ریپورتاژ آگهی
بقعه سر قبر آقا

بقعه سر قبر آقا

بقعه سر قبر آقا در داخل بافت قدیمی تهران در ضلع جنوبی چهار راه مولوی انتهای خیابان شهید مصطفی خمینی (سیروس سابق) در میان باغی تقریبا بزرگ و قدیمی قرار دارد
  • 1400/11/13
  • استان : تهران
  • شهر : تهران
  • دسته : امامزاده های ایران
آدرس : در ضلع جنوبی چهار راه مولوی انتهای خیابان شهید مصطفی خمینی (سیروس سابق) در میان باغی تقریبا بزرگ و قدیمی
تلفن : 66059000-021

بقعه سر قبر آقا در داخل بافت قدیمی تهران در ضلع جنوبی چهار راه مولوی انتهای خیابان شهید مصطفی خمینی (سیروس سابق) در میان باغی تقریبا بزرگ و قدیمی قرار دارد

محوطه بقعه سرقبر آقا مدفن سیدابوالقاسم امام جمعه تهران در عهد محمدشاه و اوایل ناصرالدین شاه و آرامگاه خانوادگی خاندان اوست.

میرزا ابوالقاسم پسر میرمحسن و برادرزاده و داماد نخستین امام جمعه تهران میرمحمدمهدی است كه پس از ساخت مسجدشاه توسط فتحعلی شاه به سال۱۲۳۶ قمری به دعوت وی به عنوان امام جمعه تهران از اصفهان به تهران آمد.

میرزا به سال ۱۲۶۳ قمری پس از فوت عمویش امام جمعه تهران شد و پس از فوت و دفن او دراوایل دوره ناصرالدین شاه در این محل با عمارت و گنبد مجلل مزارش به سر قبر آقا شهرت یافت.

این قبرستان كه در زمان محمدشاه قاجار خارج از حصار شاه طهماسبی شهر تهران واقع شده و تا نقاط موسوم به چاله سیلابی و بازار پالان دوزها ادامه داشته با گسترش شهر تهران و ایجاد حصار جدید عهد ناصرالدین شاه به سال ۱۲۸۴ قمری به همراه محدوده بازار در داخل محدوده شهر قرار گرفت.

در دوره پهلوی با توجه به روند شهرسازی و توسعه شهر تهران بسیاری از بخش‌های اطراف گورستان تخریب و در زمین‌های آن باغ عمومی برای تفریح اهالی ساخته شد.

بقعه سر قبر آقا نیز در میان این باغ قرار گرفت و مجموعه باغ و بقعه را «باغ فردوس» نامیدند. دو خیابان به نام مولوی در شمال و صاحب جمع در شرق آن احداث شد.

تاریخ ساخت بنای سر قبر آقا به سال۱۲۷۰ قمری یعنی زمانی كه میرزا ابوالقاسم امام جمعه تهران فوت می‌كند، برمیگردد، اما قدیمی‌ترین تاریخ مشاهده شده در بنا متعلق به سال۱۳۱۴ قمری است.

روی كتیبه دور گنبد قسمتی از آیه ۳۵ سوره نور به چشم می‌خورد كه عمل استاد محمد و كار دست استاد علی اكبر است. طرح كلی بقعه از بناهای دوره قاجاریه و به شكل بناهای چهار صُفه (ایوان)ای است كه در ساخت آن به مربع مركزی حالت ۴ صفه داده‌اند و در ۴ طرف آن فضاهایی ایجاد كرده‌اند.

بنای بقعه از لحاظ آینه‌كاری، گچبری، گچكاری و رنگ‌آمیزی زمینه و طرح‌ها سنگ حجاری شده در نقاط مختلف كاشیكاری در انواع گوناگون بهره‌گیری از چوب در نقاط مختلف بقعه و دیگر تزیینات در شمار بناهای مهم تهران قرار دارد.

این بنا دارای پلان مستطیل شكل است و روی سكویی به ارتفاع یك متر از سطح محوطه اطراف خود قرار گرفته است. بنای اصلی در جهت شرقی ـ غربی احداث شده است و گنبد بزرگ آن بر فراز بخش میانی روی جرزها و پایه‌های بنا استوار شده است.

در نمای بیرونی بقعه ۴ ایوان وجود دارد كه در هر ضلع خودنمایی می‌كند. این بنا دارای محوطه‌ای مستطیل شكل است و روی سكویی به ارتفاع یك متر از سطح محوطه اطراف خود قرار گرفته است.

بنای اصلی در جهت شرقی – غربی احداث شده و گنبد بزرگ آن بر فراز بخش میانی ، روی جرزها و پایه های بنا استوار گردیده؛ در نمای بیرونی بقعه چهار ایوان وجود دارد كه در هر ضلع خودنمایی می‌كند.

دو در ورودی با طرح شش ضلعی نامنظم در دو جهت ایوان با چند پله ، ارتباط بنا را با محوطه برقرار می كند. در جبهه جنوبی، گچبری و حجاری بسیار پركاری وجود دارد كه در نوع خود بی نظیر است.

بقعه از ۴ ایوان شرقی‌، غربی‌، شمالی و جنوبی تشكیل شده است‌. ایوان شمالی دارای تزیینات آینه كاری و گچ‌بری و اشكال هندسی است‌. ایوان شمالی پشتی (جنوبی‌) دارای آجر كاری است و از دو حجره تشكیل شده است‌.

ایوان غربی دارای گچ‌بری و مقرنس كاری است‌. ایوان شرقی نیز دارای طاق رومی و آجر كاری همراه كاشی كاری است‌. داخل ایوان‌ها و حرم جا به جا می‌توان شمایل آقا زین العابدین حسینی را دید.

حرم آینه كاری این بقعه با لاله‌های قرمز رنگ‌، روشنایی خاصی به این مكان بخشیده است‌. اتاق‌های مقرنس‌، رواق‌های زیبا، آینه كاری‌، گنبد و صندوق چوبی گره كاری شده و تزیینات مختلف بر جا مانده از دوره ناصرالدین شاه‌، توجه هر بیننده‌ای را جلب می‌كند.

مساحت تقریبی آرامگاه ۳۰۰۰۰ مترمربع است‌. در كنار مقبره سید زین‌العابدین‌، مقبره همسرش‌، ضیاءالسلطنه‌، نیز وجود دارد. در یكی از ایوان‌های این آرامگاه نیز شخصیت هایی چون ناظم الاطبا و سید مهدی امامی‌، از چهره‌های سیاسی دوران پهلوی دوم‌، مدفون هستند.

بقعه سر قبر آقا-468ETHcXV8

بقعه سر قبر آقا-O54gUIwhkA

بقعه سر قبر آقا-cgmkh4OX8h

بقعه سر قبر آقا-zHd4TxYfyt

بقعه سر قبر آقا-Zx3OREzUss

بقعه سر قبر آقا-qWhtHWLFak

بقعه سر قبر آقا-7EJatIpIRM