با سیری در بندرعباس می خواهیم بیشتر با این بندر مهم و زیبا ، مردمان خونگرم و مهمان نوازش ، جاذبه های گردشگری بی نظیر و تاریخی اش آشنا شویم. بَندَرعَبّاس مركز استان هرمزگان و شهرستان بندرعباس در جنوب ایران است. وسعت بندرعباس ۲۷۳۱۶ كیلومتر مربع است كه به لحاظ وسعت و جمعیت هرمزگان پس از شیراز در جایگاه دوم در بین شهرهای جنوبی قرار گرفته است. شهر بندرعباس از سمت شمال به شهرستان حاجی آباد و از سمت شرق به شهرستانهای میناب و رودان از غرب به شهرستان بندر لنگه و از جنوب به خلیج فارس و جزیره قشم محدود می باشد.
معرفی بندرعباس
بندرعباس مركز استان هرمزگان و دومین شهر بزرگ جنوب ایران است. نكته ای كه در مورد بندرعباس باید بدانید اینكه در گذشته با نام گمبرون شناخته شده است. دو بندر مهم این شهر بندر شهید رجایی و بندر شهید باهنر است. در سال ۱۶۲۲ میلادی، لشكر شاه عباس توانستند در جنگ با پرتغالی ها در جنوب ایران پیروز شوند؛ آنها بعد از آن نام بندر گمبرون را به بندرعباس تغییر دادند.
بندر عباس جدا از اینكه بزرگترین بندر ایران است به دلیل وجود كارخانه های مهم صنعتی و نقش پر رنگ آن در جابجایی كالاهای مختلف به كشورهای خارجی همواره جزو شهرهای مهم صنعتی و بازرگانی ایران بوده است. همین موضوع باعث شده تا علاوه بر سفرهای تفریحی افراد زیادی برای كار و تجارت به این شهر سفر كنند.
علاوه بر این وجود جاذبه های فراوان گردشگری و همجواری این شهر با دو جزیره محبوب كشور یعنی قشم و كیش هم این شهر را به مقصدی تفریحی برای گردشگران داخلی و خارجی تبدیل كرده است. آب و هوای بندرعباس گرم و مرطوب است. به طور كلی در بندرعباس از نیمه آبان تا نیمه فروردین آبوهوا مطبوعی است. ماههای اردیبهشت و خرداد هوا خشك، ماههای تیر تا مهر نیز مرطوب است. دمای هوای شهر بندرعباس در گرمترین روزها به ۵۲ درجه سانتیگراد و در سردترین روزها به ۲درجه سانتیگراد میرسد.
جاذبه های گردشگری بندرعباس
معبد هندوها (پرستشگاه بتگوران)
معبد هندوها كه با نام پرستشگاه بت گوران نیز شناخته میشود، یكی از بناهای تاریخی بندرعباس است كه در خیابان امام خمینی این شهر، روبه روی بازار روز قرار دارد. این معبد در سال ۱۲۱۰ هجری قمری، در دوران حكومت محمدحسن خان اسعدالملك (حاكم وقت بندرعباس)از محل جمعآوری هدایای هندوها توسط تاجران هندی ساخته شده است. از سال ۱۳۰۰ شمسی تا ۱۳۴۴، برخی از هندوها در بندرعباس سكوت داشته و تجارت میكردند. این معبد برای نیازهای آنها ساخته شد و آن را میتوان یكی از نقاط مهم ارتباط فرهنگی و هنری بین ایران و هند برشمرد.
این بنا با تمامی بناهای تاریخی بندرعباس تفاوت دارد و در همان ابتدا نظر هر گردشگری را به خود جلب میكند. طرح ساختمان معبد هندوها كاملا از پرستشگاههای هندی الهام گرفته شده و از لاشه سنگ، ملات گل و ساروج، سنگهای مرجانی خاك و گچهای ضخیم ماده و گچ لویی ساخته شده است. در سال ۱۳۷۷ توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با شماره ۱۹۹۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
چشمه آبگرم گنو
چشمه آبگرم در كوه گنو، در فاصله ۳۴ كیلومتری از شمال شرقی بندرعباس قرار دارد. این چشمه و بخشهای اطراف آن مكانی مناسب برای استراحت و تفریح خانوادهها است. این منطقه چون در میان كوهها قرار گرفته است، آب و هوای معتدلتری نسبت به بندرعباس و دیگر شهرهای استان هرمزگان دارد. همچنین كوه گنو كه ارتفاع ۲۳۴۷ متری دارد، مانع از عبور بخارات آب دریا میشود و این امر سبب شده استان هرمزگان هواره رطوبت و شرجی بالایی داشته باشد.
آبگرم گنو حاوی هیدروژن سلفوره و كلر است و دمای بالای آب نیز سبب شده كه فقط گیاهان و حیوانات كمی در آن زندگی كنند. با این حال نوعی ماهی خاص به نام آوینیوس گینویس در این چشمه آبگرم یافت میشود كه جز اینجا، هیچ كجای دیگر نمیتوانید پیدا كنید.این ماهی بسیار كوچك و سریع است و در جریان تند آبگرم گنو نمیتوان آن را مشاهده كرد. مهرخوش، بادام وندلیو و پامچال صخرهای گیاهانی هستند كه در این منطقه از ایران میروند.
