جاهای دیدنی كاشان؛ از حمام فین تا خانه بروجردی‌ ها

جاهای دیدنی كاشان؛ از حمام فین تا خانه بروجردی‌ ها

كاشان یكی از مهم‌ترین و مشهورترین مقصدهای گردشگری در ایران است و نقش مهمی در صنعت توریسم كشور دارد. قدمت این شهر به بیش از ۷,۵۰۰ سال می‌رسد كه تپه سیلك شاهد این ادعا است. در واقع، كاشان بنا به شواهد تاریخی و باستان‌شناسی یكی از قدیمی‌ترین سكونتگاه‌های جمعی بشر در تاریخ محسوب می‌شود و خوشبختانه توانسته است تا به امروز بافت تاریخی خود را حفظ كند.

ازاین‌رو، جاهای دیدنی كاشان از تنوع و جذابیت بالایی برخوردار هستند كه به دو گروه كلی تاریخی - باستانی، طبیعی و آیین‌های سنتی تقسیم می‌شوند. جاذبه‌های تاریخی - باستانی شامل بناهای تاریخی مانند خانه‌های بروجردی، طباطبا‌ئی، عامری، بازار تاریخی، شهر زیرزمینی و... هستند. از جمله جاذبه‌های طبیعی كاشان نیز می‌توان به غار نیاسر اشاره كرد. 

مراسم‌ گلاب‌گیری در اردیبهشت و مهر نیز پربازدترین جشنواره‌های كاشان هستند. در ادامه با مكان‌ها و دیدنی‌های كاشان به‌صورت موردی آشنا می‌شویم.

باغ و حمام فین مشهورترین درمیان جاهای دیدنی كاشان

یكی از زیباترین باغ های تاریخی ایران، باغ فین كاشان است كه خود شامل چندین بخش است. این باغ دارای یك حیاط اصلی و چهار برج دایره ای شكل است. در باغ فین چشمه های آبی به چشم می‌‌خورد كه آب مورد نیاز این باغ و آبنماهایش را تامین می‌كند. در این باغ صدای آب روان و سازه‌های چشم‌نواز گردشگران را مدهوش می‌‌كند. این باغ بی نظیر در سال ۱۵۹۰ میلادی در زمان سلسله صفوی ساخته شده. این باغ در فهرست میراث جهانی یونسكو ثبت شده است. این باغ زیبا در خیابان امیركبیر كاشان واقع شده است. همچنین علاوه بر طبیعت بی نظیر خود دارای معماری خاصی است. تمام مسیر این باغ درختان بلندی دیده می‌‌شوند كه چنین سرسبزی در میان كویر بسیار زیباست.
حمام فین كاشان به خاطر قتل میرزا تقی خان امیركبیر معروف شده است. بنای حمام فین نیز در میان ۵۷۹ درخت سرو و ۱۱ درخت چنار قرار گرفته و بسیار زیبا هستند تا حدی كه عمر این درختان زیبا بین صد تا ۴۰۰ سال هستند. بخش های زیادی بعد از دوره صفوی به این مجموعه اضافه شده است. حمام فین كاشان دو حمام بزرگ و كوچك دارد. حمام بزرگ یا حمام سلطنتی برای شاه و حمام كوچك نیز برای خدمتكاران ساخته شده است. جالب اینكه حمام كوچك با قدمت ۵۰۰ ساله نسبت به حمام بزرگ قدیمی تر است.

