بناهای تاریخی شیراز باعث شده تا این شهر به عنوان یكی از مهم‌ترین و جذاب‌ترین مقاصد گردشگری ایران شناخته شود.
شیراز سرزمین عاشقان شعر و سرای تاریخی است و طبع گرم جنوب را با خود به همراه دارد و بناهای تاریخی شیراز، یاد و خاطر گذشته را در همه حال زنده نگه می‌دارد. شهر شیراز از دیرباز به عنوان یكی از حائز اهمیت‌ترین مكان‌های گردشگری ایران محسوب می‌شده است، دلیل این اهمیت گذاری وجود آثار باستانی هستند كه تاریخ ایران را به تصویر می‌كشند و سالانه میلیون‌ها مسافر را به سبب زیبایی‌هایشان به شیراز و مسافرت به این شهر جذب می‌كنند.
بر همین اساس در ادامه این مطلب به بررسی و معرفی بناهای تاریخی شیراز، شهر مشاهیر سرزمین ایران می‌پردازیم.
دروازه قرآن
یكی از مهم‌ترین بناهای تاریخی شیراز، دروازه قرآن است. این بنا از جمله جاذبه‌های تاریخی بسیار مشهور و زیبای شهر شیراز به حساب می‌آید كه كمتر كسی پیدا می‌شود كه آوازه آن را نشنیده باشد.
دروازه قرآن در قسمت شمال شرقی شیراز در میان دو كوه چهل مقام و باباكوهی واقع است. جالب است بدانید كه این دروازه به عنوان خروجی شیراز به سمت مرودشت محسوب می‌شود.
در چند متری دروازه قرآن مكان‌های گردشگری معروف شیراز مانند مقبره خواجوی كرمانی، باغ جهان‌نما و حافظیه واقع هستند.
این دروازه تاریخی و گردشگری در زمان عضدالدوله دیلمی بینان نهاده شده است. در آن زمان قرآنی بر روی دروازه قرآن قرار داده‌اند تا افرادی كه می‌خواستند از شهر عبور كرده و خارج شوند، از زیر قرآن رد شوند.كریم خان زند این دروازه را تحت مرمت و بازسازی قرار داد و نیز دو جلد قرآن در بالای یك اتاقك دروازه قرار داد. این قرآن‌ها به نام "قرآن هفده من" شهرت یافته‌اند كه هم‌اكنون در موزه پارس از آن‌ها نگهداری به عمل آورده می‌شود.
حافظیه گل سر سبد بناهای تاریخی شیراز
یكی دیگر از بناهای تاریخی شیراز، حافظیه نام دارد. حافظیه كه نام آرامگاه حافظ را به یدك می‌كشد در شمال شهر شیراز و جنوب دروازه قرآن، در قبرستان خاك مصلی شیراز قرار گرفته است. حافظیه میعادگاه عاشقان و دوستداران حافظ محسوب می‌شود.
حافظ، شاعر مشهور و بااستعداد قرن هشتم هجری بود كه شعرهای آن در همه حال از هر مسیر و موضوعی سخن می‌گفتند.
معماری و سبك خاص ساخت حافظیه به گونه‌ای است كه مراجعه كنندگان از زیبایی بنا حیرت می‌كنند. این بنا دارای یك حیاط جنوبی، رواق چهار ستونه و محوطه شمالی است. علاوه بر این‌ها حافظیه از بخش‌های گوناگونی تشكیل شده است و هر بخش در این آرامگاه از معنا و مفهوم خاص و متمایزی برخوردار است.
طراح آرامگاه حافظ یك معمار فرانسوی به نام آندره گدار بوده است كه به فرهنگ و هنر ایران علاقه شدیدی داشته است. البته این طراح معروف حدود 32 سال در ایران زندگی كرده و در مدت اقامتش سه تپه تاریخی در ایران ثبت كرده است.
