ریپورتاژ آگهی
راز نامگذاری برج خاموشان یزد چیست؟

راز نامگذاری برج خاموشان یزد چیست؟

دخمه در فرهنگستان‌های مختلف معانی مختلفی دارد: مثل گورخانه گبران، سردابه مردگان، خانه زیر زمینی برای مردگان، گور و گورستان زرتشتیان. دخمه محلی است كه زرتشتیان از دیر باز تا حدود چهل سال پیش، اموات خود را طبق اصول، فرهنگ و آداب و سنن مذهبی خود و طی انجام مراسم ویژه در آن می نهادند.
  • 1401/06/09
  • استان : يزد
  • شهر : يزد
  • دسته : برج های تاریخی ایران
آدرس : در ۱۵ كیلومتری جنوب شرقی یزد در حوالی منطقه صفائیه و روی یك كوه رسوبی و كم ارتفاع به نام كوه دخمه قرار گرفته‌است.
تلفن : 66059000-021

دخمه زرتشتیان را با نام برج خاموشان و برج سكوت نیز می‌شناسند. این دخمه در ۱۵ كیلومتری جنوب شرقی یزد در حوالی منطقه صفائیه و روی یك كوه رسوبی و كم ارتفاع به نام كوه دخمه قرار گرفته‌است.

كاركرد این برج برای قرار دادن جنازه‌ها بوده‌است. در گذشته دور جنازه‌ها را بالای برج می‌گذاشتند تا خوراك پرنده‌ها شود. بعدها استخوان‌ها را در چاهی می‌ریخته‌اند. این كار برای جلوگیری از آلوده شدن خاك بوده‌است.
برج خاموشان در سال ۱۳۸۱ توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با شماره ۶۳۱۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

راز نامگذاری برج خاموشان یزد چیست؟-y4G1JCYwoc


دخمه محلی است كه زرتشتیان از دیر باز تا حدود چهل سال پیش، اموات خود را طبق اصول، فرهنگ و آداب و سنن مذهبی خود و طی انجام مراسم ویژه در آن می نهادند تا طعمه كركس های كوه های اطراف شوند. دخمه ها معمولا بر فراز بلندی های شهر از خشت خام و گچ بنا می كردند تا مواد آلوده به زمین نرسد٬ ساخته می شده است. زرتشتیان در گذشته مردگان خود را به دخمه می بردند و با آیین خاصی در مركز این دخمه ها قرار می دادند. دخمه ها در برخی مواقع به دست خود انسانها, ساخته می شد و یا به صورت طبیعی شكل می گرفت. تا دسترسی گوشتخواران به جنازه راحت تر باشد، بعدها استخوان ها را در چاهی می ریخته اند. این كار برای جلوگیری از آلوده شدن خاك بوده است. بدین منظور اكثر آنها فاقد سقف یا میان فضا و در خارج سكونت گاه شهری و روستایی قرار می گرفت.

راز نامگذاری برج خاموشان یزد چیست؟-WIjg3zso1u

در نزدیكی دخمه حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ متر ساختمان خشت و گلی محقری در دو طبقه و دارای چند اتاق برای انجام مراسم دینی بعد از فوت اشخاص ساخته شده بود. یكی از اتاق های این ساختمان اختصاص به آتش سوزها داشت و مخصوص آتش سوزی بود و ساختمان های در ابعاد یكسان و یا بعضا بزرگتر برای استراحت مراجعه كنندگان برای انجام آیین وداع با شخص از دنیا رفته با انبار آب در پایین و نزدیكی دخمه نیز ساخته می شد.

 

راز نامگذاری برج خاموشان یزد چیست؟-3wh86OWo8K

سطح داخلی برج خاموشان به صورت پهنه مسطح و گردی است كه تمام آن با تخته سنگ های بزرگ پوشیده شده و از سه بخش زنانه، مردانه و بچگانه تشكیل شده است:
نوار دایره ی انتهایی متصل به دیوار پیرامون دخمه كه مخصوص مردهاست.
نوار دایره ی میانی بعد از قسمت مردها كه مخصوص زنهاست.
نوار دایره ی داخلی بعد از زن ها كه مخصوص كودكان است.

 

راز نامگذاری برج خاموشان یزد چیست؟-JvbPwwLGAk
نهایتا در مركز دایره چاه استودان (یعنی استخوان دان) است كه كه سنگ متحركی به نام ارویس در ته آن چاه وجود دارد. استودان یا وهنده, عبارت است از چاهی در میان دخمه كه به سنگ مفروش است و وقتی اجساد به وسیله ی مرغان لاشه خور از گوشت و پوست تهی شده و تحت تاثیر آفتاب كاملا خشك می شدند، استخوان ها را در آن چاه می ریختند تا تبدیل به خاك شوند و این جا بود كه توانگر و درویش به گاه مرگ در ته این چاه یكسان می شدند.
در دامنه ضلع شمالی كوه دخمه نیز چند عمارت خشت و گلی، آجری، سنگی و یا تركیبی از این ها وجود دارد كه به دوران صفویه تعلق دارند و از سازه های رفاهی این دوران هستند كه به نام خیله شهرت دارند.

راز نامگذاری برج خاموشان یزد چیست؟-XRQKOMV7Nf