موزه ملی كاشان

بنای موزه ملی كاشان در سال ۱۲۰۵ خورشیدی توسط داماد فتحعلی شاه به نام علی‌ محمدخان صدراصفهانی در ضلع غربی باغ فین كاشان ساخته شد. ولی در طول تاریخ به مخروبه تبدیل گشت تا اینكه در سال ۱۳۳۷ خورشیدی بر روی آن، مجموعه بنایی با یك ایوان و هفده ستون ساخته شد و در سال ۱۳۴۶ خورشیدی افتتاح گردید. حالا به عنوان موزه ملی كاشان جزو قدیمی‌ ترین موزه‌ های كشور است و شامل اشیایی حدودا ۴۰۰ قطعه است. تاریخ آثار به هزاره هفتم قبل از میلاد تا امروز بر می‌‌گردد.
موزه ملی كاشان دارای دو طبقه همكف و زیرزمین بوده و بازدید از این موزه از قسمت باستان‌ شناسی آغاز و در قسمت معاصر به پایان می‌‌رسد. معماری این موزه كاملا به سبك ایرانی است و سقف این بنا به شكل گنبد بوده و دارای چهار نورگیر در چهار سمت زیر گنبد دیده می‌‌شود. بر روی كتیبه های موجود در این موزه در مورد تاریخ احداث موزه و همچنین نام موزه ملی كاشان، عبارت «بنیاد یك هزار و سیصد و چهل و شش» حكاكی شده كه به عنوان شناسنامه موزه ملی كاشان به شمار می‌‌رود.

مسجد جامع كاشان

یكی از قدیمی ترین و تاریخی ترین جاهای دیدنی كاشان، مسجد جامع این شهر است كه دارای قدمتی نزدیك به دوران حكومت سلجوقیان است. در ابتدا این مكان به عنوان آتشكده ساخته شده بوده ولی با آمدن اسلام به ایران به مسجد جامع تبدیل شده است. دستور تبدیل این مكان به مسجد توسط دختر مالك اشتر، صفیه خاتون داده شده است. این بنای تاریخی در دوره های تاریخی گوناگون مرمت و بازسازی شده است.
این مسجد بی نظیر در خیابان بابا افضل قرار دارد. این مسجد تاریخی دارای دو محراب با دو قبله است. دلیل این كار نیز نبود ابزار دقیق برای سنجش قبله بوده است. محراب اول در جای اشتباهی ساخته شده بوده. ولی با گذشت زمان آن محراب تخریب گردیده و محراب دیگری بنا نهاده اند. اما بازهم آثار گچ كاری از محراب قدیمی باقی مانده است. همچنین در این مسجد سه شبستان، كوره پخت ظروف چینی و ایوانی مرتفع نیز به چشم می‌‌خورد.

بازار سنتی كاشان

همانند دیگر شهرها، كاشان نیز دارای بازار بسیار زیبایی است. در این بازار سنتی، ساختمان های تاریخی زیادی نیز وجود دارد. این بازار از خیابان بابا افضل كاشان آغاز شده و تا نزدیكی دروازه دولت ادامه دارد. بناهای موجود در بازار تاریخی كاشان عبارتند از كاروانسرای میرپنج، مسجد میدان میرعماد، تیمچه صباغ، تیمچه معروف امین الدوله، حسینیه سوراخ ریسمان و چندین بنای دیگر. در این بازار جمعی از اصناف مختلف را خواهید دید، مانند بخش های مسگری، كفاشی، رنگرزی، زرگری، بزازی و خیاطی.

نیاسر كاشان

نیاسر از روستاهای پیرامونی شهرستان كاشان است و به سبب بافت تاریخی، فرهنگی و معماری سنتی آن مورد توجه گردشگران است. پوشش ویژه اهالی و مخصوصا بانوان نیاسر، گویش محلی مردم نیاسر كه بازمانده از دوران پیش از اسلام است و بافت معماری به جا مانده از سده‌های قبل، مهمترین ویژگی‌های جذابیت نیاسر به عنوان یكی از جاهای دیدنی كاشان هستند.

