وجه تسمیه هوراند:
درمورد ریشه واژه هوراند عقاید مختلفی وجود دارد. گروهی آن را فارسی و گروهی نیز واژه‌ای تركی می دانند. بسیاری از محققان نام های زیر را از یك ریشه می دانند: اهر – هوری بره – هووای – هوراند – هریس – هومای – هورمان – و …
برخی نام هوراند را برگرفته از نام قوم هوری می دانند، هوری‌ها یا خوری‌ها مردم باستانی آسیای صغیر و شرق و غرب میانرودان شمالی و سوریه بودند، كه (تقریباً ۲۵۰۰ ق.م.) از كوه‌های جنوب دریای خزر به سرزمین بین هیتیان و آشور، شرق دجله و منطقه كوهسار زاگرس و از آنجا آن ها در مناطق بین‌النهرین شمالی و سوریه و حتی ساحل مدیترانه پخش شدند. برخی نیز معتقدند واژه هوراند، از واژه فارسی اهوراوند ساخته شده كه در طول سالیان دراز به هوراند تبدیل شده‌است. گفته می‌شود كه معنی واژهٔ اهوراوند، خدای زیبایی‌ها است كه شاید به دلیل زیبایی كم‌نظیر این شهر، به این نام خوانده شده‌است.
زبان و فرهنگ:
زبان رایج اهالی این منطقه تركی آذربایجانی بوده و در بعضی از نقاط لهجه‌های تاتی و هرزندی نیز وجود دارد. مذهب اهالی این شهرستان شیعه می‌باشد. بر خلاف آنچه به نظر می‌رسد مردم این شهر دارای سطح نسبی سواد بالایی هستند كه نمونه آن دیپلمه بودن اكثریت قریب به اتفاق دختران شهر است، این شهر با دارا بودن دانشگاه رو به سوی توسعه علمی و فرهنگی نیز می رود.
آب و هوا:
آب و هوای منطقه هوراند معتدل كوهستانی است كه در زمستان با یخبندان‌های كوتاه مدت و هوایی خنك و مطلوب و تابستانهایی نسبتا گرم و نسیم های خنك و روح نواز همراه است.
مشخصات جغرافیایی
شهرستان هوراند در 170 كیلومتری تبریز واقع شده و از سمت شمال و غرب با شهرستان كلیبر، از سمت شرق با استان اردبیل و از سمت جنوب با شهرستان اهر هم مرز است.
موقعیت جغرافیایی هوراند E4737 طول شرقی و N3808 عرض شمالی قرار گرفته‌است و ارتفاع آن از ۱۰۲۴ متر است.
دارای وسعت ۴۵۰ هزار كیلومتر مربع است كه از این میزان ۱۸۸ هزار هكتار آن پوشیده از جنگل است. از ۱۸۸ هزار هكتار جنگل، ۱۶۴ هزار هكتار آن جنگل‌های بكر قره داغ یا ارسباران شامل مناطق اهر ، هوراند، كلیبر و خدآفرین است. همچنین ۱۳ هكتار از جنگل‌های منطقه قره داغ یا ارسباران در بخش مركزی اهر و بخش هوراند واقع شده‌است.
تقسیمات كشوری
طبق آخرین تقسیمات كشوری شهرستان هوراند دارای دو بخش به نامهای مركزی و چهاردانگه و یك نقطه شهری به نام هوراند می باشد.
پوشش گیاهی هوراند:
منطقه هوراند از لحظ پوشش گیاهی دارای گونه‌های مختلف گیاهی و درختی منحصر به فرد سرخدار، ممرز، بلوط ، فندق، گردو و سماق و … می باشد. سماق طبیعی و ناب روستاهای هوراند یكی از تولیدات مهم منطقه است. وجود ۱۳ هزار هكتار از جنگل های بكر ارسباران در این بخش و وجود مراتع و منابع طبیعی بالقوه و شناسایی بیش از یكهزار و ۳۰۰ گونه گیاهی نشان از اهمیت ویژه این منطقه دارد.
حیات وحش هوراند:
هوراند زیستگاه جانورانی است كه گاهی از نظر تنوع در جهان بی نظیر می‌باشند . از جمله آن ها می توان به خرس قهوه‌ای، خوك وحشی، روباه، شغال، گرگ، سیاه گوش و…. ،و پرندگانی از قبیل كبك، كبك چیل، جی جاق، كلاغ نوك قرمز و پرندگان شكاری چون عقاب طلایی، شاهین و … اشاره كرد.
این منطقه به دلیل قرار گرفتن در موقعیت خاص جغرافیایی یكی از نقاط بكر و خوشایند برای شكارچیان و صیادان در فصل شكار است كه باید این نكته را گفت كه از عزیزان خواهش می كنیم با شكار این حیوانات، زیبایی ها را از طبیعت این منطقه و از چشم انداز نسل های آینده حذف نكنید.
اقتصاد هوراند، محصولات و صنایع دستی:
به علت تنوع آب و هوا، حاصلخیزی خاك و وجود سنن كشاورزی در هوراند كشت غلات به صورت آبی و دیمی در كوهپایه‌های آن متداول است. محصول عمده ی این بخش، غلات، حبوبات، سیب زمینی، صیفی جات و تولید اقسام میوه‌است. از میوه‌های درختان جنگلی زغال، سماق، پیاز، گردو، گیلاس، انار، توت نیز در سطح نسبتاً وسیعی بهره برداری می‌شود. كار ۸۰ درصد مردم هوراند كشاورزی، باغداری و دامپروری است. و ۲۰ درصد بقیه، به خصوص جوانان و كودكان، به قالیبافی در كارگاه ها می‌پردازند. از صنایع دستی این بخش می‌توان از اقسام بافتنی نظیر: گلیم، جاجیم، قالیچه و قالی نام برد. متأسفانه در سال های اخیر به دلیل عدم توجه و سرمایه گذاری به مسائل كشاورزی صنعتی و دامپروری مدرن و صنایع تبدیلی كشاورزی در منطقه، كشاورزی و دامپروری هوراند همچنان به شیوه سنتی اداره می‌شود و باعث كاهش بهره وری و عدم توان رقابت با صنایع بزرگتر شده و كشاورزان و دامپروران هوراند رو به سوی شهرهای بزرگتر نهاده و یا به مشاغل كاذب روی آورده‌اند.
