روستای نصر آباد (سفید شهر) در ۱۸ كیلومتری شهر كاشان و ۱۶ كیلومتری شهر آران و بیدگل می باشد. این روستا در مختصات ۵۱ درجه و ۲۲ دقیقه طول جغرافیایی و ۳۴ درجه و ۷۰ دقیقه عرض جغرافیایی و در دهستان سفید دشت قرار دارد.
دهستان سفید دشت به مركزیت روستای نصرآباد و دارای ۴ آبادی، ۱۱۵ مزرعه مستقل و ۱۵ مزرعه تابع و ۹ مكان مستقل و ۶ مكان تابع است.
بر اساس آخرین تقسیمات كشوری، دهستان سفید دشت دهستان بخش مركزی از شهرستان آران و بیدگل می باشد.
سابقه تاریخی و علل پیدایش :
بنابرگفته برخی از افراد مسن، روستای نصرآباد از قدمت نسبتاً زیادی برخوردار است. وجود آب انبار قدیمی ، امامزاده سكینه خاتون و قلعه خرابه قدیمی قدمت این روستا را بهتر نمایان می سازد.
علل پیدایش روستا احتمالاً بر می گردد به وجود آب و خاك كافی در منطقه و هوای نسبتاً مناسب كه از مهمترین عوامل استقرار جمعیت در این محل است.
از عوامل موثر دیگر در پیدایش روستا می توان به موارد زیر اشاره نمود.
· وجود منابع آب كه عامل مهمی در اسكان جمعیت است.
· وجود منابع خاك زراعی نسبتاً مناسب و شیب ملایم اراضی كشاورزی
· فقدان یا ضعف خسارات ناشی از سیل ، زلزله و گرمای زیاد و…
· قرار گیری بر سر راههای ارتباطی و راه آهن
· همیاری و همكاری روستائیان در فعالیتهای زراعی و …
مراحل توسعه روستا
هسته اولیه روستا در قسمتهای مركزی بافت و در جوار امامزاده و مسجد می باشد كه این قسمت امروزه بخشی از آن نوسازی گردید و بقیه عمدتاً به صورت مخروبه باقی مانده است.
مرحله اول توسعه در اطراف هسته اولیه روستا و عمدتاً در قسمتهای شرقی بوده كه ساخت و سازهای این مرحله عمدتاً تا سال ۱۳۴۰ ادامه پیدا كرده است.
مرحله دوم توسعه كه در اطراف مرحله اول و بیشتر در قسمتهای جنوبی و غربی روستا اتفاق افتاده است و ساخت و سازهای مربوط به این مرحله عموماً از دهه ۱۳۴۰ – ۱۳۶۵ ادامه داشته است.
مرحله سوم و آخرین مرحله توسعه كه در سالهای اخیر اتفاق افتاده و در قسمتهای غربی و شرقی روستا در امتداد جاده اصلی ورودی روستا صورت گرفته است.
زبان،گویش
كشور ایران یك زبان عام و مشترك دارد كه فارسی خوانده می شود و آن زبان رسمی و ادبی است كه همه مردمان این سرزمین خاصه آنان كه خواندن و نوشتن را می دانند با آن آشنا هستند و آنرا به كار می برند اما در عرض زبان فارسی چندین زبان محلی نیز وجود دارد كه از آن جمله می توان به كردی، بلوچی ، لری و … اشاره نمود.
این لهجه ها بر خلاف زبان فارسی در كشور رواج عام ندارد یعنی هر یك در ناحیه محدودی از ایران متداول هستند گذشته از این بیشتر آنها زبان گفتار است یعنی نوشته نمی شود و ادبیات كلی ندارد ، بعضی از این لهجه ها هریك در زمانی دارای آثار ادبی بوده اما بعدها در مقابل رواج فارسی دری این لهجه ها تنزل پیدا كرده و دیگر در نوشتن به كار نرفته اند.
تعداد این لهجه ها به حدی است كه تقریباً باید آنها را به تعداد روستاهای موجود در مركز ایران دانست.
دین و مذهب
به طور كلی اكنون دین ساكنان روستا اسلام ، و مذهبشان تشیع ( دوازده امامی ) است.
اساساً اسلام و شیعه گری در این روستا به تبعیت از ساختار كلی و عمق فرهنگی – اقتصادی منطقه است و از اقبال و توجه خوبی برخوردار می باشد. وجود مساجد متعدد ، امامزاده های معتبر و رسوم و سنن متعدد و پایدار مذهبی در بین ساكنان حتی در وضعیت كنونی موید این مطلب است.
جمعیت
جمعیت مهمترین عنصر اساسی و متمایز كننده مكان ها و تشكیلات فضایی آنهاست،در واقع میتوان گفت جمعیت شخصیت و هویت هر ناحیه، سرزمین،شهر و روستا می باشد و دستیابی به ویژگیهای یك جمعیت چون تعداد،تراكم،توزیع جغرافیایی،ساختارسنی و جنسی ، تحول مكانی و تركیب و تحولات آن، در زمینه های اقتصادی و اجتماعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
سیاستگزاران و برنامه ریزان اقتصادی و اجتماعی ناگزیر از توجه به روابط متقابل موجود میان متغیرهایی هستند كه نه تنها در تحول اقتصادی و اجتماعی موثرند بلكه سازه های بنیادی در توسعه اقتصادی و اجتماعی نیز محسوب می شوند كه شاید مهمترین این متغیرها در برنامه ریزی ،جمعیت و دگرگونیهای آن می باشد.
با توجه به مطالب فوق به بررسی جمعیت در روستای مذكور می پردازیم.