خانه بروجردی ها

شهر كاشان دارای عمارت ها و خانه های قدیمی است كه دارای معماری زیبایی هستند و به دلیل همین معماری منحصر به فرد خود در سراسر ایران شهرت دارند. یكی از این خانه های بی نظیر در شهر كاشان، خانه بروجردی هاست. قدمت این خانه به دوران قاجار بر می‌‌گردد و جزو خانه‌ های قدیمی و مشهور كاشان به شمار می‌‌رود. صاحب این خانه نیز یكی از ثروتمندان كاشان بوده و خانه زیبا با بادگیرهای هلالی و قرینه روی پشت بام و كلاه فرنگی به شیوه بسیار خاصی ساخته است. معماری این بنا دارای دو حیاط درونی و بیرونی و یك هشتی و راهرو و آشپزخانه و حیاط‌ های تابستان‌ نشین و زمستان‌ نشین است.
وظیفه بادگیرهای پشت‌ بام نیز رساندن هوای خنك در تابستان به زیرزمین است. همچنین بر روی دیوارهای این بنا نقاشی هایی با رنگ روغن و آبرنگ بر زیبایی این بنا كار شده است. تاریخ ساخت و تكمیل این خانه براساس كتیبه های موجود ۱۸ سال طول كشیده و همه قسمت های بنا با توجه به شرایط جغرافیایی و اقلیمی منطقه بوده و از معماران ایرانی و خارجی بهره مند شده اند. خانه بروجردی در دوره قاجاریه و توسط استاد علی مریم كاشانی (سازنده خانه طباطبائی) ساخته شده و متعلق به بازرگان ثروتمندی اهل نطنز، بوده است. بنا به روایت‌های محلی او این خانه را به عنوان شرط ازدواج با دختر سید جعفر طباطبائی (مالك خانه طباطبائی) می‌سازد. این مكان اكنون محل سازمان میراث فرهنگی كاشان است. نشانی خانه بروجردی‌ ها در خیابان علوی و محله تاریخی سلطان امیر احمد است.

خانه طباطبایی ها

یكی دیگر از خانه های مشهور در شهر كاشان مربوط به فردی به نام سید جعفر طباطبایی بوده كه یكی از تاجران فرش كاشان بوده. این خانه در زمان حكومت ناصرالدین شاه قاجار بنا شده و ساخت آن ۱۸ سال طول كشیده است. خانه طباطبایی ها با چهل اتاق و چهار حیاط و سه بادگیر و دو رشته قنات به همراه چهار زیرزمین و اتاق شاه‌ نشین با پنجره‌ های مشبك و رنگی، گچبری‌ ها و آیینه‌ كاری های بی نظیر چشم هر بیننده ای را خیره می‌‌كند.
این خانه زیبا نیز در خیابان علوی قرار دارد و هر گوشه آن به عنوان نمادی از شهر كاشان محسوب می‌‌شود. همچنین تمام قسمت‌ های این خانه مانند هشتی، ایوان، حیاط خلوت دارای جذابیت های فوق العاده ای هستند. سقف قسمت شاه نشین بسیار بلند بوده و با آینه كاری ها و گچبری های دیدنی و پنجره‌ های مشبك دلربایی می‌‌كند.

خانه عامری ها

قدمت خانه عامری ها به زمان زندیه بر می‌‌گردد و در دوره قاجار تكمیل شده است. این خانه به دستور فردی به نام سهام السلطنه عامری در محله سلطان امیر احمد برای استفاده شخصی بنا شده است. خانه عامری‌ ها دارای ۸۵ اتاق بوده و با معماری چشم‌ نواز خود همراه با مقرنس‌ كاری و منبت‌ كاری به همراه گچبری‌ های زیبایی است. یكی از اصلی ترین ویژگی معماری در این خانه تقارن در داخل و حیاط آن است كه نظر هر بیننده‌ ای را به سوی خود جلب می‌‌كند. پس در هنگام سفر به شهر كاشان بازدید از این خانه تاریخی را در لیست بازدید خود از جاهای دیدنی كاشان قرار دهید.

