نگل در ۶۵ كیلومتری شهر سنندج و در مسیر سنندج به مریوان قرار دارد. این روستا در میان درهای بنا شده كه رودخانه «شوشیر» از جنوب آن می‌گذرد و از طرف شمال هم به كوه «حسن عالی»، از جنوب شرقی به كوه «پل چرمو»، از جنوب به كوه «قژاكان»، از شمال غربی به دره «كانی چرمو» و كوه «كوره میانه»، از غرب و جنوب غربی به دره «كاچول» و از شمال شرقی به «رسنی دره» محدود می‌شود. مردم روستای نگل به زبان كردی سورانی سخن می‌گویند.
قرآن نگل، قرآن بزرگی است كه با خط كوفی بر كاغذ ضخیم و قهوه‌ای رنگی نوشته شده است و به علت تشابه كاغذاش با پوست، در بین مردم به «پوست آهو» شهرت یافته است.
مردم روستای نگل نگارش این قرآن را كه مربوط به سده چهارم هجری است، به عثمان بن عفان، خلیفه سوم نسبت می‌دهند. این قرآن هم‌اكنون در مسجد روستا واقع در مسیر جاده مریوان و در ۶۰ كیلومتری سنندج نگهداری می‌شود.
داستان قرآن نگل بسیار شنیدنی است. گفته می‌شود كه در زمان گذشته، چوپانی در این منطقه سرگرم چرای گوسفندان بوده، ناگهان گل بسیار زیبایی، توجه او را به خود جلب می‌كند. وقتی گل را از زمین بیرون می‌آورد، چاله‌ای پدید می‌آید و صندوقچه‌ای می‌بیند. چوپان كه به تنهایی نمی‌تواند صندوقچه را بیرون آورد، اهالی روستا را خبر می‌كند. مردم، صندوقچه را بیرون می‌آورند قرآن بزرگی را در صندوقچه مییابند. به پاس این موهبت الهی، مردم روستا در آن مكان مسجدی به نام «مسجد نوگل» بنا كردند كه به مرور زمان به «مسجد نگل» شهرت یافت.
همچنین موزه روستای «نِگِل» در سال ۱۳۹۲ خورشیدی با همكاری اداره كل میراث فرهنگی و گردشگری استان كردستان تأسیس شد. موزه نگل از دو بخش قرآنی و مردم‌شناسی تشكیل شده است كه اقلام باستانی نیز در آن به چشم می‌خورد.
همه اجناس موزه را مردم منطقه، خود تهیه كرده و به موزه نگل اهدا كرده‌اند كه شامل كلیه اقلام معیشتی و فرهنگی منطقه از ۵۰ تا ۲۰۰ سال پیش است. اشیای این موزه از زیورالات گرفته تا اجناس و ابزار كشاورزی و منزل و … را شامل می‌شود. موزه نگل داخل صحن اصلی مسجد جامع واقع شده است