عمارت كلاه فرنگی بندرعباس
عمارت كلاهفرنگی در بخش مركزی این شهر قرار دارد و در گذشته گمرك و محل تجارتخانه داخلی و خارجی بود. قدمت این بنای تاریخی به دوران حكومت صفویان بازمیگردد. این عمارت چون به شكل معماری اروپایی آن دوره ساخته شده است. مانند بسیاری از عمارات و بناهای دوران قاجار، با عنوان «عمارت كلاهفرنگی» نامیده میشود. عمارت كلاه فرنگی بندرعباس در نزدیكی اسكلهی قدیمی این شهر، در بلوار طالقانی قرار دارد.
حمام گله داری
حمام گلهداری در بخش مركزی بندرعباس قرار دارد و در گذشته یك حمام عمومی بود. این حمام تنها حمام قدیمی بندرعباس است كه از گذشتگان به یادگار مانده است. قدمت حمام گلهداری به اواخر قرن ۱۳ هجری قمری برمیگردد و امروزه آن را به موزه مردمشناسی تبدیل كردهاند. در زمان قاجار، این حمام از سوی مسجد گلهداری وقف شده و تجارتخانهی حاج شیخ احمد گلهداری واقف آن بود.
این حمام دو بار مرمت شده است. حمام گلهداری در حاشیه خلیج فارس، در بلوار ساحلی شهر قرار دارد؛ بستر این منطقه رسی است كه قابلیت نفوذپذیری آن به علت اشباع شدن از آب دریا بسیار زیاد است. سنگهای دریایی، اسفنجی و ساروج محلی و گچ دستكوب مصالح مورد استفاده در ساخت این حمام است. معماری حمام گلهداری مثل دیگر حمامهای نواحی كویری، دارای فضای بینه، سربینه، گرمخانه و خزینه است. در سقف حمام نیز پنج گنبد بزرگ و كوچك به چشم میخورد.
محله باستانی سورو
محله سورو در غرب شهر بندرعباس قرار دارد. در كتب تاریخی هرجا نامی از بندر گمبرون (بندرعباس) آمده، نامی از سورو هم برده شده و نام سورو با تاریخ این خطه گره خورده است. محله قدیمی سورو (در شمال محلهی سوروی فعلی) قرار دارد و در گذشته نخلستانهای وسیعی داشت و درختان دیگری مثل كنار، كرت، كهور، گز و خرگ در آن وجود داشت.
از این محله سكههای متعددی مربوط به دوران مختلف مخصوصا دوران ساسانی، صفویه و قاجاریه به دست آمده است. این سكهها امروزه در موزه بندعباس نگه داشته میشوند. محققان از این سكههای كشف شده حدس میزنند كه ملوك هرمز ( حكومتی پادشاهی در خلیج فارس بود كه از قرن سوم تا قرن دهم هجری در طول تنگه هرمز حكومت میكردند) ضرابخانه داشتند و علاوه بر سكههای مس و نقره، مسكوكات طلا هم ضرب میكردند.
مسجد جامع اهل سنت
بندرعباس شهری است كه شهروندان سنی زیادی دارد. مسجد جامع اهل سنت این شهر در سال ۱۱۷۵ هجری قمری ساخته شده و زینالعابدین ابوالقاسم اوزی بانی احداث آن بود. با رشد جمعیت، افزایش نیاز و همچنین به دلیل فرسودگی این مسجد بارها مرمت شده است. هنر كاشیكاری به كار رفته در محراب مسجد، بسیار چشمگیر و زیبا است. شبستان مسجد در دو طبقه ساخته شده و ۲۰ درب بزرگ دارد كه به ایوانهای شمالی، جنوبی و شرقی مسجد باز میشوند.
مسجد جامع بندرعباس با نام مسجد جامع دلگشا شناخته میشود كه در نبش بلوار طالقانی و خیابان مسجد جامع قرار دارد. این مسجد یكی از قدیمیترین مساجد این شهر است كه شامل شبستان (دو قسمت قدیمی و الحاقی است) میشود.
قسمت قدیمی ستونهای متعددی دارد كه سرستونهای آن گچبری شده و شبیه مسجد گله داری و مسجد دژگان است. در سال ۱۳۸۴ عملیات بازسازی مسجد جامع دلگشا آغاز شد و در سال ۱۳۸۷ به پایان رسید. این مسجد با شمارهی ثبت ۱۵۹۹ به عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
آب انبارهای بركه باران
آب انبارهای بركه باران یا همان مجموعه بركههای باران، شامل پنج بركه یا آبانبار است كه در خیابان ۲۲ بهمن بندرعباس قرار دارد. مجموعه بركههای باران گنبدهای موزون و منحصربه فردی دارد. این آبانبارها از مصالحی مثل سنگ و ملات ساروج ساخته شده است. این بركهها چهار دهانه اصلی برای ذخیره آب دارد كه آب مورد نیاز شهر را تامین میكردند. امروزه یكی از بركههای باران را به آمفی تئاتر تبدیل كردهاند.
