و شیشه‌ای و…، كاشی‌های زرین فام با طرح‌ها و نقوش و كتیبه‌های زیبا مربوط به قرون ششم تا هشتم هجری قمری، آثار حجاری و سنگ‌های تزئینی، لوازم فلزی با تزئینات قلمزنی، قالیچه‌های دستباف ابریشمی دوره صفوی و قاجار و پارچه‌های دستباف است.

گنجینه قرآن‌های خطی موزه

این بخش به لحاظ تعداد آثار و برخورداری از شیوه‌های ممتاز هنر كتاب آرایی مانند تذهیب، تجلید، خوشنویسی اهمیت بسیار زیادی دارد. برخی از قرآن‌های موزه در قرون آغازین حیات اسلام یعنی در قرن دوم و سوم همزمان با حكومت خلفای عباسی كتابت شده و برخی نیز در سایر ادوار اسلامی، مصادف با دوره حكومت آل بویه، سلجوقیان، ایلخانیان تیموریان، صفویان و قاجاریه كتابت شده است.

قدیمی‌ترین قرآن موزه در سال ۱۹۸ هجری قمری نوشته شده و در آغاز آن نام مامون خلیفه عباسی مشهود است. بعضی از قرآن‌ها بر روی پوست و برخی دیگر بر روی پارچه و سایر قرآن‌ها بر روی انواع كاغذ نوشته شده است.

مصاحف موزه عمدتاً به خط كوفی، ثلث، نسخ، محقق و ریحان است كه برخی از آنها از آغاز تا انتها به یك شیوه از خط خوشنویسی و برخی دیگر به شكل توامان نویسی كتابت شده است. بیشتر آیات قرآن با مركب مشكی و برخی دیگر نیز با آب طلا و رنگ لاجورد تحریر شده است. بخشی از قرآن‌های موزه دارای ترجمه فارسی است كه در بعضی از آنها همزمان با كتابت متن آیات، نگارش ترجمه نیز به دنبال آن انجام پذیرفته ولی در برخی از نسخه‌ها پس از سپری شدن مدت زمانی طولانی ترجمه فارسی به خط نسخ یا نستعلیق بر آن افزوده شده كه تنوع سبك ترجمه در دوره‌ها و قرون مختلف كه بیانگر سیر تاریخی تحول زبان و ادب پارسی است از نكات حائز اهمیت در قرآن‌های مترجم است.

در این بخش آثار ارزشمندی از خطاطان ادوار اسلامی همچون احمد نیریزی، فیض‌الله لاهوری، شمس الدین عبدالله دوست، محمد بن سلیمان الهروی و علی نقی بن محمد كبیر ربانی موجود است.

بیشتر صفحات قرآنها با بهره‌گیری از هنر زیبا و ظریف و پركار تذهیب مزّین شده و با استفاده از نقوش زیبای گل و بوته اسلیمی، ترنج، سر ترنج، لچك ترنج، شمسه و شرفه، جدول كشی و كمند زرین، زنجیره و به كمك انواع رنگ‌ها مانند لاجورد، شنجرف و طلا به شیوه‌ای بسیار زیبا و دل انگیز آراسته شده است.

قرآن‌های موزه عمدتاً دارای انواع جلدهای زیبا شامل جلد چرمی ساده، چرمی سوخت ضربی، سوخت معرق، جلد طلا كوب، جلد روغنی (لاكی) با تزئینات گل و مرغ و گل و بوته و همچنین برخی قرآن‌ها دارای جلد طلاپوش با سرطبل است.

مسكوكات

مجموعه مسكوكات موزه آستانه مقدسه قم از دیگر بخش‌های مهم آثار موزه را تشكیل می‌دهد كه از لحاظ جنس، طرح و نقش و دوره تاریخی حائز اهمیت است.

مسكوكات موزه از نظر جنس به سه دسته طلا، نقره و مس و از نقطه نظر تاریخی به سه دوره تاریخی اشكانی و ساسانی، عرب ساسانی و ادوار اسلامی است كه در دوره نخست برخی از سكه‌های نقره موجود در دوره حاكمیت سلسله اشكانی و ساسانی ضرب شده اند كه روی این سكه‌ها تصویر نقش برجسته و نیمرخ فرمانروا با نگاه به سمت چپ و بر پشت سكه نیز نقش آتشدان زرتشتی با شعله‌هایی كه از میان آن متصاعد می‌شود و غالباً نیز با دو نگهبان آتش ـ آذربد ـ ایستاده بر دو جانب آن مشهود است.

