قلعه قلاع یادگاری از دوران اسماعیلیه است. این قلعه با بخشهای معماری گوناگونی از جمله بار و برجها و فضاهای داخلی در نزدیكی و شرق سرایان واقع است. این قلعه جزو قلعه های كوهستانی است كه از اواخر نیمه دوم قرن پنجم تا اوایل نیمه اول قرن هفتم یعنی دردوره های سلجوقی و خوارزمشاهی توسط فدائیان اسماعیلی استفاده شده است. موقعیت قرارگیری سبك معماری و مصالح استفاده شده و شباهت آن با سایرقلاع منسوب به اسماعیلیان و نیز نوع سفال های پراكنده درمحل دلالت بر این امر دارد. قلاع اسماعیلی پراكنده در منطقه نشان دهنده تأثیر بسیار زیاد این گروه در تاریخ منطقه و حتی تاریخ ایران است. فرقه اسماعیلیه كه به عنوان یكی از گروه ها و نهضت های مخالف حكومت سلجوقیان و خلفای عباسی مطرح است از سال ۴۸۴ هجری قمری با تصرف قلعه درح در منطقه توسط داعی حسین قاینی تا سال ۶۵۴ هجری قمری كه زمان حمله هلاكوخان مغول بود حدود ۱۷۰سال حضوری مداوم درمنطقه قهستان داشتند.
قلعه قلاع كه در فاصله حدوده چهار كیلومتری شهر سرایان و یك و نیم كیلومتری شمال شرق مزرعه همبو قرار دارد برافراز كوهی مخروطی شكل و مشرف به شهر سرایان واقع شده است. نقشه وطراحی معماری قلعه با تبعیت از وضعیت طبیعی محل قرار گیری آن اجرا شده است به گونه ای كه با توجه به وضعیت طبیعی درنقاطی از بارو از استحكامات دفاعی بیشتری استفاده شده و در بعضی نقاط به دلیل صعب العبور بودن نیاز كمتری به استحكامات بوده است. در ساخت بنا به ترتیب فراوانی سنگ وآجر بكار رفته و از ملات ساروج و ملات آهك نیز استفاده شده است. هرچند بسیاری از بخش های این قلعه دچار تخریب شده اما از میان حداقل ۳۸ مورد قلعه اسماعیلی شناخته شده در سطح استان خراسان جنوبی این قلعه یكی از قلعه هایی است كه كمترین میزان تخریب را دارد و قطعات سفال پراكنده در محل به دوران اسلامی بخصوص قرون پنجم تا هشتم هجری تعلق دارد. این سفالها شامل گونه های لعابدار با لعاب آبی و فیروزه‌ای رنگ و نقوش زیر لعاب و نیز نمونه های زیر لعاب و نیز نمونه های فاقد لعاب اما دارای نقوش كنده به صورت خطوط موازی با طرح های زیگزاگ و مارپیچ است. رنگ اكثر سفال ها نخودی است. به لحاظ فرم با توجه به این كه اكثر قطعات به بدنه ظرف تعلق دارد نمی توان اطلاعات زیادی بدست آورد اما یك قطعه لبه فرم برگشته یافت شد كه به نمونه های دوران ساسانی شباهت دارد و شاموت یا ماده چسبانده استفاده شده در ساخت سفال ها ماسه و شن ریز است.