شهر زیرزمینی نوش آباد (اویی)

شهر زیرزمینی نوش آباد به شهر اویی نیز معروف است. قدمت این شهر به دوره پیش از اسلام برمی گردد. شهر نوش آباد دارای سه طبقه بوده و طبقات این شهر از راهروها، اتاق ها، كانال‌ ها تشكیل شده است. طبقات این شهر به وسیله چاه‌ های عمودی به همدیگر وصل هستند. شهر نوش آباد توسط انسان ساخته شده و دارای كاربردهای مختلف نظامی و دفاعی در طول تاریخ بوده است. همچنین این شهر با وسعتی نزدیك به چهار كیلومتر و ارتفاع ۴ تا ۱۶ متری شبیه به تونلی بسیار دراز است كه به عنوان بزرگ ترین شهر زیرزمینی جهان شناخته شده است.

تپه سیلك

تپه ای باستانی در فین كاشان به سیلك مشهور است و از دوران باستان به یادگار مانده است. چنین می‌‌توان گفت كه سیلك نام اولین تمدن در ایران مركزی بوده است. قدمت تپه سیلك حدودا هشت هزار سال تخمین زده می‌‌شود. در مقایسه با تمدن‌ های دیگر هم روزگار، تمدن سیلك پیشرفت زیادی داشته است. امروز نیز تپه سیلك به عنوان یك جاذبه گردشگری باستانی شناخته می‌‌شود. بازدید از این تپه‌ ها یادآور نخستین نشانه‌های تمدن در این منطقه است، گویی با ماشین زمان به هزاره‌های خیلی قبل سفر خواهید كرد. تپه های سیلك از دو تپه مختلف در نزدیكی هم تشكیل شده است و در هر یك از این دو تپه، گورستانی باستانی وجود دارد. گورستان‌ هایی كه قدمتی ۳۵۰۰ ساله و ۳۰۰۰ ساله دارند.
برای رفتن به این جاذبه باستانی باید از جاده فین به نزدیكی روستای دیزچه بروید. ساختمان هایی از گل رس و سفال كه حدود هشتاد سال پیش پس از جاری‌ شدن سیل سر از خاك درآوردند و به‌ عنوان آثاری تاریخی و ارزشمند شناخته شدند.

خانه عباسیان یا عباسی

یكی دیگر از خانه‌ های تاریخی در شهر كاشان در محله‌ سلطان امیراحمد واقع شده و با جذابیت بی نظیر خود در معماری سنتی توجه همگان را به عنوان یكی از جاهای دیدنی كاشان به سوی خود جلب می‌‌كند. قدمت خانه عباسیان یا عباسی به دوره قاجار بازمی‌گردد. این ساختمان دارای گچبری ها، قرینه سازی ها و طراحی های بی نظیری است و جزو زیباترین جاهای دیدنی در شهر كاشان به شمار می‌‌رود. خانه عباسیان دارای بلندترین بادگیرها در میان خانه های شهر كاشان است كه بدین جهت نیز به شهرت رسیده است.

مسجد آقابزرگ

مسجد آقابزرگ، یكی از باشكوه ترین بناهای اسلامی در شهر كاشان با گنبد عظیم آجری و مناره كاشی كاری شده در سال ۱۲۵۸ هجری قمری ساخته شده است. در ساخت این مسجد از معماری سنتی-ایرانی استفاده شده و یكی از زیباترین بناهای اسلامی محسوب می‌‌شود. همچنین در این مسجد می‌‌توانید به كاشی كاری، گچبری، مقرنس كاری و نقاشی های زیبایی دسترسی داشته باشید. لازم به ذكر است كه بنای این مسجد بی نظیر در سال ۱۳۳۰ خورشیدی در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردیده و مورد جالب توجه درباره این مسجد استفاده از ۶۶۶۶ میخ براساس تعداد آیات قرآن در ورودی این مسجد است كه وجود همین میخ ها باعث استحكام هرچه بیشتر بنا گردیده است.

