دلبران شهری است در استان كردستان در غرب ایران. این شهر در بخش مركزی شهرستان قروه قرار گرفته‌است. جمعیت این شهر در سال ۱۳۸۵، برابر با ۶٬۱۰۴ نفر بوده‌است. مردم شهر دلبران به زبان تركی صحبت می كنند.
دین تمام مردم دلبران اسلام بوده وهمگی آنها مذهب تشیع را پذیرفته اند ومردم این منطقه به احكام ودستورات دین اسلام بسیار پایبند بوده تا جایی كه نشانه های آن را می توان در برگزاری مناسبت های دینی واسلامی مشاهده نمود .اشتیاق هر ساله مردم این شهر به برقراری جشن ها ودر كنار آن انجام مراسمات سوگواری زبانزد خاص وعام است .
زبان ولهجه
زبان مردم این منطقه تركی با یك لهجه خاصی می باشد لازم به ذكر است كه مجاورت تركها با كردها در این منطقه به نوعی زبان تركی وكردی مردم این منطقه را تحت تأثیر قرار داده است تا جایی كه لهجه وگویش مردم این منطقه بسیار متفاوت از زبان تركی آذری می باشد .به همین ترتیب كردهای این منطقه نیز دادای لهجه كردی متفاوت تری از كردهای مركز استان وبه سمت مرزی می باشد .
ساختار اجتماعی
خانواده وازدواج
خانواده های این منطقه تقریبا به شكل خانواده سنتی بودند وامروزه به سمت هسته ای شدن در حركتند در خانواده ها مانند گذشته از اقتدار پدرسالاری بودن كم می شود وهمه در جایگاه خود معنی پیدا می كنند ودر تصمیم گیری های مهم زندگی دخالت داده می شوند .در بحث ازدواج گاهی مواقع تصمیم گیری دست خانواده است وگاهی دست فرد وخانواده نقش مشاور وراهنما را دارد .
ازدواج زود هنگام بیشتر رایج بوده یعنی دختر وپسری كه به سن بلوغ رسیددختر را راهی می كنند وپسر هم بعد از اتمام سربازی زندگی خود را شروع می كند .به دلیل پایین بودن سطح زندگی اقتصادی وتوقعات كم خانواده ها ازدواج بسیار آسان بوده وبیشتر باورهای دینی موجب پایداری خانواده ها شده است .
اكثر زوج های جوان پس از ازدواج چند سالی را همراه خانواده پدری زندگی می كنند تامكانی برای زندگی ومستقل شدن آماده كنند .حاكمیت سنت ها وباورهای دینی باعث شده كه در بیشتر موارد سن ازدواج پایین بیاید واكثر زوج های جوان در سنین پایین به ازدواج تن دهند وهمچنین فرهنگ شهری حاكم بر الگوی ازدواج در این منطقه كم منتقل شده وباعث شده انتظارات از ازدواج كمتر شود به عنوان مثال در گذشته مهریه رقم قابل ملاحظه ای نداشته است ویا اززمانی كه سكه مرسوم شده نیز تعداد سكه مهم نبوده است .
شیوه سكونت
دلبران شامل دو محله می شود كه محله بالا ومحله پایین نام گرفته كه تراكم جمعیت در محله پایین بسیار زیاد بوده وتقریبا بیش از ۵۰درصد از جمعیت دلبران در این محله قرار دارد واین نسبت بیشتر به دلیل موقعیت جغرافیایی نام نهاده شده است .زمینی سرسبز این دو محله را از هم تفكیك می كند كه خود مردمانش معتقدند كه خوی وخصلت آنها با هم متفاوت است .
وجود مكان زیارتی امامزاده جعفر(ع)وهمچنین نزدیكی به مكان زیارتی امامزاده سید جلال الدین(ع)به دلبران باعث جذب مسافران زیادی به این منطقه شده كه بعد از بازگشت از زیارت مسافران از جاده سرسبز آن برای استراحت استفاده می كنند .هوای این منطقه معتدل است وچشمه های جوشانی دارد كه یكی از آنها در مسیر جاده باباگرگرقرار دارد دیگری هم آب سرد وگوارایی دارد.
اشتغال
نیروی انسانی این منطقه بیشتر در بخش كشاورزی ،دامدارای وگروهی نیز به صورت كارگران مهاجر موقت به شهر های بزرگ كشور نظیر تهران،اصفهان،قم رفته ودر آنجا به مشاغلی نظیر كار در شركت واحد اتوبوسرانی ،كوره های آجرپزی مشغول به كا شده اند .به لحاظ اینكه اولین كارگران در مشاغل رده پایین نظیر كارگران ساختمانی وكار در كوره های آجرپزی شاغل شده اند گروه های بعد نیز با الگوبرداری از آنها به این مشاغل سخت وكم درآمد پرداخته اند.
اما در چند سال اخیر بیشتر افرادی كه برای كار به شهر ها عزیمت نموده اند در بخش های فنی نظیر لوله كشی ،برق ونقاشی ساختمان به كار مشغول بوده اند وتقریبا می شود گفت كه الگوی اشتغال در نزد كارگران وشاغلین دلبرانی در شهرهای مختلف تغییر پیدا كرده كه این روند تغییر در اشتغال آنها اثرخود را در الگوی خانواده ها وفرزندانشان وهمچنین احداث بناها نشان داده شده است .
از لحاظ كشاورزی به دلیل دیم بودن بخش وسیعی از اراضی زیر كشت اشتغال پایدار ومطمئنی به حساب نمی آمده است ونهایتا كشاورزی به صورت جزئی ودر كنار سایر اشتغال بوده كه مردم این منطقه به آن پرداخته اند .از اشتغال دیگر مردم این شهر می توان به باغات انگور وباغچه هایی از درختان چنار وغیره اشاره كرد كه ظاهری زیبا وتقریبا منحصر بفردی به این منطقه داده است .
