بناهای تاریخی با قدمت زیاد در ایران پر شمار است، با ما همراه باشید تا بدانیم چهار تاقی نیاسر در كجا قرار دارد.در تاریخ كهن ایران، علم و دین دو عنصری محسوب می‌شدند كه بر بسیاری از سازه‌های باستانی تاثیرگذار بوده‌اند؛ تا آنجا كه شناخت امروزه این بناها منوط به بررسی علمی و دینی دوره ساخت آن‌ها است. سازه‌هایی كه با كمك علوم گوناگون برای كاربرد بهتر و كارایی بیشتر در خدمت ادیان ساخته می‌شدند. از بناهایی كه كاربرد دینی آن‌ها اثبات شده است و تحقیقات جدید، بسیاری از رازهای نهفته در آن‌ها را یك‌به‌یك برملا می‌كند، چهارطاقی‌ها هستند. البته واژه چهار تاقی را كسانی كه از سایر كشورها برای باستان‌شناسی و سایر فعالیت‌های پژوهشی معماری در ایران آمدند، روی این بناها نام‌گذاری كردند. در اصل به‌دلیل عدم شناخت از فضاهای مذهبی ایرانیان بر اساس شكل ظاهرشان، آن‌ها را چهار طاقی نام دادند؛ ولی در اصل این فضاها اكثرا آتشكده هستند. یكی از چهارطاق‌های به‌جای‌مانده از دوران باستان، چهارطاقی نیاسر است.
معنای چهار تاقی
چهارطاقی كه با نام چهار قاپو و چهار دروازه نیز شناخته می‌شوند، بنایی است چهارگوش كه روی پلانی مربع ساخته می‌شود. چهار پایه در آن عهده‌دار نگهداری گنبد هستند و در چهار ضلع خود میان دو پایه طرفینی ورودی طاق‌دار دارند. پایه‌ها در این نوع بناها، دیوارهایی با ضخامت زیاد و عرض كم هستند و به‌نحوی متصل شده‌اند كه زاویه میانی آن‌ها قائمه است. در دو طرف آن‌ها ورودی قرار گرفته است. به این نوع دیوارها در گذشته جرز می‌گفتند. سقف ورودی‌ها نیز از نوع طاق منحنی (قوس) است.
از دیگر عناصر اصلی در ساخت این بناها، گوشواره است كه در زیر گنبد و در قسمت فوقانی طاق‌ها قرار می‌گیرد. گوشواره در واقع سازه‌ای است كه برای تبدیل مربع به هشت‌ضلعی و سپس دایره، به‌منظور اجرای گنبد استفاده می‌شود كه به‌شكل پیش‌آمدگی در كنج‌های داخل بنا به چشم می‌خورد. چارتاقی‌ها سازه‌هایی هستند كه می‌توان آغاز فصل‌های چهارگانه سال را با قرار گرفتن خورشید در هنگام طلوع در روز نخست هر فصل در زاویه خاصی از میان ستون‌های این گونه بناها مشاهده نمود. بنا با قاعده‌ای مربع شكل، اما در واقع ذوزنقه‌ای با اضلاع تقریبی ۱۲ متر است كه برای ساخت آن تنها از سنگ‌های آهنی رسوبی و ملات گچ استفاده گردیده‌است.
چارتاقی نیاسر از لحاظ بررسی شیوه‌های معماری در گذشته، شیوه‌های بدیع و مبتكرانه ساخت و ساز تاق‌ها بدون قالب پیش ساخته، روش جالب تبدیل پلان مربع بنا به دایره گنبد آن، تناسب‌های هندسی متوازن و منحصر به فرد در طراحی آن و رعایت تناسب طلایی در اجزای آن، جالب توجه و شگفت‌انگیز است. این بنا از خارج به شكل توده‌ای مكعب شكل كه دارای چهار دهانه درگاهی عریض كه بر بالای آن حد فاصل زیر بنا و گنبد است می‌نماید و به شكل مكعب است اما از داخل مثل گنبدهای سبك صومعه‌ها مستقیماً بر دیوارهای شبستان مربع نهاده شده و انحنایی تدریجی از طرح چهار گوش زیر بنا به شكل مدور گنبدی دست میابد.
دسترسی به چهار تاقی نیاسر كاشان
شهر نیاسر كه به عقیده مورخان روستایی باستانی بوده است، از جاهای دیدنی كاشان محسوب می‌شود و در ۳۵ كیلومتری شمال غربی این شهر در استان اصفهان و در منطقه‌ای كوهستانی در ارتفاعات كركس قرار دارد. نیاسر به‌واسطه وجود چشمه‌ای دائمی و پرآب، از مناطق خوش آب و هوای ایران به شمار می‌رود. این شهر با توجه به قدمت تاریخی قابل‌ملاحظه، ابنیه تاریخی متعددی را در خود جای داده است كه چهارطاقی نیاسر از آن جمله است. این چهارطاقی بخشی از یك آتشكده مربوط به دوره ساسانی است كه به دستور اردشیر بابكان (موسس سلسله ساسانی) روی یكی از صخره‌های غربی مشرف به شهر ساخته شده است.
طول اضلاع پلان مربع آن، ۱۴ متر است و در ساخت آن از سنگ‌های موجود در مكان ساخت و گچ استفاده شده است. سنگ‌های به‌كار رفته در بنا، در قسمت پایینی بنا به‌شكل طبیعی و در قسمت فوقانی و قوس‌ها مربع‌شكل هستند. دسترسی به این به چهارطاقی نیاسر با حركت از سمت شمال‌غربی شهر كاشان تا فاصله ۳۰ كیلومتری شهر نیاسر امكان‌پذیر است. این آتشكده بالاتر از چشمه اسكندریه و همین طور در فاصله ۴۰۰ متری غار نیاسر قرار دارد. آدرس: استان اصفهان، شهرستان كاشان، ارتفاعات بخش نیاسر
این آتشكده بر سر راه كاشان به دلیجان كه در واقع در نزدیكی یك چشمه كه در گذشته در كنار آن نی می‌رویید بنابراین به كمك همین مصالح یعنی سنگ و گچ ونی وبا معماری بسیار خوب كه احتمالاً معمار در كاشان زندگی می‌كرده آن را بر پا داشته‌است سازنده این آتشكده چون چوب در دسترس نداشته و زمانی كه قسمت تحتانی را می‌ساخته می‌دانسته كه بعدها باید خود و افرادی كه او را یاری می‌كنند بتوانند اطراف گنبدی كه در آینده باید ساخته شود و همچنین روی بنا راحت جابه‌جا شده و مصالح در دسترس باشد به همین دلیل نعی سرسرا به عرضی بیش از ۲ متر در اطراف گنبد ایجاد كرده و ضخامت دیوار را ایجاد می‌كرده كه كاری بسیار هوشمندانه بوده‌است.