بقعه خواجه تاج الدین

بقعه ای تاریخی در نزدیكی مسجد آقابزرگ واقع شده و شامل مجموعه‌ ای از مدرسه، خانقاه، آب انبار، مسجد و بقعه است، اما امروزه فقط دو گنبد به صورت قرینه بقعه و خانقاه از آن مجموعه باقی مانده است. خواجه تاج‌ الدین شیروانی به عنوان یكی از افراد مشهور قرن نهم بوده كه در دوره آق‌ قویونلوها می‌‌زیسته است، وی همراه با دو برادر دیگر خود بناهای مهمی در كاشان احداث كرده اند و همین بقعه نیز یكی از دیدنی های شهر كاشان است كه توسط آنان ساخته شده است.

آرامگاه سهراب سپهری

سهراب سپهری به عنوان شاعر، نقاش و نویسنده معاصر كشورمان از شهرت بسیار زیادی برخوردار است. وی در كاشان متولد و دار فانی را وداع گفته است. وی در روستای مشهد اردهال كاشان، در صحن امامزاده سلطان علی ابن محمدباقر به خاك سپرده شده است. سنگ قبر او در ابتدا به رنگ آبی بوده و در طی سال ها نیز چندین بار تعویض شده تا درنهایت اكنون به رنگ مشكی درآمده است.

كاروانسرای مرنجاب

اگر به دنبال كویری بی نظیر در منطقه مركزی ایران هستید، پیشنهاد ما بازدید از كویر مرنجاب كاشان است. كاروانسرایی بی نظیر در مركز این كویر ساخته شده كه قدمت آن به دوران صفویه برمی گردد و جزو جاذبه‌ های فرهنگی كاشان محسوب می‌‌شود. این كاروانسرا به دستور شاه عباس بنا شده و شكل ظاهری این كاروانسرا مانند قلعه و دژ است و در زمان های گذشته به عنوان محلی برای دفاع نیز استفاده گردیده است. مصالح به كار رفته در این بنا آجر و گچ است. این كاروانسرا به دلیل قرارگیری در مسیر جاده ابریشم همواره مورد توجه گردشگران در طول تاریخ بوده است. نكته جالب توجه درباره این كاروانسرا اینست كه هنوز هم مسافر می‌‌پذیرد و سفره خانه سنتی درون كاروانسرا از مسافران پذیرایی می‌‌كند.

مراسم گلاب گیری كاشان

مراسم و آیین گلاب گیری در قمصر و دیگر روستاهای كاشان كه در اردیبهشت ماه برگزار می‌شود، از مهمترین جاذبه های گردشگری این شهر است. فرایند چیدن گل‌های سرخ و آماده سازی آنها برای گلاب گیری و استخراج گلاب از آن، هر ساله گردشگران زیادی را به قمصر می‌كشاند.

حمام سلطان امیراحمد

حمام سلطان امیراحمد كه به حمام قاسمی هم مشهور است، یك حمام سنتی و تاریخی ایرانی است كه در دوران صفویه ساخته شده و امروزه با كاربری موزه و سفره‌خانه میزبان گردشگران است. اسم این حمام برگرفته از نام امام زاده امیراحمد است كه آرامگاه او در نزدیكی این حمام جای دارد.
همراه داشتن چه وسایلی در كاشان گردی ضروری است؟
افزون بر پوشاكی مناسب و اسناد و مداركی از قبیل: شناسنامه، كارت ملی، گواهینامه راهنمایی رانندگی، دفترچه بیمه و كارت‌های بانكی، بهتر است كرم ضد آفتاب، كلاه آفتابی و عینك دودی نیز همراه خود داشته باشید. اگر قصد دارید با خودروی شخصی به كاشان سفر كنید و در طبیعت بیابانی و مناظر خیره‌كننده این شهر تماشایی به كویرگردی بپردازید، حتماً تجهیزاتی نظیر لاستیك زاپاس و جعبه‌ابزار را در خودروی خود قرار دهید. همچنین پوشیدن كفش‌های كوهنوردی و همراه بردن وسایل مفیدی نظیر كیسه‌خواب، پاور بانك و دوربین عكاسی به كلیه گردشگرانی كه به كیفیت تجربه كاشان گردی خود اهمیت می‌دهند، توصیه می‌گردد.