مسیر توسعه استان مازندران با ۲ مزیت كشاورزی و گردشگری شناخته و از سوی مدیران ارشد استانی سیاستگذاری می شود؛ در این بین اما شرق مازندران برای نیل به اهداف توسعه ای درگیر چالش های متعددی نظیر تنش آبی دشت و نبود برنامه جامع و مدون گردشگری است. كارشناسان با چشمگیر توصیف كردن استعدادها و ظرفیت های موجود معتقدند شرق مازندران در صورت توجه و نگاه ویژه می تواند اهداف توسعه ای استان را جامعه عمل بپوشاند.
شهرستان های نكا، بهشهر و گلوگاه با ظرفیت های متنوع كشاورزی و گردشگری در شرق استان مازندران از استعدادها و ظرفیت های متعدد و متنوعی برخوردارند. البته با توجه به همه این جوانب، شرق مازندران از تنش آبی رنج می برد. با توجه به این مشكلات محیط زیستی و كمبود منابع آبی در شرق استان به نظر می‌رسد كه باید الویت بندی نسبت به توسعه گردشگری یا كشاورزی ترسیم شود و یا اینكه مدیریت درست این منابع و سرمایه ها سرلوحه كار قرار گیرد. در این باره نظر كارشناس گردشگری و كشاورزی را مورد نظر قرار دادیم.
یك كارشناس گردشگری و استاد دانشگاه، درباره این سوال كه توسعه پایدار با توجه به اولویت های شرق مازندران، گردشگری یا كشاورزی است اظهار كرد: استان مازندران در این خصوص باید به صورت یك كل دیده شود، در گردشگری هر كدام از بخش های غرب و شرقی و مركزی و شمالی و جنوبی جغرافیایی استان ظرفیت های خاص گردشگری خود را داراست اما غرب به دلیل نزدیكی كوه و دریا بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.
محمدرضا اورمزدی در گفت و گو با ایسنا درباره علل پیشرفت گردشگری غرب مازندران گفت: غرب مازندران ویژگی های سرزمینی و خاصی دارد و همین ویژگی ها در كنار این تاسیسات گردشگری متنوع و وجود امكانات تفریحی متنوع و اقلیم خاصش باعث شده كه هر ساله پذیرای مهمان های داخلی و خارجی باشد.
اورمزدی راهكارهای پشرفت گردشگری شرق مازندران را اینگونه بیان كرد: صنعت گردشگری بیش از ۸۰ گرایش در دنیا دارد اما آن چیزی كه در مازندران اتفاق می افتد باید توامان باشد، مثلا امروزه گردشگری كشاورزی مطرح است و می‌تواند در كل استان به ویژه در مركز و شرق استان اجرا شود. تعداد فضاهای كشاورزی، تعداد باغ های میوه و تعداد مزارع برنج به علت گستردگی سطح زمین در مركز مازندران و شرق مازندران می تواند توسعه توامان گردشگری و كشاورزی را به همراه داشته باشد و این ۲ مقوله هیچ منافاتی با هم ندارد.
وی شرق مازندران را دارای فضای بی نظیر در گردشگری مزرعه، طبیعت گردی، گردشگری ورزشی، گردشگری سلامت و پزشكی و به ویژه گردشگری مذهبی با توجه به كریدور غرب به شرق برای زیارت بارگاه امام هشتم شیعیان معرفی كرد و افزود: توسعه گردشگری مذهبی می‌تواند در ابعاد بین المللی در جهان تشیع هم مطرح شود كه می‌توان استفاده و برنامه ریزی كرد.
اورمزدی تداوم توسعه گردشگری را ایجاد توازن بین منابع زیرساخت ها و آمایش انسانی عنوان كرد و گفت: توسعه ای مناسب است كه متوازن باشد یعنی توسعه ای كه مبنای آن آمایش سرزمینی باشد و این توسعه منجر به توسعه پایدار شود یعنی باید در صنعت گردشگری، مسائل زیست محیطی و آمایش سرزمینی، مسائل منابع محیطی و توزیع متوازن جمعیت بر منابع را در نظر بگیریم.
این محقق و مدرس گردشگری دانشگاه با بیان اینكه در مازندران نباید نگاه جزیره ای به گردشگری داشت، اظهار كرد: زیرساخت ها و توانمندی‌های غرب مازندران به سال های گذشته و قبل انقلاب برمی گردد و این سابقه طولانی در جغرافیای غرب مازندران آن را به عنوان نگین گردشگری معرفی كرده است اما شهرهای مركز و شرق مازندران و حتی ساری می توانند در گردشگری كشاورزی به ویژه گردشگری مزرعه ای معرفی و مطرح شوند.
اما ارسطو عباسیان، دكترای فیزیولوژی گیاهی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم كشاورزی و منابع طبیعی ساری معتقد است: هر ۲ مقوله حائز اهمیت بسیار است؛ در استان مازندران بخش وسیعی از زمین های حاصل خیز در شرق استان قرار دارد و محصولات كشاورزی مهمی مثل دانه های روغنی كلزا، پنبه، آفتابگردان و ده ها گیاه دیگر در آن كشت می شود. ظرفیت های بالای گردشگری شرق مازندران نیز همتای نفت، می تواند درآمدزایی داشته باشد به خصوص كه آثار دیدنی و تاریخی بسیاری دارد.