در سكه‌های موسوم به عرب ساسانی كه در سال‌های ۳۰ تا ۸۰ هجری قمری رواج داشته در نگاه نخست شبیه سكه‌ای متعلق به اواخر دوره ساسانی با چهره پادشاه و آتشدان است اما ویژگی شاخص در این سلسله مسكوكات دعا یا عبارت دینی عربی است كه در حاشیه روی سكه ضرب خورده و بیشتر از همه عبارت الحاقی «بسم الله» و «لله الحمد» است كه این امر توسط حكام مسلمان در آغاز حاكمیت اسلام صورت می‌گرفت و مجدداً سكه را نشر می‌كردند.

در بخش سكه‌های ادوار اسلامی سكه‌های متعدد از جنس طلا و نقره متعلق به زمان حكومت خلفای اموی و عباسی وجود دارد كه نام حاكم و سال ضرب و محل ضرب به خط كوفی روی سكه مشهود است. سكه‌های اموی عمدتاً در شهرهای دمشق و واسط، ضرب شده و سكه‌های دوره عباسی نیز در شهرهای عباسیه، كوفه، بغداد، ری، نهاوند، اصفهان، ضرب شده است.

بخش دیگر سكه‌های ادوار اسلامی متعلق به دوران حكومت سلجوقیان، ایلخانان و امرای مظفری، آل جلایر، تیموری، صفویه و قاجاری است.

این بخش از سكه‌ها نیز عمدتاً در ضرابخانه‌های جرجان، نیشابور، بغداد، دامغان، رشت، فومن، تبریز، سمرقند، ساری، هرات، اصفهان، و… ضرب شده‌اند.

تعداد قابل توجهی از سكه‌های موجود كه از جنس نقره است در ضرابخانه دارالایمان قم ضرب شده‌اند.

نقاشی

در موزه آستانه مقدسه قم مجموعه متنوعی از تابلوهای نقاشی مینیاتور و رنگ و روغن مربوط به دوره قاجار و صفویه نگهداری می‌شود كه هر یك از جهاتی حائز اهمیت هستند.

تابلوهای موجود شامل سه بخش می‌شود. بخش اعظم تابلوهای نقاشی موزه، شامل تابلوهای ـ شمایل ـ ائمه معصومین(ع)بوده كه عمدتا مربوط به دوره قاجار است و این بخش نیز خود شامل دو قسم است كه قسم اول تابلوهای مینیاتوری و قسم دوم تابلوهای رنگ و روغن در ابعاد بزرگ و مختلف و متنوع است.

بخش دوم شامل تابلوهای رنگ و روغن است كه پشت شیشه كار شده و شامل تصاویری از سلاطین دوره صفوی، قاجار و زندیه است.

بخش سوم نیز تابلوهای رنگ و روغن تصاویر سلاطین قاجار است كه بر روی بوم و در ابعاد تقریبی ۲×۱.۵ متر كار شده است.

نقاشی روی قاب آینه، نقاشی روی رحل قرآن، نقاشی روی قلمدان، نقاشی‌های مینایی روی ظروف فلزی، ادوات رزمی، ادوات تزئینی مانند مدال‌های مرصع و همچنین نقاشی گل و بوته مینایی روی در طلاپوش از دیگر نمونه‌های آثار نقاشی موزه آستانه به شمار می‌رود.

منبت كاری

نمونه‌های متعددی از آثار منبت كاری ادوار اسلامی در موزه آستانه مقدسه حضرت معصومه (س) نگهداری می‌شود كه برخی از آنها شامل درهای چوبی منبت كاری مربوط به دوره صفوی است كه در حواشی آن آیاتی از قرآن مجید به چشم می‌خورد.

همچنین رحل منبت كاری دوره صفوی دارای نقوش گیاهی و حیوانی، رحل منبت كاری دوره صفوی دارای نقوش انسانی و رحل منبت كاری و مشبك كاری دوره صفوی كه توسط اعتماد الدوله وزیر شاه صفی وقف شده از دیگر نمونه‌های منبت كاری است.

