خانه یزدانی یك عمارت قاجاری در بخش تاریخی شهر سرایان استان خراسان جنوبی است. این خانه به درخواست فردی به نام عزیزالله یزدانی در میراث فرهنگی به ثبت رسیده است. البته این فرد، مالك خانه مجاور هم بوده كه با یكدیگر حیاط مشترك دارند. خانه یزدانی در میان مردم بومی به نام خانه رفیعی مشهور است. زیرا رفیعی مالك قبلی خانه بوده ولی خانه در سال ۸۷ به نام خانه یزدانی در میراث فرهنگی ثبت شده است. البته خانه دوم هم در سال ۹۶ در فهرست آثار ملی ثبت شد. در حال حاضر این خانه نیز توسط شهرداری سرایان خریداری شده است. این دو خانه تاریخی ورودی و حیاط مشترك دارند.
معماری
خانه یزدانی سرایان به سبك معماری دوران قاجار به صورت درونگرا با حیاط مركزی احداث شده است. البته این عمارت دارای حیاط مشتركی با خانه مجاور خود است كه این حیاط بیرونی تناسبی با معماری بنا ندارد. به عبارت دیگر خانه یزدانی دارای دو ورودی است كه یكی به حیاط مشترك و دیگری به حیاط اصلی بنا راه دارد. مانند تمام عمارت های قاجاری این بنا نیز از حیاط، ایوان، شاه نشین، اتاق ها و مطبخ تشكیل شده است. كلیت بنا با خشت و گل احداث شده و نمای داخلی آن با اندود گچ پوشیده شده است. ازاره دیوارهای حیاط با آجرچینی خفته راسته به زیبایی آراسته شده است. ایوان خانه یزدانی سرایان یكی از زیباترین بخش های این عمارت است كه در ضلع جنوبی قرار دارد. سقف این ایوان به صورت طاق جناقی با پوشش گنبدی طراحی شده است. از رسمی بندی گچی نیز برای تزئین ایوان استفاده شده است. كاربندی ایوان و طاقچه ها با نمای كلیل دیگر تزئینات این بنا به شمار می رود. در گوشه جنوب غربی راهروی طویلی وجود دارد كه به مطبخ منتهی می شود. مطبخ به صورت یك چهار طاقی احداث شده و تنور و سایر ملزومات معمول مطبخ در آن دیده می شود. اتاق های این عمارت در اضلاع شرقی و غربی بنا به صورت قرینه احداث شده و اضلاع شمالی و جنوبی بنا به بخش های زمستان نشین و تابستان نشین اختصاص دارد. در پشت ایوان جنوبی اتاقی قرار دارد كه به خاطر وجود بادگیر به عنوان اتاق تابستان نشین كاربرد دارد. تهویه هوا توسط بادگیر سبب می شود این اتاق دمای خنك و مطلوبی در تابستان داشته باشد. لازم به ذكر است در سال ۹۷ اولین مرحله مرمت بنا انجام شد.
موقعیت مكانی
خراسان جنوبی، سرایان، خیابان امام، كوچه روبروی حسینیه