عباسیان در گفت و گو با ایسنا با نقبی به زیرساخت های صنعت گردشگری گفت: گردشگر به جایی می‌رود كه همه امكانات در اختیارش باشد، كشور ما به دلیل اعتقاداتی كه وجود دارد باعث ایجاد یك سری محدودیت ها برای توریست ها می شود ولی با برنامه ریزی مدیران و مسئولان كشور می توان در بخش گردشگری اشتغال آفرینی و درآمدزایی چشمگیری كرد.
وی با اشاره به زمینه كشاورزی و اهمیت آن افزود: می توان كشاورزی را طوری فعال كرد تا بتوان از فرآورده های دامی و كشاورزی و تمامی پتانسیل ها هم زمان بهره برد اما هر كدام جایگاه خود را دارند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم كشاورزی و منابع طبیعی ساری بر مشاركت بخشی خصوصی تاكید كرد و گفت: در بخش كشاورزی به علت بالارفتن قیمت محصولات و مسئله واردكننده بودن كشور ما در محصولات مهمی نظیر روغن و غلات چالش هایی وجود دارد كه رعایت این اصول می تواند در جای خود بر ارزشمند بودن و اهمیت بخش كشاورزی بیافزاید.
عباسیان در پاسخ به این پرسش كه دشت شرق مازندران از تنش های آبی در مضیقه است و آیا كشاورزی همچنان می تواند موثر باشد تصریح كرد: مشكل كم آبی از طریق استفاده از ارقام مقاوم، جا به جایی فصل كشت، احداث گلخانه و بسیاری راهكارهای دیگر می توان تا حد زیادی برطرف شود.
اما پس از بررسی كارشناسی موضوعات كشاورزی و گردشگری، از یك دكترای اقتصاد با گرایش سیاست و توسعه پرسیدیم كه راهكار بهینه چیست، استاد دانشگاه علم و فناوری مازندران تصریح كرد: اصولا مخالف نگاه تك بعدی به مسائل هستم و راه حل را نیز تك محوری و تك بعدی نمی دانم. در مقوله توسعه اینكه نگاه را به یك سمت ببرید و یك محور را انتخاب كنید خود در تضاد با توسعه است.
مهدی بشارتده سلوطی در گفت و گو با ایسنا، ضمن اشاره به اینكه آنچه منتهی به یك بُعد شود مفهوم رشد پیدا می كند تصریح كرد: توسعه خود همه جوانب را در نظر می گیرد و به یك بعد منتهی نمی شود. بنابراین برای شرق استان با توجه به حوزه صنعتی، كشاورزی و گردشگری، به باور من صنعت قطب توسعه است، كشاورزی محور توسعه و گردشگری بار توسعه شرق مازندران را می تواند به دوش بكشد.
بشارتده درباره ظرفیت های شناخته نشده در بخش های گردشگری و صنعت بیان كرد: ما در حوزه صنایع قابلیت های بسیاری داریم شركت های ساحلی، بندر امیرآباد، شهرك های صنعتی و همچنین واحدهای فنی و حرفه ای كه وجود دارد. قابلیت های صنعتی ما را بیشتر نمود دارد چه در حوزه معدن و چه در حوزه صنعت قابلیت هایی است كه هنوز با توجه به شهرك های مستقر در منطقه و بندر امیرآباد، همچنان بلااستفاده مانده است.
وی افزود: در كشاورزی با توجه به ارتفاع ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ متری كه در بخش كوهستانی شهرستان واقع شده قابلیت های توسعه گیاهان دارویی بیشتر نمود پیدا می كند و در حوزه دشت، قابلیت كشت محصولات اعم از سیفی جات، گندم، كلزا، برنج و مركبات وجود دارد كه ما از این ظرفیت به خوبی بهرمند نشده ایم.
این پژوهشگر و دكترای اقتصاد با گرایش سیاست و توسعه درباره نگاه سنتی و صنعتی به ظرفیت های مختلف شرق مازندران گفت: صنایع تبدیلی مرتبط با بخش كشاورزی در شرق مازندران مستقر نشده و به نوعی برای كشاورزی ارزش افزوده ایجاد نكرده ایم و نگاهمان بیشتر سنتی بوده تا صنعتی. بنابراین اگر اهمیت این موضوع را درك كنیم می توانیم كشاورزی را به عنوان محور توسعه قرار دهیم.
بشارتده با تاكید بر پیشرفت شفاف گردشگری حوزه شرق مازندران بیان كرد: قابلیت هایی كه در حوزه گردشگری نظیر ابنیه های تاریخی، بوم گردی، حوزه روستایی، آیین و رسومی كه در روستا به مناسبت محصولات یا بحث جشن برداشت محصولاتبرگزار می شود، معرفی صنایع دستی و همه این ها در كنار همدیگر می توانند افق روشنی را در شرق مازندران رقم بزنند كه متاسفانه تا الان از این ظرفیت غافل بودیم و بهرمند نشدیم.