خاتم كاری

نمونه‌هایی از آثار نفیس خاتم كاری در موزه آستانه مقدسه قم نگهداری می‌شود كه برخی از آنها شامل درب خاتم كاری بسیار نفیس مربوط به دوره قاجاری كه در زمان ناصر الدین شاه قاجار و در دوران صدرات میرزا تقی خان امیر كبیر برای مقبره محمد شاه قاجار ساخته شده و درب خاتم كاری دوره قاجاری دارای كتیبه هایی حاوی اشعار معروف محتشم كاشانی در توصیف واقعه كربلا به خط نستعلیق كه از جنس استخوان طراحی و اجرا شده، است.

رحل‌های قرآن در ابعاد مختلف و با طرح‌ها و نقوش بسیار زیبا، صندوق بزرگ خاتم كاری مربوط به مقبره شاه صفی صفوی و قاب آینه‌های خاتم كاری در اندازه‌های مختلف از دیگر نمونه‌های نفیس خاتم كاری است.

سفالگری

ظروف سفالینه موزه قم از نظر قدمت به دو بخش كلی شامل سفالینه‌های مربوط به هزاره اول و دوم پیش از میلاد مسیح و سفالینه‌های ادوار مختلف اسلامی تقسیم می‌شوند.

سفالینه‌های دوره پیش از میلاد بیشتر فاقد لعاب بوده و برخی از آنها دارای نقوش ساده گیاهی است. اما سفالینه‌های دوران اسلامی عمدتاً دارای لعاب زرین فام، فیروزه‌ای و لاجورد می‌باشند و تعدادی از آنها نیز دارای كتیبه هستند. همچنین در تزئینات این ظروف از تكنیك نقش كنده و نقش افزوده و نقش قالبی استفاده شده است و بیشتر آنها دارای نقوش گیاهی، اسلیمی، خطوط پراكنده هستند.

از نظر شكل ظاهری سفالینه‌های موزه به شكل بشقاب، كاسه، كوزه، آبخوری، پیه سوز، گلدان و غیره بوده و مربوط به مناطق باستانی سیلك كاشان، ری، جرجان، نیشابور، خوروین قزوین هستند.

شیشه‌گری

مجموعه متنوعی از ظروف شیشه‌ای ادوار مختلف اسلامی در موزه قم نگهداری می‌شود كه به معرفی برخی از آنها می‌پردازیم.
پیاله شیشه‌ای به رنگ لاجوردی، ساخت ری و جرجان به قطر تقریبی ۱۰ سانتی متر و ارتفاع چهار سانتی متر متعلق به قرن چهارم و پنجم، دوره دیلمیان از جمله این آثار است.

همچنین صراحی، بطری و شیشه‌ای با نقوش شطرنجی قالبی به رنگ سبز تیره، بدنه شلجمی با گردن لوله‌ای بلند به ارتفاع حدود ۲۳ سانتی متر، ساخت ری در قرن چهارم و پنجم، دوره دیلمیان و ظروف دارو، روغندان و شیشه‌ای به رنگ سبز كم رنگ، بدنه شلجمی و گردن كوتاه با ارتفاع حدود ۷.۵ سانتی متر، قطر دهانه ۲.۵ سانتی متر ساخت قرن چهارم و پنجم هجری از دیگر ظروف شیشه‌ای این موزه را تشكیل می‌دهند.

بطری شیشه ای به رنگ مایل به سبز، دارای لوله كوتاه با دهانه كوچك محدب شلجمی به قطر داخلی ۲ سانتی متر با قطر بطری ۱۰ سانتی متر یكی دیگر از ظروف شیشه‌ای است كه بدنه استوانه‌ای با پایه مقعر دارد و متعلق به قرن پنجم و ششم هجری قمری است.

برخی دیگر از اقسام ظروف شیشه‌ای موجود در موزه هر چند از قدمت كمتری برخوردارند اما از نظر شكل ظاهری و نوع طرح و رنگ بسیار زیبا و جالب توجه هستند كه عبارتند از مجموعه لوسترهای شیشه‌ای و بلورین دارای طرح‌ها و رنگ‌های مختلف، گلدان‌های بلور مرصع قاجاری، كاسه‌ها و پیاله بلور بارفتن و اُپالین، انواع چراغ‌های نفتی در رنگ‌های آبی و صورتی و با لاله‌های شیشه‌ای الوان و گلاب پاش‌های بلورین مرصع هستند.