جمعیت كل: ۴۷۶۱ نفر
تعداد خانوار: ۱۳۳۱
تعداد زن: ۲۲۵۵ نفر
تعداد مرد: ۲۵۰۶ نفر
جمعیت متوسط هر خانوار: ۳.۵ نفر
آثار باستانی و میراث فرهنگی
اب انبار
شرایط اقلیمی خشك و نیمه خشك بخش عمده ای از ایران، تاثیر ژرف و بنیادی در خلق پدیده‌های گوناگون معماری این سرزمین گذاشته است. ریزش‌های آسمانی در ایران، به جز ناحیه شمالی و سواحل دریای مازندران، در بقیه نواحی بسیار كم است. به همین دلیل، از دیرباز در بیشتر دشت‌های وسیع ایران، برای دسترسی به آب، تلاش چشمگیری صورت گرفته و ایرانیان با بهره جستن از تمامی توانایی‌های خود، ده‌ها كیلومتر قنات حفر كرده اند. آنها در كنار ساخت قنات‌ها و سدها، به ذخیره سازی آب‌های فراوان زمستانی برای به مصرف رساندن آنها در فصل‌های گرم سال نیز توجه داشته اند و برای تحقق این مساله، «آب‌انبار» را بنیان گذاشته اند.
دلایل وجودی آب‌انبار
دلایل جمع‌آوری و نگه‌داری آب در آب‌انبارها را میتوان به صورت زیر دسته بندی كرد:
الف) تبخیر شدن آب در اثر تماس مستقیم با گرمای خورشید و جریان هوا
ب ) فاسد شدن آب در هوای آزاد
ج) گرم شدن آب به علت تابش نور خورشید
راههای كاروانی و كاروانسراهای شاه عباسی
شاهراه ارتباطی مركز با جنوب و جنوب شرقی ایران پس از عبور از قم به وسیله دو راه كاروان رو عمومی از كاشان می گذشت : یكی راه كویر معروف به راه پایین كه خط سیر آن از كناره های شنزار كویر مركزی می گذشت، و چون نرم و هموار بود قطارهای شتر كه مهترین وسیله حمل و نقل كالاهای بازرگانی بودند و همچنین چهارپادارانی كه غالبا در مزارع آن حدود علاقه ای داشتند این راه را ترجیح می دادند، و این همان راهی است كه تاورنیه ی فرانسوی اختیار كرده است.
ولی شاردن كه بعد از تاورنیه از این راه مسافرت كرده می گوید:
« آب شیرین دارای شش كاروانسرا و آب انبارهایی چند می باشد. در اغلب مزارع كویری كه در
مسیر این جاده واقع شده بود كاروانسراهای متعدد با همه گونه وسایل آسایش كاروانیان آماده
و فراهم بود. مانند رباط تاریخی معین الدوله ابونصر مختص الملوك كاشی( مقتول به سال
۵۲۱ هجری) وزیر سلطان سنجر سلجوقی در احمد آباد كویر»
دومین شاهراه قم و كاشان به طول ۱۸ فرسنگ از گردنه ی شوراب و قسمتی از دامنه های كوه رود می گذشت . در فواصل این راه بعد از كاروانسرای پاسنگان سه كاروانسرای معتبر شاه عباسی دیگر هم در مزارع شوراب و سن سن و قریه نصر آباد احداث شده بود كه به واسطه ی استحكام بنیان آن تاكنون سالم و برجا مانده است. در حالی كه مدت ۵۰ سال اخیر كه مورد استفاده قوافل نبوده هیچگونه سرپرستی و مرمتی از آنها نشده است. یكی از مسافرین این راه در آغاز قرن حاضر می نویسد:
چون منزل امروز ما بیش از شش فرسنگ نبود به كاروانسرای سن سن رسیدیم و به محض اینكه آن كاروانسرای زیبا و محكم و وسیع را دیدیم فهمیدیم كه از آثار صفوی است. به عقیده ی چهارپاداران در تاریخ ایران فقط دو دوره ی مقرون به سعادت بوده كه یكی دوره ی فریدون و دیگری دوره ی شاه عباس می باشد و كاروانیان تمام ابنیه و آثار صفوی را از شاه عباس می دانند…
جهانگرد دیگری در اواخر قرن گذشته راجع به این جاده و كاروانسراهای آن می نویسد:
جاده تهران به كاشان یكی از شاهراهای عمده ایران است و متصل ، كاروان در آن رفت و آمد می كند و در تمام مسیر خود از دهكده های كوچك فقیرانه ای می گذرد ولی مسافرین آن مانند ایابت آذربایجان نمی توانند در منزل دهقانان فرود آیند و مجبورند در كارونسرایی منزل كنند . از زمانهای بسیار قدیم تاریخی این نوع كاروانسراها در طول راهها وجود داشته است…
و همو درباره ی كاروانسرای نصر آباد كاشان می گوید:
كاروانسرای نصراباد از بناهای بسیار خوب و محوطه ی ان وسیع و به شكل چهارضلعی منظم است. در اطراف حیاط اتاقهایی وجود دارد و در عقب آنها طویله هایی متعدد ساخته شده است. در زیر اطاقها زیرزمین هایی است كه مسافرین می توانند در روزهای گرم تابستان در آنها به سر برند و در وسط حیاط سكوی وسیعی است كه آن را تخت گویند و دو متر از زمین ارتفاع دارد و اطراف ان خندقی است پر از آب تا حشرات نتوانند از آن عبور كرده به بالای تخت بیایند. مسافرین با نردبانی بالای تخت می روند و نردبان را بالا می كشند و شب را در آنجا به سر می برند . این احتیاطات برای این است كه در نواحی كاشان و در خود شهر ، عقرب فراوان می باشد و زهرش كشنده است.