دو آبانبار دیگر در مجموعه بركههای باران خارج از محدوده موزه خلیج فارس قرار دارد كه یكی در داخل محوطه دیواركشیشده و دیگری در بافت شهری پشت موزه واقع شده است. دورتادور محوطه یكی از این دو آبانبار، دیواركشیشده است و افراد محلی میگویند این بنا، همان بركه و آبانباری است كه برای تفریح در اختیار فرح پهلوی قرار داده شده بود. این اثر در تاریخ ۷ خرداد ۱۳۵۴ با شمارهی ۱۰۷۴ بهعنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مسجد ناصری
این مسجد یكی از مساجد تاریخی بندرعباس است كه قدمت آن به دوران قاجار میرسد. معماری آن از معماری سنتی جنوب الهام گرفته است. این مسجد در سال ۱۳۰۴ هجری شمسی، توسط محمدعلی ناصری حیدرآبادی بنا شد. برای ساخت سقف مسجد ناصری از نوعی چوب مخصوص به نام چوب صندل استفاده شده كه از هند آورده بودند. از دیگر تزئینات خاص مجسد میتوان به گچبریهای آن اشاره كرد.خانه احمدی یكی از خانههای قدیمی شهر بندرعباس است. قدمت این خانه به دوران قاجار برمیگردد و مالك آن شخصی به نام حاج احمد گلهداری بود. خانه احمدی با شمارهی ۸۵۰۹ در به عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
موزه آب
موزه آب یكی از موزههای شهر بندرعباس است كه در بلوار امام خمینی قرار دارد. قدمت بنای این موزه به دوران صفویه بازمیگردد و امروزه به شكل بسیار زیبایی بازسازی شده است. با گشت و گذار در این موزه میتوانید شناخت خوبی بر آثار و ابنیه تاریخی در زمینههای مختلف مربوط به آب به دست آورید.
با راهاندازی این موزه تلاش بشر در حفر چاههای آب و قنات به نمایش گذاشته شده است تا آنها را به مردم بشناسانند و از میراث قدیمی اشیای مربوط به اب و حفر آن به خوبی حفاظت میشود. در موزه آب اشیایی مثل انواع كوزه، انواع خمره آب به نام كروش، خمرههای سنگی (موو)، پایه مشك (مشك تروز) و عكسهایی از ظروف آب و گاوچاه و چاه چرخ گاوی به نمایش گذاشته شده است.
قلعه فین
برای تجسم دوران باستانی بندرعباس، باید ۹۵ كیلومتر به شمال غربی شهر سفر كنیم. هم جاده و هم راهآهن در خدمت ما هستند تا به قلعه فین برویم و ببینیم مردم تاریخ گذشته چگونه روی بلندی قلعه میساختهاند تا در زمان حملات احتمالی دشمنان، بر آنها اشراف داشته باشند. متاسفانه زلزله سال ۱۳۸۶ بخش قابل توجهی از قلعه فین بندرعباس را تخریب كرده اما هنوز هم میتوان دریافت كه این ارگ به طور تقریبی ابعادی ۳۰۰ در ۲۰۰ متری داشته و دركنار آن برجهایی استوانهای شكل برای قرارگیری ادوات جنگی ساخته شده بودهاند. با مشاهده زیرساختهای امروزیتر در مسیر صعود نیز مشخص میشود در روزهای معاصر تاریخ، خانهای محلی از این قلعه استفاده میكردهاند. روی هم رفته اگر دوست دارید ساعاتی را در تونل زمان بندرعباس سپری كنید؛ قلعه فین انتخابی فوق العاده خواهد بود.
غار خرسین
یكی از از جاذبه های گردشگری دیدنی اطراف بندرعباس غار خرسین است. معجزهای نمكی وسط كویر كه بیشتر مرا یاد فیلم افسانه جومونگ و كوه نمك گوسان میاندازد. گنبدی نمكی و دیدنی كه علاوهبر پوشش گیاهی بین سنگهای نمكی، غاری بزرگ دارد و درواقع موقعیتی همهچیز تمام است. غار خرسین محیط دیدنی و پوششی صیقلی و زیبایی دارد ولی حركت در آن باید محتاطانه باشد. پوشش نمكی این غار ناپایدار و سست است پس اصلا با دل شیر به دل این غار نزنید و مراقب باشید زیباییش چشمان شما را سحر نكند.
این غار كنار روستای خرسین از شهرستان بندرعباس قرار دارد و درواقع فاصله چندانی تا خود شهر ندارد. برای تماشایش عزم جزم و خودرو كه جزو بدیهیات است، باید بلد مسیر و وسایل حرفهای غارنوردی هم داشته باشید.