كاشیكاری

كاشی‌های موزه قم از نظر قدمت، نفاست، ابعاد، كثرت نقوش و تزئینات و تنوع كتیبه‌های موجود روی آن بسیار حائز اهمیت و جالب توجه هستند.

از نظر قدمت، بیشتر كاشی‌ها مربوط به دوره سلجوقی و ایلخانی (قرن ششم و هفتم و هشتم) بوده كه بخش قابل توجهی از آن در كارخانه سید ركن الدین در كاشان ساخته شده است.

بخش زیاد كاشی‌های موزه را كاشی‌های ستاره‌ای یا كوكبی و چلیپا، خشت كاشی و كاشی‌های معرق و كتیبه‌ای تشكیل می‌دهد.
كاشی‌های كوكبی یا ستاره‌ای عمدتا دارای تزئینات زرین فام بوده و همچنین تعداد زیادی از آنها دارای نقوش برجسته زیبای گیاهی شامل گل و بوته اسلیمی هستند.

كتیبه‌های موجود بر روی كاشی‌ها به سه دسته تقسیم می‌شوند كه یكی از آنها شامل آیات و سوره‌های قرآنی، احادیث و روایات ائمه معصومین (ع) و ابیاتی از شعرای پارسی گوی ایرانی از جمله حكیم ابوالقاسم فردوسی است.

كاشی‌های خشتی قسمت دیگری از كاشی‌های موزه قم را تشكیل می‌دهد كه بیشتر دارای كتیبه‌هایی با حروف برجسته شامل سوره‌های قرآنی به ویژه سوره یاسین با تزئینات زرین فام و نقوش گیاهی است. در این قسمت هر كاشی شامل یك یا چند كلمه برجسته بوده كه مجموعه متعددی از آنها عبارات یك آیه و یا یك سوره را تشكیل می‌دهد.

از نظر زیبایی و نفاست و ابعاد، یكی از زیباترین و نفیس‌ترین كاشی‌های موجود، كاشی‌های مرقد علی بن جعفر است كه به شكل یك مستطیل بزرگ با ابعاد كلی ۱۵۶×۲۰۶ سانتیمتر كه شامل شش قطعه كوچكتر به ابعاد ۷۸×۷۰ سانتیمتر است و مربوط به اوایل قرن هشتم یا دوره ایلخانی بوده كه دارای كتیبه‌هایی به خط ثلث برجسته است.

آثار حجاری (سنگ‌تراشی)

هنر حجاری و سنگ‌تراشی یكی از رشته‌های مهم هنری است كه در كشور ما از سابقه‌ای بس كهن برخوردار است و در جای جای میهن اسلامی نمونه‌های متنوع و بسیار زیبایی از آثار حجاری را می‌توان مشاهده كرد.

در موزه آستانه مقدسه قم نیز تعداد قابل توجهی از آثار حجاری وجود دارد كه بخش عمده آن شامل سنگ قبر شخصیت‌ها و حكام دوره قاجاری است، كه از جمله آنها می‌توان به سنگ قبر فتحعلی‌شاه قاجار، محمدشاه قاجار، قهرمان میرزا فرزند عباس میرزا، سنگ قبر مهد علیا مادر ناصرالدین شاه، شعاع السلطنه پسر مظفرالدین شاه قاجار و یكی دیگر از رجال قاجار بنام میرزا محمدخان اشاره كرد، چون مدفن افراد فوق داخل حرم مطهر قرار دارد صرفا برای ارج نهادن به مقام هنر و هنرمند سختكوش ایرانی، آثار مذكور به موزه انتقال یافته است.

همچنین یك سنگ آب كشكولی دوره قاجاری و قطعات بزرگ و متعدد سنگ مرمر ازاره با نقوش گیاهی متعلق به دوره صفوی از دیگر آثار حجاری موزه آستانه مقدسه قم به شمار می رود.

آنچه به برخی از این آثار اهمیت خاصی بخشیده وجود آیات شریفه قرآنی، اسماء الهی و جملات و عبارات دینی و اسلامی است كه جلوه آن را صد چندان كرده است.

كار حجاری این آثار به همت هنرمندانی همچون سیدحسین و محمدعلی اصفهانی، محمدحسین حجارباشی، محمدعلی و میرزا علی اكبر طهرانی به انجام رسیده است.

