آزاد كوه نام یكی از بلندترین قله‌های مركزی البرز در استان مازندران است. اسم آزادكوه توسط محلیان ساكن اطراف برای این كوه گذاشته شده‌است و شاید دلیل این نام‌گذاری این باشد كه این كوه به صورت مخروطی بوده و با ارتفاعات اطراف ارتباط ندارد.ارتفاع آزاد كوه ۴۳۹۵متر می باشد .
آزادكوه پس از خلنو مرتفع ترین قله در البرز مركزی است. این قله در جناح شمالی خلنو و در نزدیكی كوه های نور قرار دارد. قله سرچشمه اصلی رودخانه هراز است و در امتداد جنوبی رشته كوه وروشت تا كوه گرگ واقع شده است.
بررسی توپوگرافی قله : قله مخروطی شكل و منحصر به فرد آزادكوه چنانكه از نام آن پیداست توسط دیواره های مرتفعی كه از سمت شمال غرب و شرق آن را در برگرفته اند برپا شده اند است و فقط یال جنوبی آن قله را به سایر ارتفاعات البرز و قللی چون یخچال، سرماهو و كمانكوه متصل می سازد و از سایر جهات كاملاً آزاد می باشد. دیواره های شمالی آزادكوه مشرف به آبادی های نسن و كلاك و یال جنوبی را می توان از طریق آبادی های وارنگرود و ناحیه مورد دسترسی و صعود قرار داد.
مسیر صعود به قله : یكی از زیباترین و ساده ترین مسیرهای دسترسی به قله آبادی كوچك نِسن در جاده بلده پس از گردنه های لاوش و تركه بشم می باشد. آبادی در ابتدای سرچشمه می گیرد به داخل آن سرازیر می شود. این مسیری است كه امروز باید بپیماییم. با چشم داشتی هواره به سوی دیواره های مهیب آزادكوه كه چون برجی مرتفع و غیر قابل دسترس بر ما احاطه دارد راهمان را در امتداد رود در پیش می گیریم. پرندگان شكاری در آسمان صاف و آبی در پروازند و بر اثر وزش باد به ناگهان حركاتشان تغییر می كند و گاهی به گوشه ای پرت می شوند. بر روی زمین باران خورده و گل آلود به آثاری از ردپای چند خرس می رسیم كه خود را از طریق یال های كوچك به قله سوتك رسانده اند و در برف های آن با یكدیگر درگیر شده اند. نشانه های بازی و تلاش آنها بر روی برف ها پیداست. یك لحظه چشم برهم نهادن و تصور دیدار خرس ها در برف در این طبیعت بكر و زیبا ما را تكان می دهد. به آرامی در حال حركت هستیم و تپه ماهورهای رودخانه را از سمت راست پشت سر می گذاریم. به تدریج بر ارتفاع مسیر افزوده می شود. در هر كجا كه هستیم چشمه ای و علفزاری سرسبز با گیاهان سیرك و پونه به چشم می خورند.
حال برروی خاك های باران خورده و گل آلود اثر پای كبك های دری و ازدیگر سو ردّ به جای مانده از كل ها و بزهای وحشی آزاد كوه نیز دیده می شود. دیگر چیزی به پایان دره باقی نمانده است.
اكنون در پایین ترین نقطه در زیر دیوارهای سربه فلك كشیده آزاد كوه قرار داریم. از رودخانه عبور كرده، به سمت شرق، شیب نسبتاً تندی را به سوی قله ای با خاك های سرخ رنگ بالا می كشیم (۱). مسیر در میان دره تنگی قرار دارد. پس از مدتی بر گردنه چورن به ارتفاع ۳۸۵۰ متر در زیر مخروط پرشیب و یال جنوبی قابل صعود آزادكوه قرار میگیریم (۲). مناظر دشت كمانكوه و قلل آن بسیار تماشایی هستند. استراحت مختصری كرده و از طریق مسیر پاكوب مشخصی كه در واقع ردپای كوهنوردانی است كه سالیان متمادی از این مسیر به آزادكوه گام نهاده اند، شیب بسیار تند سنگلاخی آن را صعود می كنیم. هر لحظه و هر گام بر ارتفاع ما افزوده می شود و مناظر اطراف بیشتر رخ می نمایانند. باد سردی می وزد كه خبر از ارتفاع ۴۰۰۰ متری می دهد. مسیر قدری به سمت چپ و مجدداً به سمت راست متمایل شده. حال در مقابل دو شاخك شرقی و غربی قله قرار گرفته ایم. مسیر در ابتدا به خودی خود به شاخك شرقی كه كمی كوتاهتر از غربی است می رسد. از یك چهار دیواری باقی مانده از آتشكده ای تاریخی عبور می كنیم. از فراز دیواره هولناك شمالی آزاد كوه و یخچال آن شكاف مسیر دیواره شمالی به چشم می خورد. مسیر حد فاصل دو قله را سپری كرده بر بام آزادكوه قدم می نهیم. اینجا تمامی البرز را در زیر چشم داریم علم كوه و قله هایش به سان عقابی تیزچنگ، وروشت در شمال و خط الرأس های فراموش نشدنی خُلِنو، اسبی چال، نوسوم بویدر، خرس چال، هرزه كوه، كلون بسته، سكه نو، سه چال و در دوردست های جنوبی توچال به چشم می خورد. سپس از مسیر صعود با دقت كافی به پایین باز می گردیم.
بهترین زمان های صعود : برای دیدار از آزادكوه، اگر كوهنوردان قصد آن دارند كه صعودی در برف و با هوای نسبتاً ناپایدار داشته باشند. اواخر خردادماه وقت مناسبی است. از دیگر زمان های مناسب برای دیدار از قلل پیرامون آزادكوه اوایل تیرماه است. از دیگر ماهای جالب آزادكوه میتوان از مهر ماه نم برد. و یكی از زیباترین و دیدنی تریم مسیرها برای عكسبرداری و استفاده از مناظر منطقه مسیر وارنگرود است كه در واقع طولانی ترین مسی صعود نیز می باشد.
وضعیت قله در زمستان: صعود زمستانی در منطقه آزادكوه بسیار دشوار و خطرناك به حسا می آید. ریزش بهمن های بزرگ در اطراف مخروط قله و دره های منتهی به آن شناخت دقیق مسیر دستیابی به مخروط اصلی در تابستان ضروری است. همچنین برنامه ریزی زمستانی و لزوم آشنایی كامل با تجربه صعودهای زمستانی، مواجهه با هوای فوق العاده خراب و طوفانی و حجم سنگین برف از جمله نكات قابل توجه در صعود زمستانی به آزادكوه به حساب می آیند.