در نزدیكی این بنای تاریخی باغ جهان‌نما، موزه هفت تنان و باغ عفیف آباد قرار دارند.
سعدیه
سعدیه نام آرامگاه سعدی را به خود اختصاص داده است كه از نمونه جاذبه‌های تاریخی، ادبی و باستانی شهر زیبای شیراز به شمار می‌آید. مدفن شاعر گران‌قدر و محترم سعدی در انتهای خیابان بوستان و در چند متری باغ دلگشا قرار دارد. شایان ذكر است كه در اطراف سعدیه، بزرگان دیگری بنا بر وصیت و خواسته خودشان دفن شده‌اند.
در ابتدا سعدیه خانقاه سعدی بود كه در روزهای پایانی عمرش در آنجا زندگی كرده است و بعد به همین علت در همان جا دفن شد.
جالب است بدانید كه برای نخستین بار در قرن هفتم هجری خواجه شمس الدین محمد صاحب دیوانی وزیر معروف آباقاخان، درخواست ساخت مقبره‌ای بر فراز قبر سعدی را داد.
آرامگاه سعدی تلفیقی از اشعار پارسی با سبك معماری تاریخی توأم با مدرنیزه است كه دیدگان مراجعه كنندگان را جهت تماشا به وجد می‌آورد.
مسجد نصیرالملك
مسجد نصیرالملك یكی دیگر از بناهای تاریخی شیراز است. این بنا یك مكان مملو از رنگ و نقش و نگار تلقی می‌شود كه به دستور میرزا حسن علی خان كه به نصیرالملك مشهور بود، ساخته شد. ساخت این بنا در حدود 12 سال به درازا كشید.
مسجد نصیرالملك به سبب جلوه بی‌نظیر كاشی‌های مورد استفاده در ساخت آن و شیشه‌های رنگی پنجره‌ها می‌تواند نمایش فوق‌العاده‌ای را با نور آفتاب اجرا كند و داخل مسجد را با نورهای همچون رنگین كمان منعكس شده از نور خورشید بر روی شیشه‌ها، مانند صفحه كاغذ طراحی كند.
مرمت و بازسازی مسجد نصیرالملك از سال‌ها پیش آغاز شد و از آن زمان همچنان كارشناسان و متخصصان در حال تلاش هستند تا این مسجد را مبتنی بر آخرین استانداردهای جهانی و به بهترین شیوه ممكن بازسازی كنند.
بخش شمالی مسجد نصیرالملك صحن بسیار عظیمی دارد كه ورودی آن طاق نمای بزرگی را دارد. در این ورودی، سقف با كاشی‌های رنگی تزئین شده است. به طور كلی مسجد نصیرالملك مشمول دو در ورودی و دو شبستان شرقی و غربی است.
مسجد نصیرالملك یك ایوان شمالی و یك ایوان جنوبی دارد كه می‌توان گفت هیچ شباهتی به یكدیگر ندارند و ایوان شمالی مسجد بسیار زیباتر و خاص‌تر از ایوان جنوبی طراحی و ساخته شده است.
از جمله بناهای تاریخی دیگر شهر شیراز می‌توان به موارد زیر اشاره كرد:
ارگ كریمخانی، موزه پارس، مجموعه آثار وكیل، باغ ارم، نارنجستان قوام، سرای مشیر، مجموعه پاسارگاد، تخت جمشید، آرامگاه كوروش كبیر، باغ هفت تنان شیراز، مقبره‌های عارفان، شاهچراغ شیراز، عمارت دیوانخانه شیراز و...
آخرین نكته درباره بناهای تاریخی شیراز
تلاش شد مهم‌ترین بناهای تاریخی شیراز را به شما معرفی كنیم تا در صورتی كه به این شهر، شهر شعر و هنر و موسیقی رهسپار شدید، از زیبایی‌های آن كمال استفاده را ببرید و جای نگارنده را هم خالی كنید.