همچنین خطاطی و خوشنویسی یكی از این آثار توسط جناب میرزا غلامرضا از خوشنویسان مشهور دوره قاجاری صورت پذیرفته است

سنگهای قیمتی

بخش عمده سنگ‌های قیمتی موزه را مجموعه سنگ‌های عقیق و دُر و یشم تشكیل می‌دهد كه از نظر شكل ظاهری به شكل مربع، مستطیل، بیضی، دایره و چندضلعی است.

بیشتر عقیق‌ها دارای انواع كتیبه به خط نستعلیق بوده و كتیبه‌ها دارای مضامین قرآنی و ادعیه و اسماءالله است و از نظر قدمت نیز عمدتا مربوط به دوره صفوی و قاجاری است.

تعدادی دیگر از آثار موزه را مدال‌های نفیس تشكیل می‌دهد كه بخش مركزی آنها دارای نقاشی مینیاتوری است و حواشی آن با طلا و سنگ‌های قیمتی تزئین شده است.

گردنبند (سینه ریز) طلایی احمدشاهی، با نقش برجسته طاووس زرین، به همراه سكه‌های آویز اشرفی از دیگر آثار نفیس این بخش است.

همچنین ادوات رزمی دوره قاجاری از قبیل شمشیر فولادی دارای تزئینات طلاكوبی و دارای غلاف مزین به سنگ‌های قیمتی و نقوش مینایی، تبر طلاكوب و میناكاری، قمه فولادی دسته استخوانی با غلاف بسیار زیبا با نقوش سراسری مینایی با نوك زمرّدنشان، همچنین سپر و كلاهخود با تزئینات یاقوت و زمرد و طلاكوبی، قندیل بسیار زیبای دوره قاجاری از جنس طلا كه با قطعات ریز و متعدد یاقوت و زمرد ترصیع شده و قندیل طلای قاجاری با تزئینات میناكاری از جمله مهمترین آثار جواهرنشان موزه قم محسوب می‌شوند.

فلزكاری

در موزه آستانه مقدسه قم نمونه‌های متنوعی از آثار فلزكاری ادوار مختلف اسلامی وجود دارد كه برخی از آنها عبارتند از پیه سوز مفرغ پیش از اسلام، شمعدان‌های برنجی دوره سلجوقی، بخور سوزها و شمعدان مشبك دوره صفوی، چراغ روغنی برنجی و طوق‌های فولادی مشبك دوره صفوی، ادوات جنگی مرصع از قبیل سپر و شمشیرهای جواهر نشان، كلاه‌خود وزره فولادی دوره قاجاری، قندیل‌های زیبای زرین و مینایی دوره قاجاری و… است.

همچنین درهای قدیمی انتقالی از حرم مطهر با روكش سراسری طلا و نقره كه دارای تزئینات قلمزنی بسیار زیبا است از دیگر آثار بخش فلزكاری موزه آستانه مقدسه قم به شمار می‌رود.

آثار دستباف (قالیبافی)

در مجموعه آثار دستباف موزه قم قالی‌ها و قالیچه‌های ابریشمی از جلوه خاصی برخوردار هستند. عمده این قالی‌ها مربوط به دوره صفوی و قاجاری است كه از نظر ظرافت بافت و كیفیت طرح و نقشه و رنگ از ارزش هنری والایی برخوردار است و برخی از آنها جزو شاهكار هنر قالی بافی به شمار می‌آید.

بیشتر قالی‌ها و قالیچه‌ها دارای نقوش گل و بوته اسلیمی، شمسه، ترنج، لچك ترنج، سر ترنج و كتیبه‌های قرآنی است.

تعدادی از قالیچه‌های ابریشمی دوره صفوی دارای ضخامتی بین یك تا دو میلیمتر است كه بیانگر منت‌های ظرافت در بافت این آثار نفیس است. برخی از فرش‌های موزه قم تار و پود آن از كُرك بافته شده و دارای كتیبه قرآنی است.

قدیمی ترین و بزرگ‌ترین فرش موزه، فرش ابریشمی متعلق به دوره شاه عباس ثانی صفوی است كه به شكل دو نیم دایره و مساحت هر یك حدود ۳۰ مترمربع است و ضخامت آن حدود ۲ میلیمتر بوده و از نفایس بسیار ارزشمند محسوب می‌شود.

آثار دستباف (پارچه بافی)

پارچه‌های دستباف موزه آستانه مقدسه قم دارای تنوع خاصی هستند كه از آن جمله می‌توان به پارچه‌های ابریشمی، گلابتون، پارچه‌های كتان، مخمل، ماهوت، شال، ترمه اشاره كرد.

