اِسلام‌شَهر مركز شهرستان اسلامشهر واقع در استان تهران است كه در ۱۲ كیلومتری جنوب شهر تهران واقع شده‌است و و از طریق بزرگراههای قدیم و جدید تهران-ساوه و همچنین آزادگان و احمدآباد مستوفی قابل دسترسی است. فاصله آن تا مركز شهر تهران حدود ۱۵ كیلومتر است. باستانی‌ترین محله‌های اسلامشهر سالور، مافین آباد و روستای ضیاآباد می‌باشد كه محوریت بقیه آبادی‌ها را داشته است. وسعت شهرستان در حدود ۲۴۵كیلومتر مربع است كه از نظر مختصات جغرافیایی با اندكی تفاوت نسبت به مركز تهران در ۵۱ درجه و ۱۰ دقیقه طول شمالی تا ۳۰،۲۲،۵۱ و در عرض ۳۰،۴۲،۳۴تا۳۰،۲۷،۳۵ عرض شرقی از نصف النهار گرینویچ قرارگرفته دارای ۲بخش ،۴ دهستان و ۴۹ روستا است. در گذشته به دلیل همجواری روستای قاسم‌آباد با جاده ساوه، اسلامشهر را به نامقاسم‌آباد شاهی و یا قاسم‌آباد خالصه می‌شناختند و مدتی نیز نام آنشادشهر بوده است. بر پایه آمارگیری سال ۱۳۸۵، تعداد ۹۱٬۲۹۳ خانوار در آن ساكن بوده‌اند كه جمعیتی بالغ بر ۳۵۷٬۱۷۱ نفر را در خود جای داده‌اند. از این تعداد نفرات جمعیتی، ۱۸۴٬۱۵۱ نفر از آ ن‌ها مرد و تعداد ۱۷۳٬۰۲۰ نفر از آنان زن بوده‌است. این شهرستان دارای تعدادی شهرك به نام‌های موسی‌آباد – مفیدی (بلوار مفیدی) -باغ فیض – زرافشان – مهدیه – شهرك صادقیه (شهرموسی) – محمدیه – قائمیه (زاهدی) – شهرك امام حسین – واوان – سالور -سعیدیه – باغ نرده – سرنوری – كاشانی – حاجی محمود و … می‌باشد.
پیشینه
اسلام شهر را در آغاز روستاهای چندی تشكیل می‌داد به گونه‌ای كه كهن‌ترین كهریز (قنات)، مدرسه، گرمابه همگانی، آتشكده زرتشتیان باستان (درنزدیكی ایرین) و گردشگاه‌های ثروتمندان شهرنشین در روستای ضیاآباد بوده است. سالور به دلیل نزدیكی به رودخانه از آبادیهای بسیار قدیمی و زیبا بوده است. قاسم‌آباد و ایرین و چیچكلو و محمدآباد چهار طاقی از دیگر آبادیهای اسلامشهر بوده‌اند.
آثار باستانی، گردشگری و مذهبی
حضرت امامزاده عقیل (ع) از نوادگان حضرت عباس بن علی بن ابی طالب (ع) است. بقعه او در خیابا ن شهید مدنی اسلام شهر واقع شده است. بنای بقعه در مساحتی حدود ۳۷۰۰۰متر مربع قرار دارد. پلان بنا مستطیل شكل دارای گنبدی خشتی است. نمای بیرونی بقعه با كاشیهای معرق آبی، زرد و فیروزه‌ای رنگ پوشیده شده و بر روی كاشیها كتیبه‌های زیادی به خط كوفی و نستعلیق كتیبه‌های زیادی به خط كوفی و نستعلیق وجود دارد. ضریح مشبك روی مرقد درسال ۱۳۷۲ در اصفهان ساخته شده و در حرم مطهر نصب گردیده است.
اصالت بنای بقعه به دوره صفویه باز می‌گردد و در دوره‌های قاجاریه و معاصر نیز مورد مرمت قرار گرفته و قسمتهایی به آن افزوده شده است. نام این بقعه در فهرست آثار تاریخی میراث فرهنگی استان تهران به ثبت رسید.
تپه مافین آباد مربوط به هزاره ۵ و ۴ قبل از میلاد است و در اسلامشهر، جنوب شهرك قائمیه واقع شده و این اثر در تاریخ ۳ اسفند ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۲۳۵ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
توسعه
در سالهای پیش از انقلاب طرح های توسعه مختلفی برای اسلامشهر طراحی شد.طرح هایی مانند بندر خشك آپرین و شهرك واوان و بسیاری از طرح ها كه تبلیغات در این خصوص منجر به مهاجرت گسترده به اسلامشهر شد. بعد از پیروزی انقلاب تمام این طرح ها به فراموشی سپرده شد. هنوز هم در جاده احمد آباد مستوفی آثاری از خیابان بندی های كه برای توسعه این منطقه انجام شده بود و به همانصورت باقی مانده وجود دارد. بسیاری از افرادی كه به امید توسعه در این شهر سرمایه گذاری كردند متضرر شدند. اسلامشهر كه جزو منطقه ۱۸ تهران محسوب می شد پس از پیگیری عده ای از مدیران وقت شهری از تهران مستقل شد كه این جدایی هنوز هم مخالفان بسیاری دارد. حاصل این جدایی محرومیت هرچه بیشتر مردم این شهر از بودجه های شهر تهران بود. شهر هایی مثل چهاردانگه هنوز خود را جزوی از تهران میدانند و هر از گاهی با حضور در مجلس شورای اسلامی خود را اهالی چهاردانگه از منطقه ۱۸ تهران معرفی میكنند.
