این بنا در دورهٔ قاجار توسط حاج غلامحسین دهدشتی شاهرخ كه تاجر روغن بوده احداث گردیده و به «عمارت دهدشتی» مشهور شده است. اسناد تجاری زیادی در این خانه پیدا شده كه هم اكنون طبقه بندی شده و در سازمان میراث فرهنگی نگهداری می شوند. بعضی از اسناد به خط برجسته سیاق است و قدمت برخی از تمبرهای اسناد به ۲۰۰ سال پیش می رسد. این تمبرها مربوط به كشورهای بریتانیا، هندوستان، آلمان و نیز تمبرهای عصر قاجار است.
معماری
این ساختمان به لحاظ معماری از اهمیتی فوق العاده برخوردار بوده و چهار طبقه دارد. اكثر ساختمان های بافت قدیم بوشهر دو طبقه و تعداد انگشت شماری سه طبقه بوده اند. عمده مصالح تشكیل دهنده آن را گچ، سنگ های مرجانی، آهك، چوب ساج و (صندل) چندل تشكیل می دهند. پوشش سقف از چوب صندل است. سقف اتاق پذیرایی نقاشی رنگ و روغن شده كه برگرفته از نقاشی اروپایی می باشد. تزئینات و گچبری بسیار زیبایی در داخل اتاق ها و سیستم در و پنجره ها به كار گرفته شده كه توجه هر بیننده ای را جلب می نماید. همچنین گره چینی هلال ها، درها، كنده كاری اتاق ها و پنجره های دیواری از تزئینات این بنا است. ساختمان دارای چند ارسی زیبا با گره چینی و شیشه های رنگی است كه باعث تلطیف نور و زیبایی بیشتر ساختمان شده اند. عمارت دهدشتی كاربری تجاری و مسكونی داشته و به عنوان یكی از بناهای تاریخی بوشهر، از ویژگی های معماری سنتی بوشهر برخوردار است؛ از جمله آنكه پس از باز شدن در ورودی خانه، دیواری برای جلوگیری از دید مستقیم و جداسازی اندرونی با بیرونی ساخته شده است یا پرده ای ضخیم یا گلیمی، كار این دیوار را انجام می داد. سكوی كنار در ورودی از دیگر خصوصیات معماری بناهای این منطقه است كه همچون سایر عناصر با كاركردی خاص تعریف و ساخته شده است. این سكو با این هدف مورد استفاده قرار می گرفت كه مهمانان می توانستند هنگام انتظار برای گشودن در، روی آن بنشینند و رفع خستگی كنند. در مركز حیاط، در طبقه همكف حوضی قرار دارد كه زیر آن آب انبار ساختمان بوده و در آن آب آشامیدنی نگهداری می كردند. سمت چپ حوض، حفره ای دیده می شود كه در آن كوزه ای سفالی برای خنك نگه داشتن آب وجود دارد.
شایان ذكر است در اوج رونق بازرگانی بندر بوشهر، حاج عباس دهدشتی، تاجر خوش نام در این عمارت زندگی و كار می كرد. عمارت دیگری نیز در سمت دیگر كوچه بود كه خصوصی تر و خانوادگی تر بود. ظاهراً اهل خانه در آنجا زندگی می كردند و این عمارت برای تجارت و پذیرایی از میهمانان حاج عباسی بود. عمارت دهدشتی تنها عمارت بوشهر است كه پنجره هایش در قوس جناغی نشسته اند. ارسی این عمارت به اعتبار سخن كتاب «ارسی، پنجره ای به سوی نور» زیباترین ارسی ایران است چون از سه لایه تشكیل شده است. عمارت در طبقات مختلف پلان بندی و آرایه ای متفاوت دارد و همین امر یكی از نشانه های آزادی معمار در آن عصر برای ساختن آن چیزی كه است لازم است نه هر چیزی كه لزوماً متقارن باشد.
موزه تاریخ پزشكی خلیج فارس
موزه تاریخ پزشكی خلیج فارس كه دومین موزه تاریخ پزشكی ایران است، در عمارت دهدشتی دایر شده است. این موزه به سیر تحول پایه های پزشكی از دوران ایران باستان تا دوران معاصر می پردازد. این دوره های تاریخی شامل دوره باستان، تمدن اسلامی، صفویه و قاجاریه و دوران معاصر (پهلوی و انقلاب اسلامی) می شود. قطعات گنجینه متشكل از اشیا، اسناد، كتب و عكس و تصاویر هستند.
اشیاء موزه
- لوح های عیلامی كشف شده در زیگورات كی ری ریشا (مربوط به آیین های مذهبی پزشكی)
- مجسمه های ساخته شده از گل پخته با ظاهر حیوانات برای رسم شفاطلبی
- ظروف نگهداری دارو و تركیبات دارویی در زمان های مختلف با كاربرد در سواحل و بنادر خلیج فارس
- وسایل و ادوات و تجهیزات جراحی در دوران مختلف
- وسایل پزشكی مورد استفاده در شناورهای تجاری و نظامی در آبراه خلیج فارس
- وسایل مربوط به معاینات فیزیكی
- داروهای سنتی ساده و تركیبی
- انواع گوناگون متون دعا به منظور شفا (نوشته شده توسط دعانویسان سنتی و جادوگران طب سنتی در منطقه)
- نمایش داروهای طب مدرن غربی از دوران قاجار و اوایل پهلوی
اسناد
- اسناد تاسیس بیمارستانهای منطقه خلیج فارس
- مكاتبات پزشكان و اطبا مشغول به كار در بنادر و جزایر
- اسناد مربوط به قرنطینه ها در سواحل جنوب ایران
كتابها
- كتب و نسخ خطی طبی دارالفنون (مورد استفاده اطباء مدرن بنادر خلیج فارس در دوران قاجار)
- كتب طبی نوشته شده توسط اطباء طب سنتی و مدرن در بنادر خلیج فارس
عكس و تصاویر
- عكسهای موضوعی مربوط به دوران قاجار و اوایل پهلوی
- تصاویر نقاشی مربوط به سیستم طب و طبابت در تمدن اسلامی
- تصاویر و عكسهای منحصر به فرد از اطبا و شیوه طبابت در دوران قاجار
عكس و نقشه بیمارستان های سواحل جنوبی ایران از دوران گوناگون
موقعیت مكانی
عمارت دهدشتی بوشهر در خیابان انقلاب و در ضلع شمال غربی مسجد امام و پشت بانك مسكن شعبه مركزی قرار دارد، این بنا در بافت قدیم در محله كوتی شهر بوشهر واقع شده است.