این پارچه‌ها با استفاده از شیوه‌های مختلف سوزن دوزی از قبیل نقره دوز، یراق دوزی، پته دوزی، تكه دوزی، شمسه دوزی، ملیله دوزی، قلابدوزی و… تزئین شده‌اند.

بیشتر پارچه‌ها دارای نقوش گیاهی مانند گل و بوته اسلیمی، بته جقه، انواع گل و مرغ، نقش ترنج، لچك ترنج، سر ترنج بوده كه با استفاده از انواع نخ به ویژه الیاف نازك نقره و طلا نقش‌های بسیار زیبا خلق شده‌اند.

برخی پارچه نیز دارای نقوش انسانی و برخی دیگر دارای نقوش حیوانی مانند سیمرغ و اژدها هستند.

تعدادی از پارچه‌های ابریشمی دوره صفوی نیز زمینه اصلی آن با كتیبه‌های حاوی آیات و سوره‌های كوتاه قرآنی از جمله سوره مباركه “نصر” بافته شده است.

نمونه‌ای دیگر از پارچه‌های دستباف موزه قم، پرده یا پارچه ویژه روی ضریح حضرت معصومه (س) است كه دارای كتیبه‌های بسیار زیبایی به خط نستعلیق با مضامین شعر در مدح آن حضرت بوده كه به شیوه سوزن دوزی اجرا شده و حواشی آن به شیوه قلاب دوزی به زیبایی هر چه تمام‌تر تزئین شده است و محل بافت ان اصفهان و متعلق به دوره قاجاری است.

برخی پارچه‌های ابریشمی با نقوش انسانی متعلق به دوره صفوی و برخی دیگر متعلق به دوره قاجاری است.

تكه‌ای از پرده خانه كعبه كه آیاتی از سوره مباركه حج به خط ثلث برجسته به شیوه ده یك دوزی روی آن اجرا شده از دیگر آثار ارزشمند مجموعه پارچه‌های نفیس موزه قم به شمار می‌رود.

بازدید سالانه ۱۰۰ هزار نفر

با توجه به عشق و ارادت فوق العاده‌ای كه مردم كشورمان نسبت به خاندان عصمت و طهارت به ویژه بارگاه كریمه اهل بیت حضرت فاطمه معصومه(س) دارند، همواره هدایای ارزشمندی را به مرقد نورانی این بانوی بزرگوار تقدیم كرده‌اند كه خوشبختانه در چند ساله اخیر روندی رو به رشد داشته و در این ارتباط بیش از ده‌ها قلم اشیای نفیس شامل قرآن‌های خطی، مسكوكات ادوار اسلامی، تابلوهای نقاشی، ظروف سفالینه، آثار دستباف و سایر آثار هنری به موزه اهدا شده است.

همچنین به علت موقعیت مكانی و همجواری با حرم مطهر، استقبال قابل توجهی وجود دارد كه به طور متوسط سالانه یكصد هزار نفر از موزه بازدید می‌كنند.

در چند ساله اخیر تعداد زیادی سكه‌های ارزشمند ادوار اسلامی شامل چهار آلبوم و تعدادی تابلوهای خط و نقاشی و… یك عدد در خاتم كاری بسیار نفیس و همچنین تعدادی سنگ قبر رجال و سلاطین دوره قاجاری كه از نظر هنر حجاری بسیار نفیس و ارزشمند بودند، از اماكن و بیوتات وابسته به حرم مطهر جمع آوری و به موزه انتقال داده شدند.

در سطح بین المللی نیز همكاری‌هایی بین موزه آستانه مقدسه قم و مركز بین المللی موزه‌ها (سازمان ایكوم) وجود داشته و دارد. همچنین ضمن هماهنگی‌های لازم با نهادهای ذی‌ربط به ویژه سازمان ایرانگردی و جهانگردی، برنامه بازدید از موزه برای جهانگردانی كه وارد قم می‌شوند پیش بینی شده كه همه ساله علاقه مندان زیادی از كشورهای اروپایی و آسیایی و.. از موزه بازدید می‌كنند.

موزه آستانه مقدسه همه روزه به جز دوشنبه‌ها و ایام وفات ائمه(ع) معصومین از ساعت هشت الی ۱۴ میزبان علاقمندان است.