در میدان ورودی خمینی شهر و ابتدای خیابان توحید تابلو «خانه سرتیپ سدهی» دیده می شود. مقابل مسجد لادره كوچه ای قرار دارد كه بدنه آن را خانه های تاریخی شكل داده اند. در میان این كوچه میدانی است كه خانه سرتیپ با سردری باشكوه و مجلل مشرف به آن دیده می شود. این سردر كه با گچ و رسمی بندی پوشش داده شده یكی از زیباترین سردرهای تاریخی خمینی شهر است. سردر دارای دو سكو بزرگ و چهار طاقچه و رف در طرفین است. درب خانه سرتیپ با نقوش سایر درب ها فرق دارد. هشتی و دالان این درب با ۱۴ گنبد تاق و چشمه متمایز شده است و دالان با سقفی بلند منتهی به چهارخانه تاریخی است.
این خانه در واقع مجموعه ای از بناهایی است كه در دوره قاجار ساخته شده اند. اصلی ترین و شاخص ترین این بناها دیوان خانه است. دیوان خانه در سال ۱۳۱۵ هجری قمری ساخته و در سال ۱۳۱۶ هجری قمری به اتمام رسیده است. این دیوان خانه در زمینی حدود ۳۸۰۰ متر احداث شده است. مجموعه فضاهای این خانه در سه جبهه قرار گرفته اند كه دو جبهه شمالی و جنوبی از جبهه سوم مرتفع تر می باشد. مهمترین قسمت عمارت تالار جبهه شمالی است كه با شكل نیم صلیبی خود با دو اتاق سه دری طرفین ارتباط دارد. دیوارهای این تالار دارای تزئینات فراوان نقاشی روی گچ هستند. علاوه بر آن دو ردیف قطاربندی نیزدر این در و دیوارها وجود دارد. سقف تالار حاوی نقاشی های پر كاری است كه از نقاشی های اروپائی تاثیر گرفته اند. جبهه جنوبی شامل سه دری و فضای كفش كن در بین آنهاست. در جبهه غربی دو اتاق وجود دارد كه با دری كوچك به حیاط باز می شود. دالانی كه از طریق آن به حیاط خانه وارد می شوند در میانه این جبهه قرار گرفته است.
دیوان خانه دارای سه قسمت عمده تالار، بخش تابستان نشین و بخش زمستان نشین است. تالار با دو اتاق، پستو و گوشواره و یك ایوان باشكوه در شمال خانه قرار گرفته است. بخش زمستان نشین دارای یك اتاق سه دری و یك اتاق ۵ دری و نارنجستان است، بخش تابستان نشین نیز دارای اتاق های سه دری و پنج دری و ظرفشویخانه و حوضخانه است. ایوان اصلی خانه دارای چهارستون بلند به ارتفاع شش متر می باشد.
بدنه ایوان اصلی پوشیده از نقاشی های زیبایی است. ایوان با ۱۱ درب و پنجره بالایی به اتاق های تالار و گوشواره مرتبط می گردد. بدنه تالار با نقاشی، گچبری و آینه كاری تزئین شده است و سقف آن را با نوعی پوشش مثل كاغذ دیواری پوشانده اند. سقف تالار مسطح است ولی در دو طرف شاه نشین بادگیر قرار دارد و دارای تاقی جناغی است.
شاه نشین درواقع زیباترین بخش این خانه است. در این قسمت بخاری گچبری، نقاشی پشت آینه و كتیبه های زیبایی دیده می شود. حوضخانه این عمارت یكی از زیباترین حوضخانه های دوره قاجار است كه به سبك فرنگی ساخته شده است. بدنه حوضخانه دارای چهار ایوان با سقف های مسطح و جناغی است. دو ایوان راه های ارتباطی با اتاق های سه دری و دو ایوان دیگر شاه نشین حوضخانه هستند.
بدنه حوضخانه با نقاشی های فرنگی از جمله موتیف های اسلیمی و پل و پرندگان تزئین شده است. اتاق های سه دری و پنج دری خانه سرتیپ به قرینه یكدیگر طراحی شده است و به غیراز بخاری های گچبری تزئینات خاصی دیده نمی شود.
با توجه به كتیبه ای كه در تالار پذیرایی خانه وجود دارد ساخت این بنا یك سال طول كشیده است. بر اساس گفته های موجود، ظل السلطان حاكم وقت اصفهان قصد بازدید از خمینی شهر را داشته است كه سرتیپ به دلیل نداشتن محل مناسب برای پذیرایی از وی درخواست زمانی دوساله برای مهیا نمودن عمارت درشأن ایشان كرده است. سپس سرتیپ به سرعت شروع به مهیا كردن عمارت نموده و بامهارت و استادی خاصی بنایی باشكوه فراهم كرد.
