قاضی یكی از شهرهای استان خراسان شمالی است. این شهر در بخش سملقان شهرستان مانه و سملقان قرار گرفته‌است و در سال ۱۳۸۵، تعداد ۲٫۵۹۲ نفر جمعیت داشته‌است.
–تاریخچه —
در منابع قدیمی منطقه قاضی به صورت ” غازی ” نوشته شده است كه معنی لغوی آن جنگجو یا مكان جنگجویان تعبیر می‌شود. خواچه رشیدالدین فضل الله همدانی در صفحه ۲۰ كتاب تاریخ مبارك غازانی مینوسد: امیر نوروز از سرداران غازان خان در سال ۶۹۱ ه. ق در سملقان ادرو زد و برآن شد تا با نوروزخان از مخالفان غازان خان كه بخشی از خراسان شمالی را در اختیار داشت بجنگد. همچنین دكتر متولی حقیقی در صفحه ۲۷۱ كتاب تاریخ تحولات خراسان شمالی از آغاز تا انقلاب اسلامی، می‌نویسد: سملقان دارای مراتع سرسبز و اولنگ‌های متعددی بوده و اسب‌های معروفی داشته و سرزمین مناسبی برای اردو زدن لشكریان در مسیرهای لشكركشی به شمار میرفته است. در حال حاضر علی‌رغم قطع جنگلهای طبیعی و تبدیل آن به اراضی كشاورزی، می‌توان باقی‌مانده آثاری از اوضاع طبیعی سملقان كه در منابع فوق به آن اشاره شده، در جای جای سملقان مشاهده نمود.
جغرافیا
این شهر در جنوب غرب شهرستان مانه سملقان و در دشت سملقان در عرض ۳۷ درجه و ۴۹ دقیقه شمالی و طول ۵۶ درجه و ۷۴ دقیقه شرقی و با ۸۴۰ متر ارتفاع از سطح دریا قرار دارد محصولات كشاورزی آن گندم – انگور – گوجه فرنگی – هلو و در مقادیر اندك جو – چغندر قند می‌باشد از نكات قابل ذكر در دشت سملقان وزش بادهای شدید از ابتدای آبان ماه تا اواسط فروردین هر سال است این مسئله موجب فرسایش بادی شده اما می‌توان با استفاده از این امكان به توسعه صنعت در منطقه پرداخت چرا كه نعمت آب زیر زمینی فراروان در این دشت و رودخانه دركش و نظر به بارش ۲۹۰ م. م. دشت و بارش ۴۰۰ م. م. در كوهستان اطراف آن، تامین كننده آب صنایع است مزید بر آن گذر راه آسیایی از این منطقه در انتقال هر نوع محصولی كمك خواهد كرد. منطقه تفریحی گردشی دركش تا هاور دارای جنگلهای انبوه بلوط و كركو در دامنه‌های ارتفاعات ۲۸۰۰ متری جلوه زیبایی آفریده‌است. آب جاری در این كوهستان دارای EC كمتر از ۲۰۰ است. در حاشیه شهر قاضی دو تپه باستانی مدفون شدهبا قدمت ۵۰۰۰ تا ۵۵۰۰ ساله وجود دارد نیاز به بررسی و كاوش باستان شناسی دارد تپه باستانی زرك تخریب شده و در حال از بین رفتن است.
منابع آبی
در سال‌های قبل از ۱۳۶۵ چشمه‌های آبی در اطراف این شهر جاری بودند به نام‌های ” گول ایمِم” ” سر جاوی ” ” گانیه شا محمد ” ” گانیه بن چنار ” ” گیل كان ” ” نغم “. این آب كه ناشی از سرریز منابع آب زیر زمینی دشت سملقان بوده به صورت چشمه سارهای پیدا شده و تولید محصولات كشاورزی آن را موجب می‌شدند كشاورزان علاوه بر آب چشمه سارهای جاری، از آب رودخانه دركش سهم داشته و یك سوم اراضی را از آن آبیاری می‌كردند. به تدریج به علت سوء مدیریت منابع آبی و حفر چاه‌های عمیق در ارارضی روستاهای شهر آباد بربر – شهرآباد كرد و كلاته قمو برداشت غیر علمی و غیر اصولی بدون توجه به بیلان آبی دشت انجام شد نتیجه این اقدام خشك شدن چشمه سارهای منطقه افت تولید كشاورزان صاحب آب بود با به یغما رفتن منابع آبی این كشاورزان (افت سطح آب زیرزمینی سالیانه ۲ متر بوده است) بخشی از كشاورزان و فرزندان آنها به صورت كارگر ساده با حد اقل دستمزد به تهران مهاجرت نموده و از یك نیروی مولد به مصرف كننده تبدیل شدند. درعوض آن كشت گوجه فرنگی در اراضی جنوبی توسعه یافت اكنون كشت گوجه فرنگی با صرف آب فراوان و راندمان پایین آبیاری در این اراضی منجر به تولید تك محصولی می‌شود كه در بسیاری از سال‌ها به علت عرضه فراوان و ثابت بودن تقاضا فروش نداشته و بر روی زمین باقی می‌ماند این اتفاق به معنی از دست دادن با ارزش ترین ماده كره زمین (آب شیرین كشاورزی) می‌باشد كه عواقب آن از سال ۱۳۸۱ به صورت نشست‌هایی در اراضی جنوب غربی شهر قاضی مشاهده شده كه در بررسی‌های اولیه علت تركها را ناشی از افت سفره آب زیر زمینی و نشست دشت تخمین زده‌اند عمق این تركها تا ۳ متر و در امتداد شمال جنوب به طول ۱ كیلومتر مشاهده می‌شود در ده سال گذشته آب زیرزمینی دشت سملقان بیش از بیست متر افت نموده به علت كوتاهی مسئولین كشاورزی در ترویج و تغییر روش آبیاری این منطقه، برداشت بی‌رویه آب همچنان ادامه دارد این مسئله ضمن تخریب تاسیسات، خشك شدن چاه‌ها، شور شدن آب، كاهش درآمد عمومی ساكنین دشت، هشداری است نسبت به از دست رفتن دائمی سفره آب زیر زمینی دشت سملقان.
