امامزاده معصوم

زیارتگاه امامزاده معصوم كه مرقد یكی از مشهورترین امام‌زادگان ایران است در تهران، خیابان قزوین بین گمرگ و سه راه آذری در محل پل امامزاده معصوم واقع است

همچنین امامزاده معصوم نام محلی است دركنار جاده تهران – قزوین میان تهران و امامزاده حسن كه زیارتگاه امامزاده معصوم میان آن قرار دارد.

صاحب این مرقد كه نزد مردم از ارج و قرب بالایی برخوردار است، معصوم فرزند عبدالله و از نواده‌های امام محمد باقر(ع‌) است كه در سال ۲۰۳ قمری، همراه حضرت امام‌رضا(ع‌) و ۴۳۰ نفر دیگر، به دستور هارون از بغداد اخراج و وارد ایران شدند.

حضرت معصومه‌، امامزاده معصوم‌، حضرت شاه چراغ‌، آقا علی عباس و بسیاری از همراهان بر اثر توطئه‌ای به دست عمال حكومت وقت كشته شدند.

قدمت تاریخی ساختمان این بقعه به دوره صفویه باز می‌گردد. ساختمان آن ساده و بی‌پیرایه‌ است و گنبد فیروزه‌ای رنگ و كاشیكاری زیبایش كه به سبك عهد صفویه ‌است، زینت بخش این بقعه گردیده‌است.

بنای امامزاده معصوم در زمان شاه عباس به شكل بقعه درآمد. مساحت آن، ۱۲۰۰ متر مربع و مساحت ساختمان با حیاط بیش از ۲۰۰۰ متر مربع است‌.

دو رواق نسبتا كوچك نیز در ضلع شرقی و غربی داخل حرم وجود دارد. در ایوان جنوبی ۲ كتیبه كوچك مرمر طرفین درب حرم نصب گردیده كه یكی در تاریخ ۱۰۴۰ قمری و در دیگری تاریخ ۱۲۴۰ قمری به چشم می‌خورد كه بر اساس آن بنای اولیه این بقعه مقارن با سال‌های اول سلطنت شاه صفی توسط خواجه محب فرزند حاجی رمضان بریانكی در سال ۱۰۴۰ دستخوش تعمیر و مرمت گردیده‌است.

ولی از كتیبه دوم معلوم می‌شود كه این تعمیر و مرمت هم مانع انهدام بقعه مزبور نگشته و ۲۰۰ سال پس از آن، بقعه كنونی به جای بقعه ویران شده قبلی بنا گردیده‌است.

این بنا در چند دهه اخیر نیز چندین بار مورد مرمت قرار گرفته كه از آن جمله می‌توان به بازسازی ایوان جنوبی با ستون‌ها و تیرهای فلزی اشاره كرد.

آیینه‌كاری داخل بنا توسط محمد رضا نوید به سال ۱۳۷۳ شمسی انجام گرفته كه بانی آن حاج علی قجر است و در قسمتی از ضریح نوشته شده: اصفهان زرگری حسن پرورش، قلمزنی اكبر سبزیان و نجاری اخوان خالق زادگان ساخته شد.

گنبد آن سبك گنبدهای معماری عصر صفوی (نقش جهان اصفهان) را تداعی می‌كند. نقوش رو گنبد زیبایی و جلوه خاصی به این بنا بخشیده است.

در محوطه این بقعه مقبره برخی از رجال و افسران دوره قجار به چشم می‌خورد. آنچه بر نورانیت و قداست فضای ایوان جنوبی بقعه امامزاده معصوم (ع) افزوده است، وجود قبور پنج شهید گمنام دوران دفاع مقدس است.

این امامزاده دارای فضای سبز وسیع، زائر سرا، پاركینگ و امكانات رفاهی مناسبی جهت استفاده زائرین محترم است.

بقعه اما‌مزاده معصوم كه از آثار دوره صفویه و قاجار به حساب می‌آید با شماره ۱۹۱۳ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است