فرم سبك معماری و رنگ های مورداستفاده در تزئین ساختمان متعلق به معماری سبك قاجاری است. تأمین روشنایی، گرمابخش زمستان و خنك كننده تابستان بیشتر از طریق عوامل طبیعی همچون نور خورشید و جریان هوا (بادگیر) بوده است. در ورودی خانه از جنس چوب است و خانه در یك مجموعه خاصی قرار دارد. اگر دالانی را كه بعد از در ورودی قرار دارد دنبال كنید، به چند خانه مسكونی می رسید كه در همین مجموعه قرار دارند و متعلق به فرزندان سرتیپ می باشند.
تزئینات بنا
دیوان خانه سرتیپ سدهی دارای تالار، حوضخانه، نارنجستان، اتاق های سه دری و پنج دری و برج مراقبت است. این بنای زیبا كه از خشت خام و آجر ساخته شده دارای تزیینات بسیار چشم نواز همچون گچبری، منبت كاری، آینه كاری، پارچه های سقفی و پنجره های گره چینی است. این بنای باشكوه كه سقف ایوان آن بر روی ستون های گچبری شده با سرستون های برگ كنگری قرارگرفته است و دارای حجاری های ظریف و زیبایی است، شكل بیرونی آن شباهت انكار ناپذیری با عمارت باغ ارم شیراز دارد.
سرتیپ محمدحسن خان امینی سدهی
سرتیپ محمدحسن خان امینی سدهی فرزند یاور خان بود كه پدرش از منصب داران و نظامی های دوره قاجار بوده است. خود سرتیپ فرمانده فوج جلالی ظل السلطان حاكم وقت اصفهان بوده است. وی در دوران انقلاب مشروطیت و سال های جنگ جهانی اول و هرج و مرج و قحطی و بیماری با اقتدار تمام نسبت به امنیت بخش وسیعی از اصفهان همت گماشت. از سرتیپ ۴ فرزند برجای ماند كه هر كدام دارای خانه های تاریخی جداگانه همجوار با دیوان خانه بوده اند. این خانه ها هم اكنون تبدیل به مجموعه زیبای تاریخی شده اند.
خمینی شهر
خمینی شهر كه به دلیل پیشرفت در زمینه های مختلف در سال های گذشته از اهمیت بالایی برخوردار شده است در ادوار گذشته، یعنی زمانی كه هنوز با نام سده شناخته می شده، منطقه ای حاصلخیز بوده است. در آن زمان این منطقه دارای سه روستا یا سه ده بوده است (به نام های پریشان یا فروشان یا پروشان، خوزان یا خیزان، ورنوسفادران یا بن اصفهان) از اینرو آن را سده می نامیدند. كانون های جمعیتی در این منطقه پیش از اسلام و در نیمه دوم هزاره چهارم قبل از میلاد بنا نهاده شده و پس از حمله اسكندر، تا ۶ قرن بعد و تا زمان ساسانیان این منطقه به بیابانی خشك و خالی تبدیل شد. در زمان ساسانیان مردم بار دیگر در این منطقه سكنی گزیدند.
امروزه این شهرستان یكی از مناطق مهم استان اصفهان بشمار می رود. از مكانهای دیدنی خمینی شهر می توان به خانه سرتیپ سدهی، خانه تاریخی زهتاب خوزان، عصارخانه صفوی، مجموعه حمام ها، مجموعه مساجد، برج كبوتر بوستان مهر، خانه تاریخی خلیلی ها، آرامگاه ابن مردویه و همچنین جاذبه های طبیعی مانند غار دستكند قهرمان به قدمت دوران عیلامی، چشمه بژن، دره مویی، چشمه لاوه و پارك جنگلی اشاره كرد.
در شهرستان خمینی شهر هر سال بیش از ۱۲ نوع گلابی از نژادهای مختلف بهره برداری می شود. فصل برداشت گلابی در این شهرستان از اوایل مرداد تا اواسط شهریورماه است. گلابی نژاد سیبری كه كمی دیررس تر از سایر گلابی ها است، در فصل پاییز برداشت می شود و بدون نیاز به سردخانه تا پایان اسفند ماه نیز قابل مصرف و نگهداری است. سیبری میوه ای خوشمزه و آبدار با طعم گلابی است كه عطری مانند سیب نیز دارد. خمینی شهر یكی از تولید كنندگان اصلی گلابی در كشور است. همچنین این شهر از بزرگترین تولید كنند گان محصولات گلخانه ای، انواع كاكتوس و گل در كشور شناخته می شود.
